Barbara is actief betrokken bij het thema duurzaamheid. Dat begon toen ze in de OC zat en inmiddels is Barbara kartrekker van dit speerpunt bij de Faculteit Sociale Wetenschappen. Dat is in brede zin en bedoeld om duurzaamheid binnen onderwijs en onderzoek een betere plek te geven. Duurzaam (zakelijk) reizen is daar onderdeel van.
We keken naar welke initiatieven er al waren binnen de universiteit en hoe we daar op aan konden sluiten. Toen kwam corona en werd er vrijwel niet gereisd. Nu zijn we bezig hoe we vast kunnen houden. Niet iedere mini-conferentie hoeft bezocht te worden en we zijn selectiever in de keuzes die we maken.
Barbara is gepromoveerd in Sociale Psychologie en expert op het gebied van gedragsverandering; hoe motiveer je zonder weerstand. De kartrekkerrol past goed want ze is er heilig van overtuigd dat de meeste mensen hun gedrag willen veranderen als het gaat om duurzaamheid. Haar expertise zit in: hoe vertaal je goede intenties naar gedrag.
1. Hoe belangrijk zijn (verre) zakelijke reizen voor jou als professional om je werk te doen / je netwerk op te bouwen/ te onderhouden? Met andere woorden kun je een goede wetenschapper zijn als je minder vliegt?
Door de fase waar ik in zit met mijn carrière zijn conferenties minder belangrijk. Het is leuk om de mensen te zien die ik ken, maar dat is nu meer een gezelligheidsding. Voor mijn werk kan ik inmiddels prima contact maken per email en/ of zoom. Het is niet meer nodig om mijn netwerk erg uit te breiden. Als ik iemand uitnodig om hierheen te komen dan doe ik dat niet voor een kort gesprek. Ik maak een planning voor een week oid. Deze persoon houdt een praatje, ontmoet meerdere mensen e.d..
Als startende phd student is het moeilijker om contact te krijgen door alleen een mail te sturen ‘ik wil graag met je samenwerken’ als je iemand nog niet kent. Daarnaast is een ontmoeting belangrijk voor startende phders om te laten zien wat zij doen, ze krijgen meteen feedback en zien wat van de wereld. Als ik contacten in het buitenland voor mijn phd studenten leg, dan zorg ik dat ze bijvoorbeeld een paar maanden kunnen blijven.
Je kunt een prima wetenschapper zijn als je minder vliegt.
Wat mij betreft kun je dus een prima wetenschapper zijn als je minder vliegt. Deels ligt het aan het veld waar je in zit in welke mate reizen nodig is. Maar het gaat met name om bewuster reizen. Een goede wetenschapper denkt na over ‘wat wil ik op die conferentie?’; ‘wie wil ik bereiken?’; ‘wat is eigenlijk mijn doel?’. Maak een plan maken vooraf, met wie wil ik spreken etc. Met een goed plan mag je wat mij betreft best reizen. En dan is één keer per 1,2 of 3 jaar ook genoeg, omdat je er met een bewuste voorbereiding veel meer uithaalt. In teamverband kun je dan bijvoorbeeld bekijken wie welke motivatie heeft en er aan de beurt is om te gaan. En dan ondervang je mogelijk ook eventuele angst van jonge wetenschappers om slecht beoordeeld worden, omdat ze niet op die ene grote conferentie of niet veel in het buitenland waren. Motivatie inclusief het duurzaamheidsaspect moet dan meegenomen worden in de evaluatieprocedure. Dat vraagt om een omslag in cultuur. Hoe ga je mensen beoordelen? Dan wordt er niet gekeken naar die wetenschapper was bijvoorbeeld op 10 conferenties of veel in het buitenland, maar die persoon was op 3 conferenties met een goede motivatie. Wat dat betreft vind ik dat mooi bij erkennen& waarderen passen. Want dat gaat over wat willen we waarderen aan wetenschappers en docenten. Ik hoop dat op den duur duurzaamheid en duurzaam (zakelijk) reizen daar een onderdeel van wordt.
2. De Radboud Universiteit en het Radboudumc streven naar CO₂-neutraal reizen in 2030. Is dat haalbaar denk je en waarom wel of waarom niet?
Eigenlijk zouden industrielanden minder moeten reizen en in de min moeten staan zodat ontwikkelingslanden meer kunnen reizen. Als zij namelijk CO₂-neutraal zouden zijn dan kunnen ze kort door de bocht gezegd, zich niet ontwikkelen. Van mij mag het doel dus hoger gelegd worden.
Of CO₂-neutraal haalbaar is, ligt eraan wat er onder valt. Als we gewoon doorvliegen en we kopen CO₂-compensatie in dan kan ik het me voorstellen en dat het lukt en dan ook eerder dan in 2030. Eigenlijk vind ik niet dat we het op die manier moeten willen, dan is het meer zelfbedrog. Met een cultuuromslag kom je verder.
3. Hoe kunnen we medewerkers stimuleren om duurzamer te reizen voor het werk?
Ik denk een duidelijk beleid is een eerste stap waarbij ook regelmatig gekeken wordt of het weer wat duurzamer kan. Verder zou ik blij worden van een overzicht aan tips voor afdelingen zodat die dan zelf kunnen kijken wat in hun context wel te implementeren valt of niet, dat zal per vakgebied natuurlijk verschillen. En ik denk dat de meer senior wetenschappers hier wel de kar moeten trekken, door het goede voorbeeld te geven en met de trein te gaan bv, maar ook door minder vaak te reizen zodat junior onderzoekers meer ruimte hebben om het wel te doen.
4. Ben je door de coronacrisis anders gaan kijken naar reizen voor je werk en het digitale alternatief? En zo ja, hoe?
Door corona heb ik gemerkt dat digitaal afspreken goed gaat en hetzelfde geldt voor digitaal georganiseerde conferenties. Dat hadden we daarvoor niet kunnen bedenken. Ook voor het sociale deel is van alles bedacht om de koffiepraatjes wel te hebben. Zo ben ik digitaal in de VS en in Japan geweest bijvoorbeeld. De meeste mensen die ik spreek vinden het prima zo en hoeven niet anders meer
5. Wat vind je van het beleid om niet meer te vliegen naar steden die binnen zeven uur met duurzame alternatieven te bereiken zijn?
Het 7-uurs beleid kan strikter.
Wat mij betreft is dit beleid niet strikt genoeg. Het is nu vooral gericht op de tijd die je onderweg bent, maar de overall besparing is niet meegenomen. Een treinreis kan bijvoorbeeld langer zijn, maar wel efficiënter in tijd om te werken of je slaapt in de nachttrein. Het scheelt ook dat je niet in de rij hoeft om in te checken.
6. Ver reizen naar conferenties kan een privilege zijn; gevestigde wetenschappers van kapitaalkrachtige instituten hebben vaak een streepje voor. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat wetenschappers wereldwijd een gelijke(re) kans krijgen om een internationaal netwerk op te bouwen, ongeacht hun achtergrond? Met andere woorden, hoe maak je conferenties en onderzoek inclusiever?
Ik hoop dat hybride vormen blijven en iedereen aan kan sluiten. Kosten voor livestream of opnames moeten dan wel laag zijn zodat iedereen aan kan sluiten. Als het hybride blijft dan zijn minder grote locaties nodig wat ook in de kosten scheelt. Of je laat rijkere landen mee financieren, laat hen iets meer betalen
7. Wil je nog iets over zakelijk duurzaam reizen kwijt?
Waar ik heel blij van zou worden is als aangemoedigd of zelfs automatisch geregeld is vanuit de universiteit dat de vliegkilometers die een medewerker maakt gecompenseerd worden. Dus dat de universiteit automatisch zegt wij gaan nu voor elke gevlogen kilometer bomen planten. Dit voelt wel als afkopen, maar totdat de cultuuromslag er is, is dit wat we kunnen doen. Als iemand dan toch moet reizen dan kun je het zo beetje goed maken.