Onderzoek door het CPG

Deel 10 — Grote idealen, smalle marges (1971-1982)

Deel 9 — Het kabinet-De Jong (1967-1971)

Deel 8 — De kabinetten-Marijnen, -Cals en -Zijlstra (1963-1967)

Deel 7 — Het kabinet-De Quay (1959-1963)

Deel 6 — Het kabinet-Drees IV en het kabinet-Beel II (1956-1959)

Deel 5 — Het kabinet-Drees III (1952-1956)

Deel 4 — Het kabinet-Drees II (1951-1952)

Deel 3 — Het kabinet-Drees-Van Schaik (1948-1951)
Het kabinet-Drees-Van Schaik Band A 

Het kabinet-Drees-Van Schaik Band B 

Het kabinet-Drees-Van Schaik Band C 

Deel 2 — Het kabinet-Beel (1946-1948)
De periode van het kabinet Beel Band A

De periode van het kabinet Beel Band B 

De periode van het kabinet Beel Band C

De periode van het kabinet Beel Band D, eerste helft a

De periode van het kabinet Beel Band D, eerste helft b

De periode van het kabinet Beel Band D, tweede helft a

De periode van het kabinet Beel Band D, tweede helft b

Deel 1 — Het kabinet-Schermerhorn-Drees (1945-1946)

• Jaarboek 2023. Een kwestie van tijd. De factor tijd in de politiek
• Jaarboek 2022. Openbaarheid in politiek en bestuur
• Jaarboek 2021. Wetenschap en politiek
• Jaarboek 2020. Het geplaagde ministerie van Justitie
• Jaarboek 2019. Natuur, milieu, klimaat
• Jaarboek 2018. Regio versus Randstad
• Jaarboek 2017. Het volk spreekt
• Jaarboek 2016. Zonden in de politiek
• Jaarboek 2015. De Eerste Kamer
• Jaarboek 2014. Het geld regeert
• Jaarboek 2013. De Republiek van Oranje, 1813-2013
• Jaarboek 2012. De Verenigde Staten van Europa
• Jaarboek 2011. Waar visie ontbreekt, komt het volk om
• Jaarboek 2010. Waarheidsvinding en waarheidsbeleving
• Jaarboek 2009. In tijden van crisis
• Jaarboek 2008. Het feest van de democratie. Rituelen, symbolen en tradities
• Jaarboek 2007. De moeizame worsteling met de nationale identiteit
• Jaarboek 2006. De waan van de dag
• Jaarboek 2005. God in de Nederlandse politiek
• Jaarboek 2004. Het democratisch ideaal
• Jaarboek 2003. Emotie in de politiek
• Jaarboek 2002. Nieuwkomers in de politiek
• Jaarboek 2001
• Jaarboek 2000
• Jaarboek 1999

Discoursanalyse aardgaswinning Groningen

Op verzoek van de Tweede Kamer leverden CPG-medewerkers een bijdragen aan het parlementaire enquêterapport aardgaswinning Groningen. Onderzoekers Alexander van Kessel, Jan Willem Brouwer, Jonne Harmsma, Lennart Steenbergen en Lennert Savenije onderzochten de verschillende ‘vertogen’ die een rol speelden tijdens de geschiedenis van de gaswinning tussen 1959 en 2022. Het eindrapport met daarin deze discoursanalyse is op 24 februari 2023 gepresenteerd. Het rapport is hier te vinden.

Evaluaties van de kabinetsformaties

In opdracht van het Presidium van de Tweede Kamer is de kabinetsformatie van 2021 geëvalueerd. De commissie bestond uit prof. dr. C.C. van Baalen (voorzitter), prof.mr. P.P.T. Bovend’Eert, prof.dr. M.J.W. van Twist en dr. A. van Kessel. Het onderzoek is gebaseerd op een groot aantal interviews met personen die betrokken zijn geweest bij de kabinetsformatie en bestaat onder andere uit analyses van enkele knelpunten van de kabinetsformatie van 2021. Eerder voerde het CPG ook al evaluaties van de kabinetsformaties uit: er verschenen rapporten over de formaties in 2017 en 2012.

Advies 2021

In het rapport, dat op 23 februari 2023 is gepresenteerd, worden ook aanbevelingen gedaan ter verbetering van het formatieproces. De evaluatiecommissie adviseert de Kamer om zelf het debat te voeren over wat ze onder de regiefunctie tijdens de formatie verstaat. De betrokken politici houden daarover nogal verschillende, soms sterk uiteenlopende opvattingen op na, zo bleek uit de interviews die de commissie afnam. Een voorspoedig verloop van de formatie is gebaat bij vertrouwelijkheid, zo meent de commissie verder. Openbaarmaking van alle vertrouwelijke stukken van het begin van de formatie van 2021 was dan ook een valse start van de kabinetsvorming. De commissie beveelt ook aan in het vervolg slechts één verkenner aan te wijzen en niet twee, zoals in maart 2021 gebeurde.

Het rapport over 2021 is hier te raadplegen.

Evaluatie Verdrag van Lissabon

Op woensdag 3 december 2014 werd het rapport Evaluatie Verdrag Lissabon gepresenteerd in de Tweede Kamer. Dit rapport van de Radboud Universiteit in Nijmegen werd uitgevoerd in opdracht van de Tweede Kamer. Het rapport werd aan de voorzitter van de Tweede Kamer, Anouchka van Miltenburg, aangeboden in het kader van 'vijf jaar na Lissabon'.

Het eindrapport, getiteld ‘Gericht op Europa: nationale parlementaire controle op Europese besluitvorming na het Verdrag van Lissabon' stelt dat De Tweede Kamer sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon voortvarend aan de slag is gegaan met de extra mogelijkheden die het verdrag biedt voor nationale parlementen om nieuwe wetgevende voorstellen van de Europese Commissie te toetsen. Dit heeft ertoe geleid dat de aandacht in nationale parlementen voor Europese regelgeving is toegenomen. Ook zijn ze beter zichtbaar op Europees niveau. De concrete invloed op de Europese besluitvorming is de afgelopen vijf jaar echter zeer beperkt geweest. Op Europees niveau spelen nog veel andere overwegingen een rol.

Onderzoeksteam

Het onderzoeksteam heeft door heel Europa gesprekken gevoerd met parlementariërs en hun staf, op zoek naar voorbeelden van parlementaire activiteit na ‘Lissabon’. Het doel was om aanbevelingen te formuleren voor de Tweede Kamer, met het oog op het versterken van grip op de Europese besluitvorming. Het rapport ‘Gericht op Europa’ mondde uit in drie aanbevelingen: wees selectief, werk samen, en vereenvoudig bestaande instrumenten.

De volgende leden vormden het onderzoeksteam:

• Dr. Ellen Mastenbroek (Bestuurskunde, Radboud Universiteit Nijmegen, coördinator)
• Prof. dr. Carla van Baalen en dr. Hilde Reiding (Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Prof. mr. Paul Bovend'Eert (Staatsrecht, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Nora Dörrenbächer, MSc (Economie, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Dr. Wim van Meurs (Politieke Geschiedenis, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Prof. dr. Christine Neuhold (Politicologie, Universiteit Maastricht)
• Prof. mr. Henri de Waele (Internationaal en Europees Recht, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Dr. Pieter Zwaan (Bestuurskunde, Radboud Universiteit Nijmegen)

Meer informatie

Het desbetreffende eindrapport is als download beschikbaar (zowel in het Nederlands als in het Engels). Je kunt hiervoor een e-mail sturen naar cpg [at] ru.nl (cpg[at]ru[dot]nl) om dit op te vragen.

Politiek in schimmenland

 Volledige titel: Politiek in schimmenland. De verhouding tussen Tweede Kamer en demissionair kabinet 1945-2002
Jaar van uitgave: 2008
Redactie: Miel Jacobs

Inhoud

Miel Jacobs biedt de lezer in deze studie aan de hand van vier casussen een kijkje in de keuken van de politiek van demissionaire periodes. De gekozen casussen betreffen het kabinet-Beel I, het kabinet-Marijnen, het kabinet- Den Uyl en het kabinet-Balkenende I. Al deze casussen staan voor een bepaalde extreme variant van demissionaire politiek. Het demissionaire kabinet-Beel I start de behandeling van een Grondwetswijziging en dient deze ook nog eens in bij de oude Kamer. Het kabinet-Marijnen laat het curieuze tafereel zien van een oppositieleider die debatteert met een zwijgende demissionaire minister-president. Het kabinet- Den Uyl was het langst demissionair van alle naoorlogse kabinetten en het kabinet- Balkenende I kreeg het verwijt door te regeren als ware het missionair.

Meer informatie

De publicatie is als download beschikbaar. Je kunt hiervoor een e-mail sturen naar cpg [at] ru.nl (cpg[at]ru[dot]nl) om dit op te vragen.

Een sprong in het duister

Volledige titel: Een sprong in het duister. De overgang van het absolute meerderheidsstelsel naar het stelsel van evenredige vertegenwoordiging in 1918. Een onderzoek naar de beweegredenen voor de invoering van de evenredige vertegenwoordiging, de effecten op de verkiezingscampagnes en de discussie over verdere hervormingen na 1918
Jaar van uitgave: 2005
Redactie: Anne Bos, Ron de Jong en Jasper Loots

Het stelsel van evenredige vertegenwoordiging is in Nederland weliswaar al vanaf 1918 in werking, maar het is niet de enige manier geweest waarop Kamerleden gekozen werden. Naast het direct kiesrecht werd in 1848 ook het absolute meerderheidsstelsel ingevoerd. Kandidaten moesten om gekozen te worden de absolute meerderheid van de geldige stemmen in hun kiesdistrict behalen. Bij de zogeheten Pacificatie van 1917 voerde het kabinet-Cort van der Linden het algemeen mannenkiesrecht in en werd het openbaar en bijzonder onderwijs gelijkgesteld. Verder werd het absolute meerderheidsstelsel vervangen door het stelsel van evenredige vertegenwoordiging. Omdat het kabinet-Balkenende II het voornemen had hier gedeeltelijk op terug te komen, verstrekte het ministerie van BZK het Centrum voor Parlementaire Geschiedenis de opdracht de wisseling van kiesstelsel in 1918 te onderzoeken. Dit rapport is de weerslag van dat onderzoek.

Meer informatie

De publicatie is als download beschikbaar. Je kunt hiervoor een e-mail sturen naar cpg [at] ru.nl (cpg[at]ru[dot]nl) om dit op te vragen.

Evaluatie hoofdstuk 7 grondwet

Op 8 juni 2010 vond de aanbieding plaats van het rapport 'Constitutionele normen en decentralisatie. Een evaluatie van Hoofdstuk 7 Grondwet'. Directe aanleiding voor dit onderzoek was een toezegging van minister Ter Horst aan de Eerste Kamer tijdens het debat over de deconstitutionalisering van het voorzitterschap van de gemeenteraad en provinciale staten.

Onderzoeksteam

• Prof. mr. P.P.T. Bovend’Eert (hoogleraar staatsrecht, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Mr. J.L.W. Broeksteeg (universitair hoofddocent staatsrecht, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Mr. D.E. Bunschoten (senior docent staatsrecht, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Mw. mr. dr. M.A.D.W. de Jong (universitair hoofddocent staatsrecht, Radboud Universiteit Nijmegen)
• Prof. mr. D.J. Elzinga (hoogleraar staatsrecht, Rijksuniversiteit Groningen)
• Mr. H.G. Warmelink (universitair hoofddocent staatsrecht, Rijksuniversiteit Groningen)
• Dr. M. Herweijer (universitair docent bestuurskunde, Rijksuniversiteit Groningen)
• Mr. dr. J.C.F.J. van Merriënboer (Onderzoeker parlementaire geschiedenis, Centrum voor Parlementaire Geschiedenis, Radboud Universiteit Nijmegen)

Meer informatie

Het eindrapport is als download beschikbaar. Je kunt hiervoor een e-mail sturen naar cpg [at] ru.nl (cpg[at]ru[dot]nl) om dit op te vragen.