CPG weblog

Zoals uit de vorige Handelingenkevertjes blijkt, zijn de Handelingen eigenlijk spiegels van de tijdgeest: ze laten door de jaren heen mooi zien wat iedereen op een bepaald moment bezighield. Behalve grote gebeurtenissen zoals oorlog, rampen en ander narigheid, hielden Kamerleden zich net als ieder ander ook bezig met allerlei alledaagse, maar niet minder spraakmakende, zaken zoals uitvindingen, reclames en rages. Hieronder enkele willekeurige voorbeelden.

Uitvindingen

Neem de auto. Lang voordat files van alledag waren, bogen Kamerleden zich over de vraag of de uitvinding van de automobiel wel zo veilig was. Zo ergerde het flamboyante Tweede Kamerlid en revueartiest Henri ter Hall (Vrijheidsbond) zich in 1924 aan de ‘verblindende automobielverlichting' (pdf, 450 kB).  Hij vroeg daarom de minister van Waterstaat Gerardus Jacobus van Swaaij (Algemeene Bond van RK-kiesvereenigingen) of hij wel wist hoeveel ongevallen er reeds door deze verlichting hadden plaatsgevonden. Kennelijk in de veronderstelling dat de minister wel wat anders te doen had dan zelf te turven, gaf hij zelf een opsomming: in Eindhoven was een fietser door een automobiel omver gereden, wiens lijk in een sloot langs de weg was gevonden met het hoofd onder het ijs. Of van de wethouder uit Hoofddorp die met paard en tilbury in een ‘langs den weg liggende grindhoop terechtgekomen, rijtuig omgeslagen, wethouder linkerarm gebroken'. Welnu, dat had minister Van Swaaij inderdaad vernomen, en hij was het met Ter Hall eens dat verblindende verlichting gevaarlijk kon zijn, al twijfelde hij of de felle verlichting wel de oorzaak was van de betreffende ongelukken.

Overigens valt het op dat parlementariërs uitvindingen sowieso met terughoudend tegemoet traden. Deugde een uitvinding wel en was de veiligheid wel gewaarborgd, zo luidde vaak de vraag. En soms terecht. Want wie herinnert zich nog het handige Filopur? De naam doet nu als snel denken aan een wc-verfrisser, maar dat was het allerminst: het betrof een handapparaat om bijvoorbeeld vervuild rivierwater te zuiveren. Een STER-reclame uit 1974 waarin het apparaatje werd aangeprezen, leidde tot Kamervragen van Kamerleden Leo Jansen en Dolf Coppes (pdf, 311 kB) van de PPR: of het apparaat inderdaad aan de gewekte verwachtingen voldeed? Nee, antwoordde minister Irene Vorrink (PvdA) van Volksgezondheid en Milieuhygiëne, het apparaatje kon niet alle schadelijke organismen en stoffen tegenhouden. Bovendien meende de minister dat ‘gezien de korte verblijftijd van het water in het filter, geen zekerheid bestaat dat het filtraat altijd in afdoende mate is gedesinfecteerd. Dit geldt in het bijzonder ten opzichte van pathogene virussen.'

Het is maar dat u het weet: want mocht u ooit nog eens naar Rusland gaan, dan kon u een dergelijk apparaatje wel eens tegenkomen, zo blijkt uit het dit filmpje.

Reclame

Over reclames gesproken: ook reclame maakte in de Kamer nogal eens wat tongen los. Meestal betrof het reclame die in de ogen van de vragensteller ongeoorloofd waren, zoals het aanprijzen van drugs, alcohol en tabak. Maar soms vonden Kamerleden bepaalde reclame-uitingen moreel niet oorbaar. Zo stelde D66'er Jan Terlouw in 1972 Kamervragen naar aanleiding van een reclamecampagne van de Gasunie (pdf, 288 kB). Of de minister van Economische Zaken Harry Langman (VVD) wist dat op stations posters hingen ‘waarop een niet onaantrekkelijke jongedame in een schuimbad staat afgebeeld, met als onderschrift:

"Een altzangeres die te Eelde

In bad altijd aria's kweelde,

Nam een boiler op gas

En dat kwam haar van pas,

Want nu baadt zij zich kwelend in weelde"'

Moest de teneur van de advertentie juist niet zijn dat er zuiniger met gas moest worden omgesprongen, zo vroeg Terlouw de minister. Het antwoord daarop van de minister was helder: nee, want de posters hadden tot doel ‘het contact met de verbruiker in stand te houden.' De minister kon zich bovendien niet voorstellen dat Terlouw de publiciteitscampagne van het gasbedrijf nog verder zou willen ombuigen, ‘zodat de door hem aangehaalde limerick zou worden veranderd in:

Een altzangeres die te Eelde

In bad altijd aria's kweelde,

Houdt nu haar snater

Verkleumd door koud water,

Want gas voor de boiler is weelde.'

Politiek gevoelige reclame, leidde soms eveneens tot Kamervragen. Zo stoorde PPR-Kamerlid Ria Beckers-de Bruijn zich in 1977 aan een STER-reclame waarin de kijker opgeroepen werd vooral te beleggen in Kruggerrands. Interessant voor beleggers in edelmetalen, aangezien de Zuid-Afrikaanse munt ruim 31 gram goud bevatte. Op zich dus niets mis mee, ware het niet dat er zo'n beetje een wereldwijde economische boycot was ingesteld tegen het apartheidsregime in Zuid-Afrika. Helaas voor de PPR, was twee jaar later de reclame gewoon nog op de televisie te zien, zoals uit dit filmpje blijkt:

Minder politiek gevoelig, maar niet minder irritant was de ‘direct mailing' die in de jaren tachtig in zwang raakte. Talrijke folders en post van loterijen waar burgers niet per se om hadden gevraagd. Voor CDA-Kamerleden Steef Weijers en Sytze Faber reden om de minister van Justitie Frits Korthals Altes (VVD) te vragen of hij hun ergernis deelde en of het niet mogelijk was dat Nederlanders zich uit het adressenbestand konden laten verwijderen (pdf, 184 kB). De minister zag het probleem echter niet zo. Immers, uit een onderzoek was gebleken dat ongeveer de helft van de bevolking juist prijs stelde op dergelijke post. En zij die er geen prijs opstelden, konden zich - toevallig of niet - richten tot Antwoordnummer 666 in Amsterdam.

Rages

Behalve over uitvindingen en reclames, maakten Kamerleden zich soms ook druk over rages - of zaken waarvan zij dachten dat het rages waren - zo blijkt uit de Handelingen.

James Bond was inmiddels al enkele jaren op televisie te bewonderen, en steeds meer - voornamelijk jongeren - monteerden op hun auto's Bond-achtige velgen zoals de bekende stoere auto van Bond himself, de Aston Marin DB5.

Kamerlid Cor van der Peijl (CHU) was echter minder enthousiast en vroeg zich af of de regering niet langzamerhand moest optreden tegen dergelijke ‘scherpe wieluitsteeksels aan motorrijtuigen', omdat ze het effect hadden ‘van snel ronddraaiende messen, welke bij een botsing voor de slachtoffers fatale gevolgen kunnen hebben (pdf, 209 kB).' Minister van Verkeer en Waterstaat Ko Suurhoff (PvdA) stelde Van der Peijl echter gerust. Er waren enkele typen auto's op de markt gebracht die veilig genoeg waren. Degene die de ‘wieluitsteeksels' zelf aanbrachten, werden - indien ze gevaar opleverden - bestraft volgens de al geldende wetten.

Een rage van een heel andere orde was het streaken in de jaren zeventig. Zoals aan de Auburn University op 6 maart 1974. Of hier in Meppel:

Het inspireerde singer-songwriter Ray Stevens tot The Streak dat in 1974 nummer 1 werd in de Amerikaanse hitlijsten

Tweede Kamerlid Klaas Beuker van de Rooms-Katholieke Partij Nederland vond het allemaal minder grappig en vroeg minister van Justitie Andries van Agt (KVP) om dergelijke schendingen van de openbare eerbaarheid te bestraffen en over te gaan tot ‘een scherp vervolgingsbeleid met betrekking tot het zogenaamde "streaken (pdf, 149 kB)"'. Van Agt had daar echter weinig zin in: ‘Het blootschichten of naaktijlen is een ook in kwantitatief opzicht singuliere gedraging. Het verschijnsel heeft weinig om het lijf. Het doet zich te sporadisch voor om daarvoor een vervolgingsbeleid te formuleren. Toepassing van de bijkans alom aanvaarde gedachte, dat strafrechtelijke repressie ultimum remedium dient te zijn, leidt er overigens toe vooralsnog de uitwerking van andersoortige sancties af te wachten, met name de klimatologische van het kou vatten en de sociale dat zich alras meewarigheid en verveling meester maken van wie een rariteit in repressie krijgt te aanschouwen.'

U ziet: het werk van een parlementair historicus is allesbehalve saai. U moet in een paar verloren uurtjes eens voor de aardigheid in de Handelingen grasduinen. U zult zich misschien verbazen, verwonderen of wellicht ergeren, maar bedenk: Kamerleden toen en nu waren en zijn kinderen van hun tijd - net als u!

Leon van Damme