'De pensioenpotten raken leeg': waar of niet waar?

Er heeft nog nooit zoveel geld gezeten in de pensioenpotten. Toch is nieuws over pensioen meestal slecht nieuws. Waar ouderenpartijen klagen over uitblijvende indexatie en kortingen, vrezen jongeren dat er geen pensioen meer over zal zijn. Hoe zit dat eigenlijk?

'Tegen de tijd dat wij met pensioen mogen, zijn de pensioenpotten allang leeg.' Dat veelgehoorde geluid onder met name jongeren is onjuist. Eind 2017 was het totale pensioenvermogen voor werkgerelateerd pensioen ruim 1339 miljard euro. Het ouderdomspensioen is kapitaalgedekt. De werkgever is verplicht om de pensioenpremies onder te brengen bij een pensioenuitvoerder (zoals pensioenfonds of verzekeraar). Dat voorkomt dat het pensioen van werknemers weg is bij een faillissement van de werkgever. Niet voor niets is de belangrijkste doelstelling van de Pensioenwet waarborgen dat het overeengekomen pensioen wordt waargemaakt.

Zit er voldoende geld in de pensioenpot?

Het grote pensioenvermogen van 1339 miljard euro is onvoorstelbaar hoog. Toch betekent de omvang niet dat we onszelf rijk moeten rekenen. De pensioenpot moet uiteindelijk worden uitbetaald. Tegen de 1339 miljard euro aan bezittingen staan (pensioen)verplichtingen die moeten worden waargemaakt.

De dekkingsgraad: de thermometer bij het pensioenfonds

De (beleids)dekkingsgraad bepaalt of er gekort wordt of juist ruimte is voor indexatie. Simpel uitgedrukt is de dekkingsgraad de verhouding tussen bezittingen en schulden bij een pensioenfonds. Door de financiële crisis – lage rente, minder aandelenrendement en stijgende levensverwachting – daalde de beleidsdekkingsgraad van veel fondsen. Bij een langdurig lage dekkingsgraad (minder dan 105 procent) moest er zelfs worden afgestempeld (pensioenverlagingen of kortingen). In maart 2018 is de gemiddelde dekkingsgraad bij pensioenfondsen 110 procent. Bij een dekkingsgraad van meer dan 110 procent mogen pensioenfondsen weer gedeeltelijk indexeren. Maar er zijn pensioenfondsen met een veel hogere dekkingsgraad. Daar is ruimte voor indexatie. Er zijn ook pensioenfondsen met een dekkingsgraad minder dan 105 procent waar nog gekort moet worden.

Conclusie

De pensioenpotten raken niet leeg. Het is waar dat de pensioenpotten nog nooit zo vol hebben gezeten. Maar het is even waar dat er nog nooit zoveel pensioenen moeten worden uitgekeerd. Dat is de balans bij pensioen die letterlijk moet worden opgemaakt.

Lees ook:

• Prof. mr. drs. Mark Heemskerk: 'Hoe voorkom je een huilende weduwe zonder nabestaandenpensioen?'
• Prof. mr. drs. Mark Heemskerk: 'Pensioenmisverstanden (deel 1): een pensioen van 70% eindloon'
• Prof. mr. drs. Mark Heemskerk: 'Leeftijdsafhankelijke pensioenopbouw geeft jongeren een eerlijker pensioen'