"Strafrechtprofessionals zijn met elkaar verantwoordelijk voor het hele strafproces" - Reageren

Datum bericht: 9 oktober 2019

Alrik de Haas

De positie van het slachtoffer in het strafproces is de afgelopen jaren sterk gewijzigd. Wat zijn daarvan de gevolgen voor de rol van strafrechtprofessionals? Daarover organiseert de stichting Mens en Strafrecht in samenwerking met het CPO een symposium. Alrik de Haas, voorzitter van de stichting Mens en Strafrecht en docent bij het CPO, vertelt over dit unieke symposium waar advocatuur, wetenschap, rechtspraak en Openbaar Ministerie elkaar ontmoeten.

Waarom hebben jullie gekozen voor het thema “de rol van het slachtoffer in het strafrecht”?

“Het is een zeer actueel thema omdat de positie van het slachtoffer de afgelopen jaren sterk is gewijzigd. Wat betekent die gewijzigde positie voor de rol en taakopvatting van de betrokken professionals? Daarover willen we op het symposium met elkaar in discussie gaan. En omdat het een belangrijk thema is voor iedereen die een rol speelt in de keten van het strafrecht, nodigen we ook van harte die brede doelgroep uit.”

Wat is die gewijzigde positie van het slachtoffer in het strafrecht?

“Het slachtoffer is meer zichtbaar en hoorbaar geworden in het strafproces doordat het wettelijk spreekrecht voor slachtoffers of hun nabestaanden de afgelopen jaren is uitgebreid. Het slachtoffer mag nu spreken over de gevolgen van het strafbare feit voor hem of haar, maar bijvoorbeeld ook over de schuld van de verdachte en de hoogte van de straf. Verder is wettelijk geregeld dat het slachtoffer recht heeft op informatie en op een advocaat. In de praktijk zie je dat aan deze rechten op verschillende manieren invulling wordt gegeven.”

Kunt u voorbeelden geven van die verschillende invulling van het spreekrecht?

“Sommige slachtoffers of hun advocaten houden het bij een korte verklaring, maar het komt ook voor dat een advocaat aan de hand van een pleitnota uitgebreid ingaat op verschillende inhoudelijke aspecten van de zaak. Ook rechters gaan in de praktijk verschillend om met de rol van de slachtoffers. Zij hebben een leidende rol in het organiseren van het spreekrecht in het proces, maar omdat de wet niets regelt over de praktische invulling daarvan, zijn er verschillen. Sommige rechters laten een slachtoffer bijvoorbeeld alleen aan het woord voordat de eis door het OM is geformuleerd, anderen ook nog daarna. Deze thema’s zijn nog niet uitgekristalliseerd; daarover willen we met elkaar in discussie op het symposium.”

Welke sprekers leveren een bijdrage aan het symposium?

“We willen het thema breed aan de orde stellen en hebben daarom sprekers uit verschillende geledingen van het strafproces uitgenodigd: Richard Korver, slachtofferadvocaat, Suzan van der Aa, hoogleraar strafprocesrecht aan Maastricht University, Bart Stapert, raadsheer bij het gerechtshof ’s-Hertogenbosch, en Tanja Pastoor, advocaat-generaal bij het Openbaar Ministerie. Vanuit hun eigen invalshoek verzorgen zij een inleiding en leveren zij een bijdrage aan de paneldiscussie die wordt geleid door dagvoorzitter Tamara Buruma, advocaat bij Prakken D’Oliveira.”

“Het symposium vindt plaats op een bijzondere locatie: de voormalige gevangenis De Lik in Utrecht. Het is gebouwd in de negentiende eeuw en je proeft er nog de sfeer van vroeger. Die tijd laten we achter ons; we praten over de actualiteit van vandaag en werken aan de toekomst, uiteraard ook nog na afloop tijdens de borrel.”

Wanneer is het symposium voor u geslaagd?

“Het doel van dit symposium is om met iedereen die betrokken is bij het strafproces aan de hand van aansprekende en prikkelende stellingen te discussiëren over vraagstukken rondom slachtoffers en nabestaanden die ertoe doen. Voor zover er tegenstrijdige belangen zijn, willen we daarover toch op een vruchtbare, opbouwende en prettige wijze met elkaar het gesprek aangaan. Daarom is ook iedereen die hierin een rol speelt van harte uitgenodigd: advocaten, wetenschappelijk medewerkers, leden van de rechterlijke macht en het Openbaar Ministerie, criminologen, mediators en medewerkers van Slachtofferhulp Nederland.”

“De uitdaging is om met elkaar tot roloverstijgende inzichten te komen die uiteindelijk invloed kunnen hebben op de strafrechtpraktijk van alledag. Want voor mij staat één ding vast: met elkaar zijn we verantwoordelijk voor het hele strafproces. Het zou daarom een prachtig resultaat zijn als onze inzichten kunnen leiden tot een aanbeveling aan het LOVS, het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht, waarin alle afdelingen strafrecht van de rechtbanken en gerechtshoven zijn verenigd.”

Het symposium 'De rol van het slachtoffer in het strafrecht' vindt plaats op 8 november in Utrecht. Meld u nu aan


Alrik de Haas is strafrechtadvocaat bij OMVR advocaten, hoofddocent strafrecht voor de Beroepsopleiding Advocaten en docent bij onder andere het CPO, de Stichting Juridische Samenwerking Suriname Nederland (SJSSN) en de Bijzonder Strafrecht Academie. Ook is hij toezichthouder good governance Gevangenenzorg en voorzitter van Stichting Mens en Strafrecht (MENS) en publiceert hij regelmatig in vakbladen.