De Wwft is geen afvinklijstje - reacties

Datum bericht: 24 januari 2022

Birgit Snijder-Kuipers

De effectiviteit van de Wwft is moeilijk meetbaar. Je moet het effect van de Wwft breder bekijken, het draagt bij aan meer bewustwording rond dit onderwerp. Dat stelt CPO-docent Birgit Snijder-Kuipers. Voor de advocatuur en het notariaat ontwikkelde zij samen met het Bureau Financieel Toezicht onder meer een praktisch stappenplan dat in de Wwft-cursusreeks aan bod komt.

Levert de Wwft op waarvoor de wet in het leven is geroepen?

"De effectiviteit van de Wwft is moeilijk meetbaar. Je kunt niet exact aangeven op grond van welke melding van een ongebruikelijke transactie welke crimineel strafrechtelijk veroordeeld is. De meldingen op grond van de Wwft vormen vaak ondersteunend materiaal in het strafrechtelijk onderzoek en spelen op die manier een belangrijke rol in het tegengaan van witwassen en terrorismefinanciering.

Naar mijn mening moet je het effect van de Wwft in breder perspectief plaatsen. Deze wet heeft bijgedragen aan meer bewustwording rondom het witwassen van geld, het financieren van terrorisme en de verschillende manieren waarop dat wordt gedaan. Daarnaast gaan bedrijven tegenwoordig ook steeds beter na met wie ze zaken (willen) doen. Dat geldt niet alleen voor de grote, beursgenoteerde ondernemingen. In toenemende mate zijn ondernemingen zich bewust(er) aan wie zij zaken uitbesteden, bijvoorbeeld als onderaannemer, en verwachten ook dat deze bedrijven dezelfde (ethische) standaarden hanteren als de onderneming die de uitbesteding doet. De Wwft heeft in brede zin een bijdrage geleverd aan een bewustwordingsproces in het bedrijfsleven over zaken doen met inachtneming van bepaalde normen en waarden."

Geldt de toegenomen bewustwording ook voor de advocatuur en het notariaat?

"Ook in deze sectoren zie ik toegenomen bewustwording rondom de Wwft. Er is steeds meer aandacht voor het risicobeleid dat kantoren op grond van de Wwft moeten opstellen. Het wordt overigens in de praktijk als lastig ervaren om dat beleid concreet te maken, bijvoorbeeld als het gaat om het verwerken van de national risk assessments in het beleid.

Tegelijkertijd is het ook lastig om de Wwft in alle details goed na te leven omdat de wetgevingstrein zogezegd doordendert. Wetgeving verandert frequent en het kost advocaten en notarissen veel tijd om alles bij te houden. Een voorbeeld van nieuwe wetgeving die eenvoudig over het hoofd kan worden gezien, is de doorlichtplicht die sinds december 2020 geldt. Deze doorlichtplicht geldt naast de opleidingsverplichting die al bestond. Steeds moeten advocaten en notarissen de vertaalslag maken van de wettelijke regeling naar eigen beleid en dat is intensief. Voor de advocatuur en het notariaat heb ik daarom, samen met André Tilleman en Dirk Kolkman van Bureau Financieel Toezicht, een stappenplan ontwikkeld, een handig instrument voor het opstellen van kantoorbeleid. In de cursus ga ik daarop in. Ook behandel ik modellen voor het vaststellen van de UBO, de ultimate benificial owner, en de PEP, de politiek prominente persoon. Overigens, de Wwft moet niet gezien worden als een afvinklijstje waar je aan moet voldoen."

Hoe bedoelt u dat: "De Wwft moet niet als een afvinklijstje worden gezien?"

"De Wwft is meer dan een optelsom van verplichtingen of het verzamelen van documentatie. Het gaat om de analyse van gegevens, het maken van een risico-inschatting op basis daarvan en het inrichten van het kantoorbeleid op basis van risico's. Je moet je continu afvragen of in een zaak een Wwft-aspect speelt of kan spelen. Het is voor grote kantoren verplicht en voor kleine(re) kantoren verstandig om iemand binnen kantoor zich bezig te laten houden met de vertaalslag van wetgeving naar kantoorbeleid. Maar, de individuele advocaat of notaris blijft natuurlijk als dossierbehandelaar een belangrijke rol spelen als het gaat om de analyse en risicobeheersing in een individueel dossier. Overigens, veel van wat in de Wwft is opgenomen, volgt ook uit de beroeps- en gedragsregels."

Zijn er nog actuele ontwikkelingen in de wetgeving?

"Wetgeving op het gebied van de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering verandert continu. In 2022 wordt bijvoorbeeld een UBO-register ingevoerd voor trusts en fondsen voor gemene rekening (FGR). Verder vallen instellingen gericht op crowdfunding straks ook onder de Wwft. Ook zij moeten dan voldoen aan de verplichtingen uit deze wet. Daarnaast zal de Wet plan van aanpak witwassen in 2022 ingevoerd worden. Dat wetsvoorstel limiteert de ontvangst van contanten tot EUR 3.000 voor handelaren in zaken van grote waarde, en zal leiden tot meer informatie-uitwisseling tussen onder andere advocaten onderling en notarissen onderling.

Op Europees niveau is in juli 2021 een breed Anti Money Laundry (AML)-pakket voorgesteld. Onderdeel hiervan is het oprichten van een Europese toezichthouder. Dat zou in 2026 gerealiseerd moeten zijn. Uiteraard komen ook deze actuele ontwikkelingen aan bod in de cursusreeks Wwft."


Birgit Snijder-Kuipers is kandidaat-notaris bij De Brauw Blackstone Westbroek, universitair docent notarieel recht Rijksuniversiteit Groningen en fellow Onderzoekcentrum Onderneming & Recht Radboud Universiteit.

CPO Academy is het kennisplatform van het CPO. Met columns en kennisclips van CPO-docenten en wetenschappers. Voor inspiratie, reflectie en nieuwe inzichten.

Wilt u op de hoogte blijven van inspirerende columns, kennisclips en de nieuwste cursussen? Meld u aan voor de informatiemails.

aanmelden