OR-COACH.NL
De ondernemingsraad is het overlegorgaan tussen werknemers en bestuurders in een bedrijf of organisatie en is daarmee een bijzondere vorm van democratisering van de maatschappij. Daarom werkt DemLab samen met OR-Coach.nl, een bureau dat ondernemingsraden begeleidt, zowel in het bedrijfsleven als in (semi-)overheidsorganisaties.
De ondernemingsraad is een door werknemers democratisch gekozen orgaan, dat een zelfstandige positie binnen arbeidsorganisaties inneemt, gebaseerd op de wet. OR-Coach.nl richt zich op het ontwikkelen van het daarbij behorende gezag binnen de arbeidsverhoudingen van de onderneming. Ondernemingsraadsleden krijgen vaak te maken met dezelfde dilemma’s en krachten die ook binnen het politieke bestuur spelen: verkiezingen, werknemersrechten, coalitievorming, vertegenwoordiging, participatiegraad, enzovoort. Democratisering betekent immers vooral dat burgers zeggenschap krijgen over hun eigen leefomgeving, de omstandigheden waarin zij leven en werken. Maar het recht op medezeggenschap gaat gepaard met een plicht tot betrokkenheid, geïnformeerdheid en integriteit. Oftewel het nemen van verantwoordelijkheid.
Al sinds 1950 worden werknemers betrokken bij de besluitvorming binnen arbeidsorganisaties door middel van ondernemingsraden. De wetgeving is in de loop der jaren steeds meer verfijnd en daarbij krijgen ondernemingsraden telkens meer, niet minder verantwoordelijkheden door de wetgever toebedeeld. In een tijd waarin de maatschappelijke verantwoordelijkheid van ondernemingen steeds nadrukkelijker aan de orde komt, wordt het tijd om de positie van ondernemingsraden vanuit dit perspectief nader onder de loep te nemen.
Hier gelden vergelijkbare vragen als bij de democratisering van het politieke bestuur.
Wat drijft een mens om actief te worden voor een hoger en algemener belang? Welke verantwoordelijkheid kan men aan werknemers toebedelen? Hoe draagt de vertegenwoordigende democratie binnen arbeidsorganisaties eraan bij dat werknemers inderdaad een stem krijgen in het bestuur van die organisaties? Worden hun vertegenwoordigers serieus genomen, en zo niet, hoe kunnen zij dan het noodzakelijke gezag verwerven? Welke macht heeft de werknemer, en vooral welke macht heeft hij of zij niet omdat er andere factoren en spelers meetellen? Is er zoiets als algemeen ondernemingsbelang en hoe verhoudt zich dat tot de belangen van de verschillende stakeholders binnen de onderneming? Kun je spreken van collectieve werknemersbelangen die meer zijn dan de optelsom van de individuele belangen? Wat is de betekenis van collectiviteit en wat eist het bestaan van collectieve belangen van mensen? Hoe verhoudt het collectieve belang van de werknemers zich tot het algemene belang van de onderneming als geheel? Moeten er democratische koppelingen aangebracht worden tussen werknemersvertegenwoordiging en andere stakeholders, bijv. aandeelhoudersvergaderingen, of is dat juist ongewenst? Wat is de verhouding tussen de ondernemingsraden van verschillende bedrijven die, markttechnisch gezien, elkaars concurrenten kunnen zijn, maar waarvan de werknemers gedeelde belangen kunnen hebben anders dan die welke door een vakbond behartigd worden, bijvoorbeeld belangen van hun marktsegment als geheel?
Deze vragen kunnen vanuit de expertise van het Democratisch Laboratorium belicht worden als bijdrage aan de versterking van het proces van democratisering in bedrijven en organisaties.
OR-Coach.nl helpt ondernemingsraden met het vinden van antwoorden op dit soort vragen en heeft daarbij een uniek concept ontwikkeld, waarbij zowel het OR-team als de individuele leden zich kunnen ontwikkelen tot graag geziene en invloedrijke krachten binnen hun organisatie. Ontwikkeling van leiderschap staat daarbij centraal, waarbij belangrijke kwaliteiten centraal staan: nieuwsgierigheid, empathie, authenticiteit en lef. OR-Coach.nl maakt daarbij ook gebruik van geavanceerde tools zoals Slimr® vergaderen en Nivor.nl
De samenwerking bestaat in een aantal (deels nog nader te specificeren) projecten:
• Het vertalen van het spel Demos naar vraagstukken van bedrijfsdemocratie en het ontwikkelen van een aanpak voor inzet bij trainings- en coachingstrajecten.
• Voordrachten voor bezinningsmomenten in trainings- dan wel coachingsmomenten.
• Opzetten van bijeenkomsten waar OR-leden van verschillende organisaties hun best practices, maar ook hun worst practices met elkaar kunnen delen.
• Ontwikkelen van een leergang voor bestuurders, HR-functionarissen en OR-leden die zich willen verdiepen in hierboven genoemde vraagstukken.
• Maken van een bijbehorend handboek / website.
• Doen van onderzoek naar hierboven genoemde vraagstukken.
• Opzetten van een trendonderzoek / monitor rond democratiseringsvraagstukken.
• Bijdrage leveren aan ontwikkeling van (digitale) tools rond democratiseringsprocessen, verantwoordelijkheid, macht en gezag.
Het Democratisch Laboratorium biedt expertise vooral op het gebied van de politicologie, geschiedenis, (politieke) filosofie en rechtsfilosofie. Het Democratisch Laboratorium bemiddelt bij de inzet van studenten die een stage op dit terrein willen doen en/of een scriptie rond dit thema willen schrijven. Studenten kunnen daarin onder begeleiding ook concrete bijdragen leveren aan de genoemde projecten. Het Democratisch Laboratorium heeft ook toegang tot een rijk bestand aan gekwalificeerde docenten die op incidentele en / of structurele wijze een bijdrage kunnen leveren.