2002. Gonger wordt monnik; blijft Gonger
In 2002 figureerde Frits Hendriks, sinds 1998 student theologie, tweemaal in universiteitsblad Vox. Hij was lid van dispuut De Gong en hij zou intreden in het klooster. Hoe is het met hem vergaan. Hendriks beschrijft het op 'Gongneske' wijze (met dank aan Godfried Bomans).
Door Frits Hendriks
Het eerste artikel ging over Dispuut De Gong (Vox: 10 januari 2002). Op de redactie van Vox werkte student geschiedenis Jaime Donata en zijn idee om een artikel te schrijven over het dispuut waar hij zelf lid van was, werd gehonoreerd. Wellicht om van het gezeur af te zijn of bij gebrek aan serieuze kopij. Het stuk werd een knotsgek verslag van een bezoek aan dispuutshuis het Melkhuis. Het artikel beschreef Hein van den Berg -ook theologiestudent; uiteindelijk afgestudeerd aan de Universiteit van Tilburg in Utrecht- in een seance met andere Gongers. Van den Berg was de goeroe die vanuit zijn bed esoterische en morele wijsheden debiteerde die zijn gehoor diende te slikken. Al dachten die er het hunne van. Het gehele verhaal deed menig lezer denken aan het werk van Godfried Bomans, zoals zijn “Verslag van een bezoek aan een golfkartonfabriek’. Niet heel vreemd, want Bomans was in zijn tijd lid van Dispuut De Gong, en werd door Donata gebruikt als kapstok om zijn artikel nog enige relevantie te geven voor niet-ingewijden. Bomans was dertig jaar daarvoor overleden.
Pas laat in het artikel verschijnt theologiestudent Frits Hendriks ten tonele. Hij zegt echter buitengewoon intelligente dingen, met name over Bomans. Hendriks zelf hierover: “Het is een artikel dat ik graag herlees. Zo’n stuk als: ‘“Nu, je hebt ook wel Gongers die wél goed aarden hoor. Neem nu iemand als Jo Cals, die heeft het zelfs tot minister-president geschopt. Je vraagt je wel eens af of die mensen eigenlijk wel echt bij De Gong horen. Gelukkig hoor je dan later vaak weer dat ook die mensen toch wat teleurgesteld blijken in de wereld om zich heen.” Hendriks kijkt tevreden naar buiten.’ Dat is toch goud? Maar wees gerust; alles wat echt intellectueel klinkt komt niet van mij. Dat heeft Jaime zelf verzonnen. ‘De zelfhaat van de steppewolf’? Ik gebruik de frase nog regelmatig, maar ik weet niet waar het op slaat. Het is mij nooit gelukt om De steppewolf van Herman Hesse daadwerkelijk te lezen.”
Van Gong naar monnik
Hendriks zou volgens het artikel snel gaan intreden. Is dat ook onzin? “Nee, ik stond toen daadwerkelijk op het punt om monnik te worden. Ik was nooit echt goed begonnen met studeren; in die tijd was er nog niet zoiets als Academische vaardigheden en de oproep van de studieadviseur om eens te komen praten over de studievoortgang kon je gewoon negeren. Ik zocht dus naar alternatieven: Nederlands of bouwkunde? Nee, ik wilde echt iets rond het christelijk geloof. Priesteropleiding? Het werd een klooster. Niet van de benedictijnen, maar de trappisten van Abdij Lilbosch in het Limburgse Echt. Dat is gebeurd in maart 2002.”
In juni van dat jaar stond hij daarom weer in Vox (nr 20, 27 juni 2002). Het tweede artikel had een grotere nieuwswaarde, want het gebeurt niet dagelijks dat een student intreedt in een klooster. De redactie wilde daar graag het fijne van weten. De novicenmeester van Abdij Lilbosch ging echter niet akkoord met een interview, en ook niet met het maken van foto’s, maar wel met het zelf schrijven van een artikeltje. Het werd een best wel serieuze brief uit het klooster met spirituele tips voor de studenten. Bij een foto van Hendriks met een (nep-)geit stond echter de wat vreemde fotoverklaring: “(…) een keer kwamen we langs een kinderboerderij, waar we hem zo ongeveer hebben moeten tegenhouden om niet over het hek te springen en een geit te gaan melken. Vandaar dat dit ons een aardig afscheidscadeau leek.” In werkelijkheid betrof het hier het vaste ritueel (het melken van een geit) waarmee een lid van De Gong reünist wordt, maar de geraadpleegde Gonger vond geheel in de geest van het dispuut een goed verhaal beter dan de werkelijkheid.
En weer monnik af
Hendriks heeft drie jaar in abdij Lilbosch gewoond, waar hij achtereenvolgens postulant, novice en tijdelijk geprofeste is geweest. “Ik heb er echt een spirituele opvoeding gekregen, waar ik nog altijd de vruchten van pluk, maar toentertijd was de koek na een paar jaar echt op. Ik kon niet meer en vluchtte het klooster uit. Uiteindelijk was ik in 2007 officieel monnik-af. Tegen die tijd studeerde ik al weer aan de faculteit; eerst voorzichtig wat vakken religiestudies naast de PABO en daarna weer voltijds de hele bachelor theologie. Ik hoorde bij de eerste lichting van de Educatieve minor waarmee je een beperkte tweedegraads lesbevoegdheid kon halen. Meteen daarna ben ik dan ook les gaan geven op het Titus Brandsmalyceum in Oss.”
Toen Vox lucht had gekregen van Hendriks’ uittreden verscheen er weer een artikel in het blad, zeer klein dit keer. [3] Hendriks vertelt er dat hij zijn uittreden de beste beslissing uit zijn leven vindt, en zijn intrede de een na beste. “Daar ben ik het nog altijd wel mee eens. Het monastieke leven in een abdij trok mij echt en past mij ook wel, tot op zekere hoogte. Eerst moest ik echter mijn leven een beetje op de rit hebben, met een rijbewijs, de liefde ontdekken, een diploma en werkervaring, voordat ik weer opnieuw het klooster in kon. Uiteindelijk ben ik in 2015 opnieuw ingetreden, nu wel bij benedictijnen, in abdij Slangenburg in Doetinchem. Daar heb ik in alle rust na acht maanden de conclusie getrokken dat het monastieke leven mooi is, maar niet voor mij. Meteen na deze periode heb ik een master Theologie en Religiewetenschappen afgerond. Als je telt vanaf mijn eerste inschrijving in 1998, is dat alles ruim binnen de twintig jaar. Na nog de academische pastoraatsopleiding in Leuven ben ik pastoraal werker in het bisdom Den Bosch geworden.” Bij het ter perse gaan van dit digitale artikel is Hendriks werkzaam in parochie De Twaalf Apostelen in Wijchen en wijde omgeving, en als leraar aan het Zwijsencollege in Veghel.
En de Gong blijft
In 2021 stond Hendriks weer in Vox. De website van Vox publiceerde een ingezonden brief van zijn hand. Hij hekelde daarin de berichtgeving over de introductieperiode: volgens hem lag de focus teveel op drank- en ander misbruik. Hoewel dit de redactie van Vox daadwerkelijk aan het denken lijkt te hebben gezet, wisten enkele reageerders zich geen raad met dit geschrift: was dit nu serieus of scherts? Hendriks daarover: “Die brief is wel wat Gongesk: bittere ernst met een twist. Het is lachen om niet te hoeven huilen. Godfried Bomans noemde -volgens de overlevering- humor overwonnen droefheid. In de vaakst gebruikte zelfidentificatie van het dispuut worden ‘zelfspot en ironie’ als de specifieke deugden van de Gonger omschreven. Wie daadwerkelijk de toestand van de wereld tot zich door laat dringen, gaat daaraan ten onder, of moet zich wapenen: met het geloof in een troostende god, met genotsmiddelen en/of met een vleugje absurdisme.” Waarvan akte.
Frits Hendriks
Foto uit 2002. Ilustratie bij het artikel van Frits Hendriks over zijn intrede in het klooster (Vox, 20, 27 juni 2002).
Dispuut De Gong?
Het Corpsdispuut ter Societeit(e) De Gong is een herendispuut dat is aangesloten bij de Nijmeegse Studentenvereniging Carolus Magnus. Zijn dispuutshuis, het Melkhuis, ligt op de hoek Groesbeekseweg met de Heyendaalseweg/Coehoornstraat. Er wordt wel eens beweerd dat dit huis ooit huisvestiging was voor filosofische onderdelen van de universiteit. Het dispuut is opgericht in 1927 in de heemvaart-beweging. Die had ten doel de Nijmeegse student te herinneren aan haar primaire taak om een goede christen te zijn. Het was in de begintijd dan ook een club van priesters en andere incrowd katholieken.
De serieuze trekken van dit gezelschap kwamen later met name cultureel tot uiting. Een dispuutsavond bij De Gong is dan ook geen loutere zuipavond. Eerst moet er geluisterd worden naar een lezing van een medelid of meegedaan aan een debatavond, of naar een film met verplicht nagesprek. Pas daarna kan er onbekommerd gedronken worden.
In de tijd van Frits Hendriks waren ook Hein van de Berg (student theologie) en Jan-Jaap van Peperstraten (student filosofie) lid van De Gong. Al was het altijd al populair onder de leden om keuzevakken te volgen bij de als intellectueel bekendstaande opleidingen van filosofie, theologie en later religiewetenschappen.
Bij de viering van het 95-jarig bestaan in mei 2023 zal er een Gongglossy worden uitgegeven met historische, hedendaagse en gefabuleerde verhalen rondom het dispuut.
Tweede ilustratie bij het artikel in Vox van 27 juni 2002. Het betreft hier het vaste ritueel (het melken van een geit) waarmee een lid van De Gong reünist wordt.
In het Midden-Limburgse Echt, of eigenlijk het buurtschap Pey, en dan nog een stuk naar de Duitse grens toe, ligt sinds einde 19e eeuw een trappistenabdij. De daar wonende monniken -officieel cisterciënzers van de strikte observantie- houden er een leven op na van stilte, gezamenlijk gebed en individuele arbeid, volgens hun interpretatie van de regel van Benedictus. Het boerenbedrijf is nog altijd de belangrijkste inkomstenbron van het klooster, met name suikerbieten, granen en Livar Kloostervarkens. Frits Hendriks werd er meteen bij zijn intrede melkveehouder; na zijn uittreden werden de melkkoeien stilletjes weggedaan. Jaarlijks begeleidt studentenpastor John Hacking een weekend naar deze abdij.