Medezeggenschap voor planten en dieren op de Radboudcampus

Voor: (pre-)masterstudenten
Aantal: 8-15 studenten
Looptijd: 2 mei tot 11 juli 2022
Bijeenkomsten: 10 bijeenkomsten zijn op maandagavond
Studiebelasting: Naast actieve participatie tijdens de wekelijkse bijeenkomsten verwachten we dat je buiten de bijeenkomsten werkt aan het onderzoek (literatuur lezen, interviews afnemen, data analyseren, etc.)
Cursus coördinator: dr. Riyan van den Born (Associate professor Socio-Ecological Interactions I Director Centre Connecting Humans and Nature| Institute for Science in Society Radboud University)
Begeleidingsteam: Helen Verploegen (promovenda bij het Centre Connecting Humans and Nature), Sander Turnhout (kwartiermaker Healthy Landscape en strategisch adviseur SoortenNL), Anne van Veen (Postdoc Milieukunde), Guido van Gemert (adviseur milieu en duurzaamheid Radboud Universiteit en Radboudumc)
Taal: Nederlands
Studiekosten: geen
Deadline voor aanmelden: 18 april 2022

Zoals veel natuur in Nederland heeft ook de campus te lijden onder een verlies aan biodiversiteit. Onderzoek van o.a. onze eigen wetenschappers laat zien dat de laatste 30 jaar ongeveer 75% van de vliegende insecten is verdwenen. Ook dreigt ongeveer 50% van de Nederlandse wilde planten en bloemen te verdwijnen. Hierdoor zijn er ook toenemende problemen op het gebied van ziekten en plagen. De achteruitgang van de biodiversiteit is zo ernstig dat dit wordt aangemerkt als een breed maatschappelijk probleem.

We zitten inmiddels in de 6e extinctiegolf en de wetenschap is het erover eens dat dat grotendeels veroorzaakt wordt door de mens. Brengt dat niet een bepaalde verantwoordelijkheid met zich mee om als mens de natuur te behouden en beschermen? Echter, tot nu toe is dit geen succesverhaal. Daarom is het relevant om naar hele nieuwe vormen van natuurbescherming te kijken, zoals het idee om aan de natuur rechten te geven.

Het Radboudumc en de Radboud Universiteit hechten waarde aan de interactie tussen mens en natuur. Soms lijken we vergeten te zijn dat de mens onderdeel is van de natuur en dit is misschien wel de belangrijkste oorzaak voor de problematiek rond biodiversiteit en klimaatverandering. De bewustwording hiervan sluit aan bij het onderzoek en onderwijs op de universiteit. Wij willen dat de gebruikers van onze campus biodiversiteit op waarde kunnen schatten.

In onze culturele kaders stellen we de mens buiten en boven de natuur, die een object is van ons handelen. Om tot een duurzame toekomst voor zowel mens als natuur te komen, zullen we de relatie tussen mens en de niet menselijke natuur opnieuw moeten vormgeven. We zijn deel van de natuur en we zullen bereid moeten zijn de ruimte met de natuur te delen. Het creëren van gunstige milieucondities voor natuur wordt in de ecologie uitgebreid onderzocht. Maar het blijft vaak éénrichtingsverkeer waarbij we de natuur eerst tot object van studie en daarna tot object van ons handelen maken. Luisteren we daarbij wel goed naar de natuur zelf? De vraag van de Lorax hangt nog altijd in de lucht: who speaks for the trees?

Is het een zinvolle route om daadwerkelijk de rechten van planten, dieren en ecosystemen te erkennen?  Zoals de route ook is ingezet bij de tot slaaf gemaakten, vrouwen en de LHBTI+? Het klinkt verstrekkend, en dat is het ook. Maar het is ook zeer urgent. Verspreid over de wereld worden rivieren en gebieden steeds vaker erkend als rechtspersonen en in het Urgenda-arrest van de Hoge Raad zijn zelfs de belangen van toekomstige generaties opgenomen. Het past de Radboud om iets vergelijkbaars te onderzoeken voor de planten en dieren waar zij zeggenschap over heeft; na de emancipatie van de katholieke arbeiders bij de oprichting en de emancipatie van de studenten in de jaren zeventig is de tijd rijp voor de emancipatie van de natuur.

Het doel van het honourslab is onderzoek te doen en een goed onderbouwd advies te geven over de mogelijkheid, kansen en belemmeringen om natuur op de campus rechten te geven, bijvoorbeeld middels een Radboud Natuuradviesraad die de planten en dieren op en rond het campusterrein vertegenwoordigt. De Radboud Natuurraad is mogelijk zoiets als ondernemingsraad, patiëntenadviesraad of studentenraad. Verschil is dat in de natuurraad niet de medewerkers, studenten of de patiënten maar de niet-menselijke levende wezens vertegenwoordigd worden. Vragen die daarbij oprijzen zijn:

• Op welke manier zouden we de rechten van de natuur op de campus het beste kunnen vormgeven?
• Hoe kunnen we als mensen de natuur het beste vertegenwoordigen? Zijn er bijvoorbeeld vormen van directe representatie van de niet menselijke natuur mogelijk?
• Wat is ‘natuur’ eigenlijk en welke natuur kunnen/willen we dan vertegenwoordigen?
• Hoe kan taal behulpzaam of belemmerend zijn om vorm te geven aan de relatie tussen mens en natuur?

Op basis van dit onderzoek wordt een advies verwacht dat zal worden gepresenteerd in de Programmaraad Duurzaamheid van de Radboud Universiteit en de Sustainabilty Board van het Radboudumc. Daarna zal het worden gebruikt als advies aan het college van bestuur van de Radboud Universiteit en de raad van bestuur van het Radboudumc.

Werkwijze
Van 2 mei tot 11 juli 2022 wordt dit research honourslab georganiseerd om de transitie te kunnen maken naar een emancipatie van dieren en planten en het erkennen van hun rechten.

Het honourslab is interdisciplinair, combineert inzichten vanuit verschillende wetenschappelijke achtergronden, zoals onder andere ecologie, antropologie, filosofie, rechten, geneeskunde en management.

Samen met masterstudenten uit andere disciplines ga je je verdiepen in dit onderwerp. De studenten kunnen zelf bepalen in welke werkvormen dit gedaan wordt. Dat kunnen dus gastcolleges zijn van wetenschappers uit de bovengenoemde disciplines, maar ook is het mogelijk om professionals uit de praktijk uit te nodigen voor een presentatie uit de praktijk of voor een kritisch interview. Het samen bestuderen van teksten of het organiseren van een excursie behoren ook tot de mogelijkheden. Er is een begeleidingsteam beschikbaar om dit te ondersteunen.

Interesse?

Je kunt je aanmelden via dit formulier. Voeg bij je aanmelding je CV en een motivatiebrief (van maximaal 1 pagina) voor het honourslab

Als je vragen hebt kun je contact opnemen met Floor Binkhorst (floor.binkhorst@ru.nl).