Foute kunst, goed idee?

Foute kunst, goed idee?

Mag een DJ nog Michael Jackson draaien ondanks de beschuldigingen van pedofilie? Moet Kuifje in Afrika een trigger warning bevatten vanwege de racistische of stereotyperende afbeelding van Afrikanen? In hoeverre laten we de esthetische waarde van iconische monumenten in Duitsland bepalen door de fascistische of communistische periode waarin ze gebouwd zijn? Kijk je anders naar Picasso’s schilderijen van vrouwen als je weet hoe problematisch zijn omgang met vrouwen was? Een kunstenaar kan naar huidige maatstaven foute ideeën koesteren, maar maakt dat zijn kunstwerken ook fout? En is het fout om er van te genieten? En zo ja, kunnen we daar dan niet toch ook iets van leren? Wat betekent goed en fout eigenlijk? En hoe ontregelend of schurend mogen of kunnen cultuuruitingen zijn in de huidige samenleving?

Deze vragen staan centraal in de studio Foute kunst, goed idee?, waarbij we ons focussen op vijf verschillende domeinen: muziek, filosofie, strips, foto en architectuur. In het eerste deel van de studio verkennen we aan de hand van een expert deze gebieden, waarna je in het tweede gedeelte verdiept in een zelfgekozen casus.

Bijeenkomsten

Bijeenkomst 1: 20-9

Introductie
Kennismaking met elkaar en introductie op het thema. Daarna zullen we ingaan op het interdisciplinaire karakter van de studio en bespreken hoe jij vanuit jouw achtergrond tegen deze studio aankijkt. Voor de kennismaking vragen we je een kunstvoorwerp (liedje, boek, afbeelding, verwijzing naar een film etc.) mee te nemen dat jou inspireert.

Bijeenkomst 2: 27-9

Foute boeken
Tim Houwen

Tijdens deze bijeenkomst bespreken we samen met jullie verschillende ‘foute’ of omstreden boeken. Jullie brengen zelf een voorbeeld mee van een omstreden boek dat je hebt gelezen. Mede aan de hand van jullie input verkennen we het omstreden karakter van het boek en gaan we onder andere in op vragen als: Wat maakt iets tot een ‘fout’ boek? Hoe verhoudt de immorele inhoud zicht tot de esthetiek van het boek? Hoe ga je om met boeken van auteurs die er een twijfelachtige moraal op na hielden of houden? Kunnen we iets fundamenteels leren van ‘foute’ boeken?

Bijeenkomst 3: 11-10

Foute strips
Casper Kirkels

In deze bijeenkomst gaan we in op de vraag op welke vlakken strips en cartoons ‘fout’ kunnen zijn. Zit ‘m dat in de afbeeldingen? In de thematiek? In het taalgebruik? En kan het stripverhaal en de cartoon als genre überhaupt ontkomen aan stereotyperingen en uitvergrotingen? En roept het feit dat veel strips op een jeugdig publiek gericht is nog extra vragen op? We verkennen deze thematiek aan de hand van het werk van Hergé, een van de beroemdste striptekenaars van de 20^e eeuw en de strip- of cartoonvoorbeelden die jullie zelf meenemen.

Bijeenkomst 4 : 18-10

Foute beelden
Dr. Wilco Versteeg, docent literatuur en cultuurwetenschappen RU en professioneel fotograaf

Onze houding tot de visuele cultuur lijkt paradoxaal: niet zelden voelen we ons overspoeld door het enorme aantal beelden dat tot ons komt; tegelijk hebben we beelden nodig om ons te verhouden tot de wereld en onszelf. Zonder te overdrijven kan gesteld worden dat het overgrote aantal beelden onzinnig, stompzinnig, of ronduit fout is: ze reduceren de mens tot product, buiten onze lichamelijke kwetsbaarheid uit voor het genot van de kijker (denk ook porno, maar ook aan oorlogsbeelden), en dringen ons vaak een wereldbeeld op dat niet bijdraagt aan een betere wereld.

In deze bijeenkomst zullen we niet vervallen in goedkoop moralisme, maar zullen we ons afvragen wat foute beelden zijn, en hoe we iconoclasme, het kapot slaan van foute beelden, tot levenskunst kunnen verheffen. Dit zullen we doen aan de hand van het werk van, onder andere, filmmaker Jean-Luc Godard, fotograaf Christophe Bangert, en documentaire maker Claude Lanzmann.

Bijeenkomst 5: 1-11

Interviewtechnieken en Giving back
Ter voorbereiding op de eindopdracht waarin je in je subgroep betrokkenen gaat interviewen leer je tijdens deze bijeenkomst de fijne kneepjes van het interviewen. Daarnaast zullen deze bijeenkomst de Giving backvoorstellen besproken worden.

Bijeenkomst 6: 8-11

Foute architectuur
Dr. Harm Kaal, universitair hoofddocent politieke geschiedenis RU

Architectuur en meer in het algemeen objecten in de openbare ruimte zijn niet per definitie neutraal. In deze bijeenkomst onderzoeken we de ideologische betekenis van gebouwen en andere objecten. De nadruk zal in het bijzonder liggen op wat ook wel “foute” architectuur en “beladen erfgoed” wordt genoemd. We verkennen deze morele lading, onder andere aan de hand van voorbeelden uit het fascisme, nationaal-socialisme en communisme. Ook de beladen betekenis van koloniaal erfgoed komt aan bod.

Bijeenkomst 7: 15-11
Pitches van de groepsprojectvoorstellen

Bijeenkomst 8: 22-11
Werken aan de groepsprojecten

Bijeenkomst 9: 29-11
Werken aan de groepsprojecten

Bijeenkomst 10:13-12
Eindpresentaties van de groepsprojecten

Excursie
Als onderdeel van deze studio gaan we in samenspraak met jullie naar een concrete ‘foute’ kunstuiting, bijvoorbeeld een omstreden theatervoorstelling, een museum waar roofkunst tentoongesteld wordt of een controversieel monument.

Groepsopdracht
Ieder groep (3-4 studenten) bespreekt een omstreden kunstvoorwerp of kunstuiting dat nog niet aan bod is gekomen in de studio. Studenten kiezen bijvoorbeeld uit een roman, gedicht, toneelstuk, schilderij of  muziekstuk. In het eindverslag komt in ieder geval het volgende aan bod:

• Duiding van het omstreden karakter van het kunstvoorwerp of kunstuiting.
• Het in kaart brengen van de betrokkenen en belanghebbenden. Denk daarbij aan de maker(s) en rechthebbenden, publiek, subsidieverstrekkers, uitgevers, kunstinstellingen en leg uit hoe zij tegen het kunstvoorwerp mogelijk aankijken. Jullie voeren hiervoor ten minste twee gesprekken met verschillende belanghebbenden die het met elkaar oneens zijn.
• Een slotbeschouwing waarin je reflecteert op de verschillende standpunten en je zelf als groep positioneert en stelling neemt.

Deadline inleveren groepsopdracht: 20 december