Brom, Gisbert

Archiefnummer: 82
Archiefnaam: BRGI
Sector: Onderwijs en wetenschappen
Soort archief: Persoonsarchief
Datering: 1881-1914

Plaatsingslijst (pdf, 163 kB) vernieuwd januari 2016

Ten geleide
Gisbert Brom (1864-1915)
Gisbert Brom werd op 3 februari 1864 geboren als zoon van het goed katholieke gezin van de bekende goudsmid Gerard Brom en Johanna Catharina Kok. Hij was voorbestemd voor de geestelijke stand en ging in 1877 naar het klein-seminarie Hageveld te Voorhout en het groot-seminarie te Rijsenburg. De jonge Gisbert was opgewekt van humeur en had een levendige geest. Een van zijn leermeesters was Schaepman, die bij hem de geestdrift voor de kerkgeschiedenis wekte, maar geen degelijke historische methode onderwees en met wie vriendschap ontstond. Nog te jong voor het priesterschap werd Brom naar Rome gezonden om er aan de universiteit der Dominicanen, de Minerva, verder kerkgeschiedenis te studeren. Hij woonde in de ‘Campo Santo' een Duitse instelling waar hij kennis maakte met gelijkgezinde Duitse en Nederlandse priesters. Hij studeerde ook aan de nieuwe Vaticaanse school voor palaeografie en verzamelde in het rijke Vaticaanse archief, pas door Leo XIII opengesteld voor onderzoek, stof voor de geschiedenis van het Utrechtse bisdom in de Middeleeuwen. In 1886 werd hij in Rome tot priester gewijd en in 1887 promoveerde hij als theoloog. Hij bleef nog een jaar in Rome om zijn studie van het Bullarium Trajectense voort te zetten, de verzameling ‘diplomata' voor het bisdom Utrecht tot 1378 toen de pausen vanuit Avignon weer naar Rome terugkeerden. Met dit handschrift keerde Brom in 1888 naar Nederland terug. Zijn tijd in Rome was gelukkig, met zijn gevoel voor historie en kunst, in zijn omgang met geestverwanten.

Terug in Nederland werd hij tot kapelaan benoemd aan de St. Maartenskerk te Groningen. In Groningen maakte hij kennis met de historicus P.J. Blok. Hij vervulde zes jaar lang nauwgezet zijn plichten, maar zijn eigenlijke roeping lag in de historie. Hij was redactie-lid (1894) van het roomse letterkundige maandblad De Katholiek en van het wetenschappelijke Archief van het aartsbisdom Utrecht en werkte verder aan zijn Bullarium. Door zijn benoeming in 1895 als rector van het hospitaal van Johannes de Deo in Utrecht kreeg hij meer tijd voor wetenschappelijk werk. Hij werd medewerker van de Utrechtse Rijksarchivaris S. Muller Fz. aan het Utrechtse Oorkondenboek. Toen hij ook redacteur van Schaepmans blad Het Centrum werd (1898-1902), bleek de dubbele taak te zwaar. Bovendien bleek zijn kennis van de methode te gebrekkig en moest hij het werk met Muller voorlopig opgeven. Pas in 1907 werd het in een andere vorm hervat. Ook zijn redacteurschap van Het Centrum, naast Schaepman, kende moeilijkheden. Brom schreef wel vlot en goed, maar had weinig gevoel voor politiek, in deze jaren waarin het katholieke volksdeel regeringsmacht wilde veroveren, en het boterde niet meer met Schaepman die de leiding vast in handen hield. Hij keerde terug tot het bestaan van kamergeleerde en vroeg zich af of zijn bestaan mislukt was. Zijn luchthartigheid en spontaneïteit kwamen hem soms ook op kritiek te staan, hij zou niet vast genoeg staan in het geloof, wat niet zo was.
Zijn benoeming tot lid van de Commissie van Advies voor 's Rijks Historische Publicatiën in 1902 en zijn eredoctoraat in Leuven gaven hem nieuw zelfvertrouwen, het was een erkenning van zijn betekenis als katholiek historicus.

In 1904 werd hij directeur van het op instigatie van zijn oude leermeester P.J. Blok nieuw opgerichte Nederlands Historisch Instituut te Rome. Hier was hij geheel op zijn plaats,door zijn kennis van Rome en zijn vele contacten. Hij werkte er aan de publicatie van vier delen Archivalia in Italië, 1910-1911, zijn inventarisatie van bronnen voor de Nederlandse geschiedenis te Rome en van Guide aux archives du Vatican. Beide zijn belangrijk voor de kerkelijke en staatkundige geschiedenis van Nederland. Als ‘Romanus' schreef hij in deze tijd Romeinse correspondenties in Het Centrum en De Tijd.

Gisbert Brom stierf op 7 februari 1915.

Bewerking van: J.P. de Valk, 'Brom, Gijsbertus (1864-1915)', Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, URL: http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/bromg [12-11-2013]

Literatuur van en over Gisbert Brom kunt u vinden in RUQuest.
- Biografie via Biografisch portaal van Nederland

KDC - Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over Gisbert Brom zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.

KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Brom, Gisbert’ vindt u het bedoelde materiaal.