Fortmann, H.M.M.
Archiefnummer: 809
Archiefnaam: FORT
Sector: Onderwijs en wetenschappen
Soort archief: Archivalia van persoon
Datering: 1958-1970 (1972)
Voor inzage toestemming aanvragen via de archivaris
Plaatsingslijst (pdf, 260 kB) vernieuwd juli 2013
Ten geleide
Henricus Martinus Maria Fortmann (1912-1970)
Han Fortmann werd geboren te Amersfoort. Hij werd in 1936 in Utrecht tot priester gewijd. Hij studeerde in Nijmegen klassieke letteren maar stapte over naar psychologie waarin hij in 1943 afstudeerde. Hij promoveerde bij F.J.Th. Rutten op het proefschrift Aandachtig bidden. Een psychologische studie over de eigenschappen, de mogelijkheden en de grenzen der gebedsconcentratie. Hij was vanaf 1947 redactiesecretaris van het tijdschrift Dux, Katholiek Maandblad voor allen die meewerken aan de vrije jeugdvorming in Nederland en België. Hierin schreef hij over godsdienstpedagogische onderwerpen en zorgde voor een meer open geest bij dit voor de oorlog sterk moraaltheologisch gerichte blad. Fortmann was ook staflid van de Katholieke Centrale Vereniging voor Geestelijke Volksgezondheid, waarvan de Commissie Pastoraal en Psychohygiëne moderne psychologische inzichten toepaste op de zielzorg en zo een grote invloed had op het Nederlandse katholicisme in de jaren ’50 en ’60. In 1956 werd Fortmann hoogleraar in Nijmegen in de algemene en vergelijkende psychologie van cultuur en godsdienst. Zijn Wat is er met de mens gebeurd? Over de taak van een vergelijkende cultuurpsychologie, 1959, trok veel aandacht.
Zijn hoofdwerk was Als ziende de Onzienlijke. Een cultuurpsychologische studie over de religieuze waarneming en de zogenaamde religieuze projectie, 1964-1968. Hierin wordt de betekenis van het werk van Marx en Freud voor de religie en de relatie tussen geloven en ervaren onderzocht en in het laatste deel de relatie tussen religie en geestelijke gezondheid behandeld. Het begrip religieuze projectie verklaart hij voor onbruikbaar.
Hij maakte reizen naar het verre oosten en onderging de invloed van hindoeïsme en boeddhisme. Het kreeg zijn weerslag in werken als Hindoes en boeddhisten: Dagboekaantekeningen en reisbrieven. Veel invloed had Oosterse renaissance. Kritische reflecties op de cultuur van nu. Zijn Inleiding tot de cultuurpsychologie bleef onvoltooid als gevolg van ernstige ziekte.
Fortmann opende “voor het eerst” de ogen van de Nederlandse katholieken voor het concrete menselijke bestaan, zoals J. Dijkhuis schreef in Dux.
Bewerking van: H.J.G. Kempen, 'Fortmann, Henricus Martinus Maria (1912-1970)', Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis, URL: http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn2/fortmann [12-11-2013]
Literatuur van en over Han M.M. Fortmann kunt u vinden in RUQuest.
- Biografie via Biografisch portaal van Nederland
- Bibliografie: Rietbergen, P.J.A.N., Han Fortmann (1912-1970) tussen katholiek, westers christendom en oosterse religies, in: Moeizame moderniteit. Katholieke cultuur in transitie. Opstellen voor Jan Roes (1939-2003) (Nijmegen 2005), p. 274-296
KDC - Knipselcollectie
De knipselcollectie bevat naast knipsels uit dag- en weekbladen diverse andere vormen van min of meer losbladige informatie, zoals persberichten van het Algemeen Nederlands Persbureau (ANP), overlijdensberichten, fotokopieën uit bio- en bibliografische naslagwerken enz. De knipsels over H.M.M. Fortmann zijn beschikbaar in de studiezaal van het KDC.
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Fortmann, H.M.M.’ vindt u het bedoelde materiaal.