Werkgemeenschap Christofoor
Archiefnummer: 307
Archiefnaam: CHRW
Sector: Politiek
Soort archief: Instellingsarchief
Datering: 1944-1947 (1984-1985)
Ten geleide
Werkgemeenschap Christofoor (1944-1947 (1984-1985))
Tijdens de Duitse bezetting verscheen illegaal te IJsselstein, later Nijmegen en Amsterdam, Christofoor voor God en Vaderland, voortgezet als Berichtenblad van Christofoor en Je maintiendrai. Het werd gemaakt door katholieke jongeren afkomstig uit de Nederlandse Unie, toen die door het verbod van de bezetter illegaal was geworden. [Zie ook het KDC-archief Commissie inzake Driemanschap der Nederlandse Unie ] Onder hen waren Joannes Martinus Willems (1909-1974) en G.J.N.M. Ruygers (1911-1970). Hoofdredacteur was W.J. Schuijt (1909-2009). Zij waren tegen de vooroorlogse hokjesgeest en tegen een terugkeer van de R.K. Staatspartij na de oorlog.
Op 31 oktober 1944 ontstond in deze kring de vernieuwingsgezinde katholieke Stichting Christofoor, die in het al bevrijde Zuid-Nederland het nu legale blad Christofoor uitgaf. Na het verdwijnen van Christofoor in 1946 werd het tijdschrift Te Elfder Ure opgericht, dat de discussie over de taak van de katholieke intellectuelen voortzette.
Naast de Stichting Christofoor werd in het najaar van 1945 ook de Katholieke Werkgemeenschap Christofoor opgericht die politieke doelstellingen nastreefde en waarin gediscussieerd werd over de ‘doorbraak’-gedachte. Men wilde na de oorlog niet terug naar een verzuilde maatschappij. De bisschoppen verzetten zich tegen een doorbraak die hun greep op de katholieken zou verzwakken. De doorbraak van katholieken naar de PvdA kwam niet tot stand en uiteindelijk ontstond, geleid door J.E. de Quay, toch een katholieke eenheidspartij, de Katholieke Volkspartij, waaronder de meeste Christofoorleden zich schaarden. [Zie voor het ontstaan van de KVP ook het KDC-archief van J.G. Stokman.]
Joan Willems, die de kritiek op De Quay had verwoord, nam samen met Ruygers deel aan de besprekingen waaruit de Partij van de Arbeid voortkwam. Hierin werden diverse werkgemeenschappen voor de levensbeschouwelijke richtingen opgericht. Willems en Ruygers werden gekozen als kamerlid voor de PvdA en Willems werd voorzitter van de Katholieke Werkgemeenschap binnen de partij. Dit was wat overbleef van de ‘doorbraak'. Weinig katholieken gingen dezelfde weg. In het bisschoppelijk mandement De katholiek in het openbare leven van deze tijd van 1954 werd katholieken ten zeerste afgeraden lid te worden van de PvdA. Willems verzette zich door bekend te maken dat de Katholieke Werkgemeenschap in de PvdA zou blijven bestaan.
Literatuur van en over de Stichting Christofoor kunt u vinden in RUQuest.
- De christofoorgroep en het tijdschrift Te Elfder Ure in de jaren 1945-1953 / Gerard Dierick. KDC Br 13048.
KDC – Beeld en Geluid
De collectie Beeld en geluid kunt u doorzoeken via de Catalogus van het KDC. Door te zoeken op ‘Christofoor’ vindt u het bedoelde materiaal.