Historica Rozemarijn Moes ontvangt prijs voor onderzoek naar bevolking Gelderland
Op 16 november ontvangt historica Rozemarijn Moes de Martens van Sevenhoven prijs voor haar onderzoek naar de historische demografie van Gelderland. Moes maakte een reconstructie van de Gelderse bevolking van prehistorie tot heden en bracht zo de ontwikkeling van de provincie in kaart. Haar onderzoek maakt deel uit van het grootschalige project Verhaal van Gelderland.
De Martens van Sevenhoven prijs wordt uitgereikt door Stichting Fonds A.H. Martens van Sevenhoven. Jonkheer A.H. Martens van Sevenhoven (1880-1952) was als rijksarchivaris in Gelderland verbonden met de geschiedenis van de provincie. Hij bracht zijn familievermogen onder in een fonds, waaruit nu nog steeds periodiek een prijs wordt uitgereikt op het gebied van musea, monumenten en historisch onderzoek in Gelderland. De prijs bestaat uit een penning en een geldbedrag.
Gelderse demografie
Op 10 november 2022 verscheen Verhaal van Gelderland, een vierdelig boek waarin de geschiedenis van Gelderland wordt verteld. Ruim dertig auteurs en redactieleden werkten mee aan dit project onder leiding van Dolly Verhoeven, bijzonder hoogleraar Gelderse geschiedenis. Zo ook Rozemarijn Moes, die als junior demograaf de bevolking van Gelderland van prehistorie tot heden in kaart bracht. Haar onderzoek was ambitieus van aard: voor Gelderland is het de eerste keer dat een dergelijk onderzoek is verricht dat zo’n lange periode bestrijkt. Op de Gelderse Landdag 2022 wordt Moes’ onderzoek beloond met de Martens van Sevenhoven prijs.
De reconstructie van de bevolking laat het unieke karakter van de provincie zien. Zo ontdekte Moes dat Romeins Gelderland een van de dichtstbevolkte gebieden van Europa was. De factoren landschap en ligging spelen een grote rol in de geschiedenis van de Gelderse bevolking, maar ook ontwikkelingen als textielindustrie, papierindustrie, het verval bij regionale onrust, of de moderne populariteit van bosrijke woongebieden zijn mooi terug te zien in het onderzoek. De resultaten werken volgens Moes relativerend: ‘Al een paar duizend jaar wonen en werken er mensen op deze bodem, trouwen ze (of niet), krijgen ze kinderen (of niet), en sterven ze. Door de tijd heen kregen mensen met allerlei crises te maken, van afbrokkelend gezag tot bestuurlijke centralisatie, van pest en economische crisis, tot rijkdom en groei, van immigratie tot emigratie. De bevolking groeide, kromp en verplaatste zich’, vertelt de historica. ‘Kortom: niets nieuws onder de zon.’
De uitgave Verhaal van Gelderland is hier te bestellen. De resultaten van het onderzoek van Rozemarijn Moes zijn ook te vinden in een omvangrijk rapport met dataset, toegankelijk via het IISG: Moes, R.M. & Verhoeven, T.H.G. (2021). Demographic data for Guelders. IISH Data Collection [Dataset]. Handle: http://hdl.handle.net/hdl:10622/52MLXY. Volledige tekst Moes, R.M. (2021).
Misschien vind je dit ook interessant:
Keuken of Kapitaal? De rol van elite vrouwen in het financieel beheer van huishoudens en landgoederen in achttiende-eeuws Gelderland
De kastelen die nu statige musea zijn, waren ooit centra van bedrijvigheid, bruisend van personeel en industrie. Dit promotieproject van Rozemarijn Moes richt zich op de rol van elite vrouwen in het beheer van deze landgoederen. Van de vrouwen uit de lagere klasse van de vroegmoderne Nederlanden is bekend dat zij actieve ondernemers waren, maar gold dit ook voor de meer patriarchale adel? Hielden elite vrouwen zich als salonfiguren alleen bezig met huishoudelijk beheer of waren zij ook betrokken bij de bedrijven en het geld dat hen omringde? En wat waren de culturele, economische en temporele factoren die dit bepaalden? Aangezien de adellijke levensstijl en de lokale economieën afhankelijk waren van goed geldbeheer, kon de betrokkenheid van elite vrouwen wel eens grote gevolgen hebben gehad.