Themacollegerubriek

Bij een themacollege leren tweede- en derdejaars studenten op eigen kracht een eigen onderzoek uit te voeren, binnen een door de docent uitgezet thema. Per semester krijgen twee studenten, die voor dit onderzoek een acht of hoger hebben behaald, de mogelijkheid hun essay onder begeleiding van de redactie van Ex Tempore om te schrijven tot een volwaardig artikel voor deze online rubriek.

Louise Stevens 'Medische kennis in Sri Lanka'

In de historiografie rondom kennisoverdracht in de Nederlandse koloniën heeft lange tijd de nadruk gelegen op de vooraanstaande en vooruitstrevende kennis die de Nederlanders meenamen. Door andere archieven bij koloniaal onderzoek te betrekken, kan echter vanuit een ander perspectief naar de relatie tussen westerse kennis en koloniale macht worden gekeken. In dit paper wordt aan de hand van verschillende rechterlijke bronnen van de VOC onderzocht hoe medische kennis door Nederlandse overheersers werd ingezet in Sri Lanka in de achttiende eeuw. Uit een analyse van verschillende plakkaten die zijn ingevoerd door de VOC en van een verslag van een rechtszaak over inenting tegen de pokken uit 1795, wordt duidelijk dat de Nederlandse overheersers verschillende hulpmiddelen inzetten om hun westerse medische kennis als superieur neer te zetten en te betrekken op het dagelijks leven in Sri Lanka. Medische kennis kan hierdoor als een verschijningsvorm van macht voor de VOC worden gezien, wat terug te vinden is in het rechtssysteem.

Het volledige artikel:
'Medische kennis in Sri Lanka' (pdf, 1,4 MB)

Jakob Jung, 'From Polis to Municipium'

After Rome won the social war over its former allies in 90 BCE, the Italian peninsula faced many fundamental changes. In this period of increasing Roman control, a Roman type of local government was adopted by cities all over Italy. This paper explores how legislation from Rome influenced the socio-political organisation in the allied Greek city-state of Tarentum in the Southern Italian region of Apulia before and after the conflict. For this, the analysis is centred on epigraphy and two fragments of Roman legal texts – the Tarentum fragment (c.123-103) and the Lex Tarentina (c.89-62 BCE) – located in Tarentum. By applying the concept of ‘anchoring innovation’, this essay argues that the novel post-war order anchored itself in the preservation of older local elements of the previous administration to stabilise the new socio-political outlook. In this way, the paper explains how change became acceptable to the Tarentines while clearly illustrating the complexity and multifaceted nature of Roman influence on Italy.

Het volledige artikel:
'From Polis to Municipium' (pdf, 480 kB)

Lea Leentjens, ‘Bovengronders en Ondergronders’

Zuid-Limburg ontwikkelde zich tijdens de overgang van de 19e naar de 20e eeuw als een grootindustrie van mijnbouw. Duizenden mensen vonden werk in deze nieuwe Mijnstreek, waarin de mijnwerkers en de beambten de hoofdrolspelers waren. Ondanks dat deze twee specifieke groepen veel overeenkomsten hadden, bestonden er toch degelijk verschillen tussen. Dit paper onderzoekt hoe de verhoudingen tussen beambten (bovengronders) en mijnwerkers (ondergronders) de verstandhouding tussen beiden hebben beïnvloed na de jaren ’50 in de Mijnstreek. Dit wordt bekeken tegen de achtergrond van de verzuiling en zodoende de invloed van de Katholieke Kerk, stromingen als communisme en socialisme, en de grote invloed van het mijnbedrijf op de levens van deze specifieke groepen. Uit het onderzoek blijkt dat voor beide groepen hun volledige leven draaide om de mijn en hun geloof. De verstandhouding tussen beambten en Koempels is dan ook neutraal tot positief te noemen.

Het volledige artikel:
'Bovengronders en Ondergronders' (pdf, 1,8 MB)

Rick van Brummelen, ‘Onderscheid door Ongesteldheid’

Dat de islam verbonden is met de andere twee abrahamitische religies moge duidelijk zijn, maar over de vraag hoe de islam zich, met name in de formatieve periode, verhield tot deze andere religies wordt nog altijd gedebatteerd. Lange tijd is er in de historiografie voornamelijk aandacht geweest voor de wijze waarop de islam regels en gebruiken over zou hebben genomen uit het Jodendom. Er wordt echter door sommige academici ook een tegengeluid gegeven, namelijk dat de vroege moslimgemeenschap zich heel bewust tegen de andere religies afzette, om zo een ‘Ander’ te creëren. Deze praktijk noemde men mukhâlafa. Dit artikel zal aan de hand van de islamitische regelgeving omtrent menstruatie de tactiek van mukhâlafa, de relatie tussen de 9e-eeuwse islam en het jodendom onderzoeken. Vervolgens wordt er gepleit voor het opnemen van mukhâlafa in de onderzoekfocus van historici en religiewetenschappers, om zo een completer en genuanceerder beeld te krijgen van de herkomst van de islamitische identiteit.

Het volledige artikel:
‘Onderscheid door Ongesteldheid’ (pdf, 1,2 MB)

Dana Reerink – Vaginale iconografie en feminsime. De bijdrage van vaginale iconografie aan de sociale kritiek die de Tweede Feministische Golf met zich meebracht in 1960-1980.

Van 1960 tot 1980 werd vaginale iconografie ingezet om bij te dragen aan de feministische bewegingen van die tijd. Deze kunst werd onderhevig aan de sociale kritiek van de Tweede Feministische Golf en was onderdeel van discussies over de definiëring van feminisme. In dit paper worden de vaginale kunstwerken van Hannah Wilke, Judy Chicago, Nancy Grossman, Carolee Schneemann en Shigeko Kubota geanalyseerd en wordt de bijdrage van deze werken aan de Tweede Feministische Golf onderzocht. De resultaten tonen dat vaginale iconografie bijdroeg aan de Tweede Feministische Golf middels het uitdrukken van het belang van een verbetering van de positie van vrouwen in de samenleving en het verwerpen van het stigma rondom vrouwelijke genitaliën.

Het volledige artikel:
Vaginale iconografie en feminsime. De bijdrage van vaginale iconografie aan de sociale kritiek die de Tweede Feministische Golf met zich meebracht in 1960-1980. (pdf, 1,5 MB)

Bastiaan van Dijk -  Edward Gibbon and the Five Good Emperors

In The History of the Decline and Fall of the Roman Empire, Edward Gibbon’s prescriptive views on the world shine through. Although Gibbon used many different sources for his work, his ideas about the five great emperors, backed by his interpretations of Machiavelli’s work, seem dated. In this paper, three sources Gibbon used for his research will be assessed, as well as the manner in which they were used. Even though Gibbon does not seem to have cherry picked his sources, he does seem to have been motivated to use these sources to prove that Machiavelli’s ideas of the ideal state had been realized in Rome during the reign of the five great emperors. It was precisely this motivation of Gibbon’s and not the propagandistic nature of his source material which hampered him in his objectivity.

Het volledige artikel:
Edward Gibbon and the Five Good Emperors. (pdf, 1,1 MB)