Met het formuleren van leerdoelen geef je aan wat jij wil dat dat studenten bereiken in jouw onderwijs. Je kunt leerdoelen op verschillende niveaus formuleren. Er zijn taakdoelen, cursusdoelen en eindkwalificaties. Een leerdoel staat dus nooit op zichzelf. Zo kun je bijvoorbeeld de cursusdoelen afleiden van de eindkwalificaties van de opleiding en zorg je dat taakdoelen logisch aansluiten op de cursusdoelen.
De functies van leerdoelen:
- Ze vormen de basis voor het ontwerp en de uitvoering van onderwijs en toetsing.
- Ze geven een indicatie aan studenten van wat er wordt verwacht dat ze leren tijdens de cursus. Ook geven ze aan waarop getoetst en beoordeeld wordt.
- Ze geven (aan collega’s en externe instanties) een indruk van het onderwijs en van het minimaal bereikte niveau van geslaagde studenten.
Leerdoelen beschrijven een handeling
De kern van een leerdoel is het werkwoord dat erin beschreven staat. Je kunt het beste een werkwoord gebruiken dat een waarneembare handeling beschrijft. Door een handeling in het leerdoel uit te drukken, beschrijf je op welke manier een student de inhoud van de cursus moet beheersen en hoe er wordt getoetst.
Voor het formuleren van leerdoelen kun je één van de volgende stramienen gebruiken:
- Je kunt/zult handeling A verrichten met inhoud X in context Y op niveau Z.
- In context Y verricht je handeling A met inhoud X op niveau Z.
Door gebruik te maken van de jij-vorm, beschrijf je het leerdoel vanuit het perspectief van de student. Zo zorg je dat studenten snappen wat er van hen wordt verwacht.
Inhoud, context en niveau van een leerdoel
Naast de handeling bevat een leerdoel nog drie onderdelen:
- Inhoud: Waarover gaat de handeling? Waarmee handelt de student?
- Context: In welke situatie handelt de student?
- Niveau: Wat is de moeilijkheidsgraad? Welke kwaliteitseisen worden aan de handeling gesteld?
Taxonomie van Bloom
De taxonomie van Bloom is een instrument dat je helpt om leerdoelen te formuleren en daar de juiste woorden bij te vinden. Je kunt het gebruiken om aan te scherpen wat je van de studenten verwacht. De handelingen die bij de Bloomcategorie passen, zijn dan ook de handelingen waar je de toetsing op richt.
Je ziet hieronder een lineaire weergave van de taxonomie van Bloom. Soms kom je hem ook in piramidevorm tegen, maar hier is bewust gekozen om de categorieën naast elkaar te zetten. De piramide kan namelijk onterecht het idee geven dat er een soort hiërarchie is of dat je de verschillende categorieën van onder naar boven moet doorlopen.
