Interdisciplinair onderwijs gaat over het leren en lesgeven over de grenzen van disciplines heen. Het gaat nog een stap verder dan alleen het bestuderen van verschillende perspectieven. De kennis en denkwijzen van verschillende disciplines worden hierbij geïntegreerd om complexe vraagstukken te bestuderen.
Snel naar:
- Multi-, inter- en transdisciplinariteit
- Vormen van interdisciplinariteit in het onderwijs
- De voordelen van interdisciplinair onderwijs
- Hoe ontwerp ik interdisciplinair onderwijs?
- Radboud Honourslabs
De noodzaak van interdisciplinair leren
De wereld verandert. Thema’s als duurzaamheid vragen ons om samen te werken met andere disciplines om antwoorden te vinden op complexe, actuele vraagstukken. Disciplines zijn verschillend in hun onderzoeksonderwerpen, epistemologie, taal en vaak ook hun overtuigingen over wat kennis goed en betrouwbaar maakt. Ook verschillen ze in wat wordt gezien als interessant en waardevol en in wat ze vinden dat onderzocht en onderwezen moet en kan worden. Disciplines representeren op deze manier verschillende wetenschappelijke culturen. Deze diversiteit aan inzichten, kennis en overtuigingen zorgt ervoor dat je met een nieuwe blik naar vraagstukken kunt kijken.
Multi-, inter- en transdisciplinariteit
Bij het definiëren van interdisciplinariteit vergelijken we dit vaak met andere vormen van discipline-overstijgend werken. Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen multi-, inter- en transdisciplinariteit?
Multidisciplinariteit
Bij multidisciplinair leren wordt een vraagstuk vanuit verschillende disciplines bestudeerd. Het vraagstuk wordt opgedeeld in verschillende subvragen die door verschillende disciplines worden onderzocht. Hierbij werken de disciplines vaak los van elkaar aan hun subvraag en dat levert relatief onafhankelijke producten, antwoorden of aanpakken op.
Interdisciplinariteit
Interdisciplinair leren kan worden ingezet voor vraagstukken die een meer overkoepelende aanpak vragen. Er is dan meer sprake van interactie tussen de disciplines en integratie van de kennis en perspectieven vanuit verschillende disciplines. Theorieën, concepten, inzichten en/of werkwijzen van verschillende disciplines worden hierbij gecombineerd om een vraagstuk te onderzoeken of te duiden op een manier die vanuit geen van de individuele disciplines mogelijk was geweest. De diversiteit aan perspectieven en kennis die bij elkaar wordt gebracht geeft een completer en veelzijdiger beeld van het vraagstuk, dat recht doet aan de complexiteit.
Transdisciplinariteit
Transdisciplinair leren vindt plaats als niet alleen academici, maar ook andere actoren betrokken worden bij het bestuderen van een vraagstuk. Denk bijvoorbeeld aan bedrijven, overheden of maatschappelijke organisaties. De wetenschap wordt dan gecombineerd met inzichten uit de praktijk om een oplossing te vinden voor een vraagstuk. Dit betekent dat academische en niet-academische kennis bij elkaar wordt gebracht om gezamenlijk tot inzichten te komen.
Vormen van interdisciplinariteit in het onderwijs
Er zijn verschillende manieren om interdisciplinair onderwijs vorm te geven. Het kan zich richten op maatschappelijke vraagstukken, maar je kunt ook puur wetenschappelijk interdisciplinair samenwerken. Een voorbeeld van wetenschappelijke interdisciplinariteit is het vak biochemie, waarbij biologie en scheikunde samenkomen en levende organismen op een scheikundige manier bestudeerd worden.
Je kunt interdisciplinair onderwijs ontwerpen op curriculum- of cursusniveau. Deze pagina richt zich op interdisciplinair onderwijs binnen een cursus. Daar kun je interdisciplinariteit op verschillende manieren inzetten:
- Je kunt studenten blootstellen aan verschillende disciplinaire perspectieven door kennis en/of methoden vanuit andere disciplines te verwerken in de leermaterialen en leeractiviteiten. Denk bijvoorbeeld aan het lezen van artikelen uit een andere discipline of co-teaching met docenten uit een ander vakgebied.
- Je kunt studenten van verschillende disciplines bij elkaar brengen en hun verschillende achtergronden laten inzetten in groepswerk. Een voorbeeld hiervan is de opzet van de honoursprogramma's.
- Je kunt studenten actief trainen om de kennis en perspectieven van verschillende disciplines te integreren. Dan is interdisciplinariteit en kennisintegratie een expliciet leerdoel van de cursus en ontwerp je leeractiviteiten waarin je studenten begeleidt in en feedback geeft op competenties zoals samenwerking.
De voordelen van interdisciplinair onderwijs
- Interdisciplinariteit kun je inzetten bij het bestuderen van vraagstukken uit de dagelijkse praktijk. Dit werkt vaak motiverend en bereidt studenten voor op hun vervolgcarrière.
- Interdisciplinair samenwerken benadrukt de sterke kanten van iedereen die bij het samenwerkingsproces betrokken is.
- Het bevordert kritisch denken en het gebruik van brede competenties om aan complexe vraagstukken te werken.
- Het ondersteunt de ontwikkeling van cognitieve en affectieve vaardigheden.
Hoe ontwerp ik interdisciplinair onderwijs?
- Vertrek vanuit een wetenschappelijk of maatschappelijk vraagstuk en bedenk welke andere disciplines van belang kunnen zijn voor het thema dat je wilt behandelen.
- Je kunt beginnen met het gebruiken van leermaterialen uit andere disciplines.
- Wil je een stap verder gaan? Zoek dan bijvoorbeeld eens contact met collega’s van andere disciplines en ontwerp samen een groepsopdracht of denk na over co-teaching. Hierbij kun je onderscheid maken tussen discipline-specifieke en discipline-overstijgende leerdoelen.
- Reflecteer op je eigen overtuigingen en werkwijzen bij het doen van onderzoek en het geven van onderwijs.
- Sta stil bij de doelgroep van je onderwijs, hun voorkennis en (disciplinaire) diversiteit. Denk na over hoe ver de disciplinaire achtergronden uit elkaar liggen, hoeveel disciplinaire achtergronden er vertegenwoordigd zijn en hoe de disciplinaire perspectieven verdeeld zijn. Pas de leerdoelen en aanpak daarop aan door diversiteit te benutten en de uitdagingen van diversiteit te bespreken.
