Een mondelinge toets is een interview tussen de docent/examinator en een student of kleine groep studenten. Het doel is om de mate van bekwaamheid op een bepaald terrein vast te stellen.
In een klassieke mondelinge toets stelt de examinator vragen over een bepaald onderwerp die de student correct moet beantwoorden. De docent toetst in welke mate de student de leerstof beheerst.
Welke niveaus kun je toetsen?
Binnen de Taxonomie van Bloom toets je met een mondelinge toets alle niveaus, dus: Onthouden, Begrijpen, Toepassen, Analyseren, Evalueren en Creëren.
De mondelinge toets leent zich binnen de Piramide van Miller vooral aan Weten en Weten hoe.
Randvoorwaarden van de toets
- De mondelinge toets is geschikt voor individuele studenten of kleine groepjes die samengewerkt hebben.
- De toets kan zowel op de campus als online worden afgenomen.
- Qua vraagtypen gaat het om open vragen die respons bij de student oproepen
Aandachtspunten bij de toetsafname
De tijdsduur van een mondelinge toets varieert afhankelijk van te toetsen doelen en praktische overwegingen. Houd een maximum aan van ca. 40 minuten in verband met de belasting van zowel examinator als student.
In het algemeen wordt het aangeraden om een mondelinge toets af te nemen met twee, het liefst niet bij de student betrokken examinatoren. Dit met het oog op het streven naar objectiviteit. De examinatoren dienen inhoudelijk deskundig te zijn, aangezien zij ook de beoordeling doen.
Voor een student kan een mondelinge toets spannend zijn. Zenuwen kunnen de betrouwbaarheid van de toets negatief beïnvloeden. Als examinator is het van belang te zorgen voor een ontspannen setting zodat de student in de gelegenheid wordt gesteld optimaal te presteren.
Als er sprake is van slechts één examinator, is het advies een video- of geluidsopname te maken van de mondelinge toets. Dit kan dienen als bewijs als een student bezwaar maakt tegen het eindoordeel. Daarnaast is het handig tijdens het gesprek notities te maken van antwoorden en bijzonderheden. Dit levert input voor de feedback aan de student en voor evaluatie van de toetsvorm.
Als examinator stuur je het gesprek door het stellen van vragen. Het gaat daarbij om open vragen die respons bij de student oproepen. De mate van structurering van het gesprek kan variëren:
- Volledig gestructureerd: aan de hand van een vaste set vragen die in een vaste volgorde worden gesteld.
- Semi-gestructureerd: aan de hand van een vaste set vragen, maar de volgorde kan wisselen.
- Ongestructureerd: aan de hand van vaste onderwerpen, maar wanneer en hoe ze aan de orde komen is afhankelijk van hoe het gesprek verloopt.
Indien meerdere examinatoren eenzelfde mondelinge toets afnemen, zorg dan vooraf voor afstemming over de aanpak en het beoogde niveau. Dit met het oog op vergelijkbare omstandigheden voor de studenten.
Beoordelen
Bij de beoordeling van een mondelinge toets gebruik je een beoordelingsmodel met beoordelingscriteria. In het geval van twee examinatoren, beoordelen de examinatoren eerst onafhankelijk van elkaar de prestatie van de student. Daarna volgt afstemming om tot een gezamenlijk eindoordeel te komen. Het resultaat kan uitgedrukt worden in een cijfer of in een globaler oordeel, zoals: ‘onvoldoende, voldoende, goed’.
Indien meerdere examinatoren eenzelfde mondelinge toets afnemen, helpen kalibratiesessies om afstemming te verkrijgen met betrekking tot het vereiste prestatieniveau.
Terugkoppelen aan student
Wat koppel je terug?
De terugkoppeling bestaat uit het vermelden van het resultaat, bij voorkeur met toelichting per toetsonderdeel.
Hoe koppel je terug?
Je kunt het resultaat direct na afname vertellen of op een later moment, bijvoorbeeld schriftelijk of via een cijferregistratiesysteem.
Evalueren van de toetsvorm
Wat evalueer je?
- Beoordeel je met het toetsinstrument het niveau dat je wil beoordelen?
- Discrimineert het beoordelingsinstrument voldoende tussen prestaties op verschillende niveaus?
- Zijn de vragen duidelijk, en hoe is de moeilijkheidsgraad?
- Is het antwoordmodel duidelijk en goed toepasbaar?
Hoe evalueer je?
Een video- of geluidsopname en notities van de mondelinge toets helpen bij de evaluatie. Ze kunnen inzicht geven in moeilijkheidsgraad en duidelijkheid van de toetsvragen en bieden daarmee een goede basis voor bijstelling van de vragen.
Een kwantitatieve analyse van een mondelinge toets is praktisch uitgesloten, omdat ieder gesprek tussen beoordelaar en student uniek is.
Eventueel kun je bij het evalueren van de toets gebruik maken van kalibratiesessies. De werkwijze hiervoor is de volgende:
- Beoordeel onafhankelijk van elkaar vooraf dezelfde prestatie (bijvoorbeeld een mondelinge toets op film);
- Bespreek gezamenlijk de overeenkomsten en verschillen in de beoordeling per vraag;
- Uit de bespreking volgen enerzijds gezamenlijke afspraken over hoe je het antwoordmodel toepast, anderzijds geeft die input voor aanpassing/ aanscherping daarvan.