Over het Nationaal Onderwijslab AI

In het Nationaal Onderwijslab AI (NOLAI) werken scholen, wetenschappers en het bedrijfsleven nauw met elkaar samen aan digitale onderwijsinnovaties die gebruiken maken van AI. 

NOLAI doelen

  1. We ontwikkelen intelligente technologie om de kwaliteit van basis- en voortgezet onderwijs te verbeteren.
  2. We maken de pedagogische, maatschappelijke en sociale gevolgen van intelligente technologie in onderwijs inzichtelijk.

NOLAI werkwijze

We werken in co-creatie: scholen, bedrijven en wetenschappers werken 10 jaar nauw samen aan intelligente technologie voor onderwijs. In projecten onderzoeken en ontwikkelen we onderwijsvragen, concepten en prototypes. Zie infographic.

 

Waarom NOLAI?

Het gebruik van intelligente technologieën in het klaslokaal is de laatste jaren sterk toegenomen. De corona epidemie heeft bovendien gezorgd voor een versnelling van het gebruik van deze intelligente technologieën. Ondanks het toegenomen gebruik, staat het verantwoord inzetten van Artificiële Intelligentie (AI) in het onderwijs in Nederland, zeker internationaal gezien, nog in de kinderschoenen. Een gerichte en doordachte inzet van AI biedt kansen om de kwaliteit en snelheid van innovatie in het onderwijs te verhogen.

Om kansen te benutten en ongewenste effecten te voorkomen is regie op digitalisering van het onderwijs nodig. Daarom werken in het Nationaal Onderwijslab AI (NOLAI) scholen, wetenschappers en het bedrijfsleven nauw met elkaar samen aan digitale onderwijsinnovaties die gebruiken maken van AI. Dit doen we door samen met het onderwijsveld vragen over AI in onderwijs te stellen en die te beantwoorden door prototypes te ontwikkelen in co-creatie.

Ontstaan van NOLAI

Naar aanleiding van de AI in onderwijs conferentie van de UNESCO en de daarbij opgestelde richtlijnen voor regeringen, heeft ministerie van Economische Zaken en Klimaat in 2019 een  haalbaarheidsstudie laten uitvoeren. Hierin worden de kansen en risico’s van AI in onderwijs beschreven. 

Infographic over de voordelen en nadelen van meer AI in het onderwijs

AI biedt mogelijkheden om onderwijs op maat te versterken. Zo kunnen adaptieve leermiddelen digitale geletterdheid stimuleren, de leerwinst verhogen en lesuitval voorkomen. Het geeft leraren ook ruimte en extra tijd voor lesvoorbereiding en de begeleiding van leerlingen. Een nadrukkelijk gewenst resultaat is uiteraard dat er meer tijd is voor de individuele leerling en dat het beroep van leraren aantrekkelijker wordt.

Aan de andere kant kan AI leraren ook het gevoel geven dat ze de regie over het onderwijs kwijtraken en dat het ten koste gaat van hun pedagogische relatie met hun leerlingen. Bovendien is het de vraag of adaptieve leermiddelen de kansengelijkheid vergroten of verkleinen. En dan hebben we het nog niet over het verlies van privacy.

Kortom, AI in het basis en voortgezet onderwijs roept nog veel vragen op die om verder onderzoek vragen. NOLAI gaat deze vragen inventariseren en beantwoorden in co-creatie met het onderwijs, wetenschap en bedrijfsleven. Daarmee draagt het lab bij aan de realisatie van eigentijds en innovatief onderwijs met behulp van AI.

In het haalbaarheidsonderzoek wordt gesteld dat het huidige Nederlandse onderwijsecosysteem onvoldoende in staat is deze kansen en risico’s te adresseren. Het NOLAI zet zich ervoor in om samen met het onderwijsveld tot een gezamenlijke visie op het gebruik van AI in onderwijs te komen.

Team

Het team achter NOLAI bestaat uit onderwijsprofessionals, leraren en wetenschappers. Het dagelijks bestuur bestaat uit drie personen die zitting hebben in het managementteam: wetenschappelijk directeur Inge Molenaar, co-creatie directeur Marieke van Osch en operationeel directeur Stefan Dormans. Zij worden ondersteund door co-creatie managers, teachers-in-residence, wetenschappers en juridische, financiële en communicatiemensen.

Co-creatiemanagers

De uitvoering van de doorlopende vraagarticulatie en de co-creatieprojecten vraagt om regie en begeleiding. Daarvoor zijn de co-creatiemanagers aangesteld. Zij zijn eindverantwoordelijk voor het beheer, de coördinatie en de evaluatie van de uitvoering van de co-creatieprojecten, lopende van vraagarticulatie tot gevalideerde prototypes.

Co-creatieteams

Centraal in de uitvoering van de doorlopende vraagarticulatie en de co-creatieprojecten staan co-creatieteams. Dit zijn tijdelijke teams waarin, specifiek voor een co-creatieproject, geselecteerde (strategische) partners uit het onderwijs, de wetenschap en het bedrijfsleven samenwerken. De deelnemers in de co-creatieteams worden onder voorwaarden vergoed voor hun inzet volgens een gestandaardiseerde overeenkomst per type partner.

Teachers in Residence

Teachers in Residence combineren hun baan als leraar in het basis of voortgezet onderwijs met het uitvoeren van werkzaamheden binnen het NOLAI. Binnen het NOLAI faciliteren en ondersteunen Teachers in Residence de vraagarticulatie en de co-creatie-trajecten vanuit hun specifieke specialisme. Daarmee is een continue en directe verbinding tussen het lab en het onderwijsveld gewaarborgd.

De verbonden wetenschappers

Het wetenschappelijke team wordt geleid door Inge Molenaar en zal per focus gebied de onderzoeksvragen verder uitwerken. Elk focusgebied wordt aangestuurd en uitgevoerd door een team van wetenschappers bestaande uit een deeltijd hoogleraar, een post-doc en een aantal PhD studenten.

Portretfoto Annelies Wiggers

Nieuwsgierig naar ons team?

Team NOLAI is in korte tijd sterk gegroeid. Zo werken vier co-creatiemanagers aan de verbinding met scholen en bedrijven. Stuk voor stuk zijn ze razend enthousiast. 

Annelies Wiggers aan het woord

Het consortium

NOLAI werkt met een breed open consortium van strategisch partners, consortiumpartners en leden. Alle partners hebben zich door een consortium overeenkomst te ondertekenen gecommitteerd aan het NOLAI.

Strategische partners
De strategische partners zijn van bijzondere waarde voor NOLAI omdat zij over wetenschappelijke en praktijkkennis beschikken op alle vier aspecten (pedagogische-onderwijskundige, opleidingsdidactische, technologisch en ethische) van AI die voor het NOLAI relevant zijn. De strategische partners zijn duurzaam verbonden aan het NOLAI en denken en beslissen mee over de inhoudelijke richting van het programma in de stuurgroep. Naast de Radboud Universiteit zijn dit de universiteiten van Utrecht en Maastricht, de Hogeschool Arnhem Nijmegen, Stichting Klasse, Quadraam, Stichting Lucas Onderwijs, OostNL en Brightlands.

Strategische partners NOLAI

Consortiumpartners
Consortiumpartners zijn scholen, universiteiten en bedrijven die nauw betrokken zijn bij de operationele uitvoering van het lab: ze nemen deel aan de doorlopende vraagarticulatie en de co-creatieprojecten. Consortiumpartners van het NOLAI ondertekenen, evenals de strategisch partners, de consortiumovereenkomst. Toetreding kan plaatsvinden voor partners die een affiniteit hebben met de te realiseren doelstellingen.

Lid
Leden maken deel uit van het lerend ecosysteem rond het NOLAI. In dit lerend ecosysteem werken scholen, wetenschappers en het bedrijfsleven samen om het leren en innoveren van de onderwijssector te vergroten. Dit doen ze door gebruik te maken van de kennis en producten die door het lab zijn ontwikkeld en getest. Tevens kan dit ecosysteem functioneren als vijver voor potentiële consortiumpartners.

Stuurgroep

De stuurgroep is een besluitvormend orgaan en bestaat uit een representatieve vertegenwoordiging van de strategische partners van het consortium. De stuurgroep toetst het beleid van het dagelijks bestuur op hoofdlijnen en neemt besluiten over de (jaar)plannen en de verdeling van de financiën. Deze besluiten worden ter advisering voorgelegd aan de Radboud Universiteit als eindverantwoordelijke. Tevens monitort de stuurgroep de voortgang van het lab. Voorzitter van de stuurgroep is Han van Krieken, de rector magnificus van de Radboud Universiteit.

Programmaraad

De programmaraad is een adviserend orgaan. De raad geeft gevraagd en ongevraagd inhoudelijk advies over de vraagarticulatie, de prioritering en selectie van de projecten en het proces van co-creatie.

In de programmaraad zitten in totaal negen leden die representatief zijn voor de doelgroepen van het NOLAI: scholen, wetenschappers en bedrijfsleven. Met deze inbreng levert de programmaraad een bijdrage bij het in kaart brengen de behoefte aan en richting van AI in het onderwijs.

 

  • Michel Cents, docent Voortgezet Onderwijs
  • Tessa Cramer, wetenschap
  • Ewoud de Kok, bedrijfsleven
  • Bernolf Kramer, lerarenopleiding
  • Coen de Leeuwe, scholier
  • Anna Levie, adviseur onderwijs
  • Marit van der Meulen, leerkracht Special Basisonderwijs
  • Frank Tigges, schoolbestuurder Primair Onderwijs 
  • Bernard Veldkamp, wetenschap
  • Kees Versteeg, schoolbestuurder Voortgezet Onderwijs
  • Jonas Voorzanger, bedrijfsleven