Over het algemeen had de pandemie negatievere maatschappelijke gevolgen voor vrouwen (bijv. minder inkomen, meer onbetaalde arbeid en belastende zorgtaken) dan voor mannen. 'Ook binnen de universiteitsmuren is genderongelijkheid een hardnekkig probleem', zeggen onderzoekers Jochem Tolsma en Bas Hofstra. 'Daarom verwachtten we dat we onder vrouwen in de Nederlandse wetenschap een sterkere afname in wetenschappelijke output zouden zien dan onder mannen gedurende de pandemie. Maar dat bleek niet zo te zijn.'
Veel minder wetenschappelijke publicaties
De onderzoekers analyseerden de publicatiegegevens van meer dan 8.000 wetenschappers uit alle disciplines afkomstig van alle Nederlandse universiteiten voor de periode van 1990 tot en met 2022. Hieruit bleek dat wetenschappers in de COVID-19 jaren 2020 en 2021 ongeveer een derde minder publiceerden dan buiten de pandemie. Dit komt neer op ongeveer 1,3 papers per persoon per jaar minder. De Nederlandse wetenschap werd dus hard getroffen. Bij elkaar opgeteld ‘verloor’ de Nederlandse wetenschap zo’n 20.000 publicaties tijdens de pandemie.
De onderzoekers toonden hiernaast aan dat het vooral wetenschappers met zorgtaken voor kinderen niet lukte om hun publicatieoutput op peil te houden. Ook wetenschappers met een migratieachtergrond werden harder getroffen.
Publicatiekloof
Anders dan verwacht bleek dat dat productiviteit van vrouwelijke wetenschappers niet harder daalde dan die van mannen tijdens de pandemie. Sommige output, vooral die gerelateerd aan mentorschapsrollen, daalde juist minder voor vrouwen dan mannen. 'Dat komt waarschijnlijk doordat het aantal senior auteurposities tijdens covid harder daalde voor mannen dan voor vrouwen,' volgens Tolsma en Hofstra. 'En gegeven dat senior auteurposities vaak gepaard gaan met mentorschap, lijkt het erop dat mannen mentorschapstaken vaker lieten vallen dan vrouwen.' Wel benadrukt hij dat de publicatiekloof tussen vrouwelijke en mannelijke wetenschappers hardnekkig is (vrouwen publiceren zo’n 12% minder dan mannen), hoewel deze dus niet groter werd tijdens de COVID-pandemie.