Na jaren zwoegen met een meertalig team van onderzoekers, is de database van Europese lokale literatuur en cultuur die het project Redefining the Region heeft voortgebracht eindelijk compleet. Deze database bevat gegevens over duizenden teksten en afbeeldingen, uit literaire publicaties en de geïllustreerde pers, en recensies. En het maakt gebruik van interactieve functies zoals tijdlijnen, kaarten en netwerkmodellen. Hiermee kunnen onderzoekers zien hoe literaire werken over Europa reisden en hoe schrijvers via recensies met elkaar verbonden werden. “Zulke patronen waren met traditionele methoden nooit zichtbaar geweest,” benadrukt Corporaal. “Je kunt nu per land zien wanneer de productie van streekliteratuur een hoogtepunt bereikte en daarin ook grotere Europees brede patronen ontdekken. Zo zie je ook clusters van landen waartussen regionale romans en verhalenbundels vaker circuleerden in vertaling, zoals Nederland, Ierland, Duitsland en Zweden."
Digital Humanities helpt literatuurwetenschappers nieuwe vragen te stellen
Dankzij een innovatief Digital Humanities-project heeft literatuurwetenschapper Marguérite Corporaal verrassende inzichten gekregen in de regionale literatuur van de 19e en vroeg 20e eeuw. “Met de database die we hebben ontwikkeld, kwamen we op nieuwe vragen. Bijvoorbeeld: welke rol speelden vrouwelijke schrijvers in dit genre? De data laten zien dat zij een grotere invloed hadden dan vaak wordt aangenomen, en dat hun werk internationaal circuleerde en zelfs werd vergeleken met grote canonieke auteurs.”
Een van de meest opvallende resultaten is een door het team apart gemaakte visualisatie van Amerikaanse historische recensies die laat zien hoe vaak auteurs met elkaar in verband werden gebracht. “De auteur die het vaakst genoemd wordt in de recensies, is een vrouwelijke schrijver: Jane Barlow. Niet veel mensen hebben haar werk vandaag de dag nog op de radar, maar zij stond ineens als een heel dikke stip in onze visualisatie.”
Jane Barlow was een Ierse schrijfster die schreef over de Ierse boerenstandten tijde van de Irish Literary Revival, een periode waarin het platteland van Ierland drastisch veranderde door modernisering en emigratie. In de recensies werden werken van vooraanstaande auteurs, zoals Nathaniel Hawthorne, vergeleken met haar werk. “Dan denk je: wat ontzettend gaaf dat het geen mannelijke schrijver is, maar een vrouw, hè? En dat het dan ook niet zo is dat zij als vrouwelijke schrijver in recensies altijd in verband wordt gebracht met het werk van andere vrouwen, zoals het in “vrouwelijke genres” vaak gaat, maar juist ook met mannelijke schrijvers, zoals George Moore. Zo ging ons hele beeld een beetje op de kop.”
Een nieuwe manier van denken
Corporaal werkte nauw samen met het Humanities Lab, waar specialisten op het gebied van data-analyse en visualisatie hielpen om abstracte concepten, zoals literaire invloed, concreet te maken. Door deze samenwerking lukte het om samen tot vragen te komen die anders niet gesteld zouden worden, en antwoorden te formuleren die anders moeilijk te zien waren geweest. “Ze helpen je meedenken over hoe een systeem werkt, want als academicus heb je dat niet gelijk in de vingers. Ook houden ze je scherp: welke vragen wil je nou aan de data stellen, en kan dat? Hoe moet je een relationele database vormgeven, met data vullen die aan elkaar verbonden worden, dat je antwoord kunt krijgen op deze vragen? Het is dus een heel leerzame ervaring.”
Corporaal blijft dan ook erg enthousiast over de mogelijkheden die digitalisering biedt voor de toekomst van de geesteswetenschappen. “Digital Humanities helpt ons om veel grotere patronen te zien die je anders echt niet ziet. Ik speel al met ideeën om vergelijkbare databases te ontwikkelen voor onderzoek naar vertalers en activisme in dezelfde periode.”
Platform for Digital Humanities
Digitalisering biedt de geesteswetenschappen niet alleen een nieuwe methodes, maar opent ook deuren naar vragen die eerder onbeantwoord bleven. Ook kennismaken met deze technieken? Het Platform for Digital Humanities is er voor alle RICH-onderzoekers die zich op grote of kleinere manieren willen bezighouden met Digital Humanities. Maak vrijblijvend een afspraak met Roel Smeets om de mogelijkheden te bekijken.
Contactinformatie
- Organisatieonderdeel
- Radboud Institute for Culture and History, Faculteit der Letteren, RICH Platform for Digital Humanities
- Gaat over persoon
- prof. dr. M.C.M. Corporaal (Marguérite) , dr. R.J.H. Smeets (Roel)
- Thema
- Kunst & Cultuur