Elf Radboud-projecten ontvangen NWA-ORC subsidie

Onderzoekers van de Radboud Universiteit en het Radboudumc zijn betrokken bij elf consortia die in teamverband aan de slag gaan met interdisciplinair onderzoek gericht op wetenschappelijke en maatschappelijke doorbraken. De projecten zijn onderdeel van het programma van de Nationale Wetenschapsagenda: Onderzoek op Routes door Consortia (NWA-ORC).

Re/Presenting Europe: Populaire representaties van diversiteit en verbondenheid

Penvoerder: Rachel Gillett, Universiteit Utrecht. Mede-aanvrager(s) vanuit de Radboud Universiteit: Marjet Derks en Jaap Verheul

Nederlandse beelden van Europa doen geen recht aan de lange aanwezigheid van superdiverse groepen van niet-witte ‘anderen’. Dit gebrek aan kennis wordt versterkt door etnisch-raciale stereotyperingen, die weer hebben geleid tot uitsluiting en sociale spanningen. NWA-Re/Present analyseert deze voorstellingen in sport, stedelijke straatkunst en onderwijs in Nederland om te onderzoeken hoe sociale scheidslijnen kunnen worden weggenomen. Het inzicht dat vele ‘anderen’ hebben bijgedragen aan de cultuur en geschiedenis van Europa wordt geïntegreerd in de onderwijspraktijk. Samen met maatschappelijke partners schept dit project genuanceerde kennis van Nederlandse en Europese identiteiten die verbondenheid en sociale veerkracht bevordert voor een superdiverse Europese toekomst.

WildlifeNL

Penvoerder: Ine Dorresteijn, Universiteit Utrecht. Mede-aanvragers vanuit de Radboud Universiteit: Martin Drenthen (hoofdaanvrager), Noelle Aarts, Riyan van den Born en Jeremias Herberg

Wilde dieren zoals het wild zwijn, de wisent en de wolf keren op grote schaal terug in Nederland. Deze terugkeer leidt tot spanning tussen mensen en dieren en vraagt om vernieuwend wildbeheer. WildlifeNL ontwikkelt nieuwe technologieën, bestuursvormen en communicatiestrategieën, die erop gericht zijn het gedrag van wilde dieren én mensen zo te beïnvloeden dat samenleven mogelijk wordt. Bovendien bouwt het consortium samen met alle betrokkenen  verschillende scenario’s voor hoe een natuur-inclusieve samenleving eruit kan zien, onder andere door het spelen van een serious game. Hiermee draagt WildlifeNL bij aan de zoektocht naar een natuur-inclusieve maatschappij waarin mensen en wilde dieren duurzaam samenleven.

Sociaal werk en de kunst van het maken van veerkrachtige samenlevingen

Penvoerder: Anouk de Koning, Universiteit Leiden. Mede-aanvrager vanuit de Radboud Universiteit: Anick Vollebergh

Sociale veerkracht wordt gezien als het wondermiddel voor uitdagingen, variërend van toenemende ongelijkheid en polarisatie tot de energietransitie. Maar hoe wordt sociale veerkracht gecreëerd? Samen met partners uit de overheid, professionele en kennisinstellingen, onderzoekt het consortium sociale interventies in acht Nederlandse steden die sociale veerkracht beogen te versterken door nieuwe relaties te smeden tussen de staat en gemarginaliseerde burgers. Hoe werken sociale professionals samen met beleidsmakers en burgers aan het vormgeven van deze nieuwe staat-burgerrelaties, en hoe gaan ze om met de conflicten, dilemma’s en machtsrelaties die zij hierin tegenkomen?

The LoaD project: gezonde belasting om artrose te lijf te gaan

Penvoerder: Gerjo van Osch, Erasmus MC. Mede-aanvrager vanuit het Radboudumc: Dennis Janssen

Artrose is een pijnlijke, invaliderende gewrichtsziekte die miljoenen mensen treft en waarvoor geen genezende behandeling bestaat. Patiënten worden aangemoedigd om te blijven bewegen, maar de optimale gewrichtsbelasting voor de individuele patiënt is niet bekend. In het LoaD-project werken onderzoekers van Medische Centra, Technische Universiteiten, HBOs en bedrijven samen om te onderzoeken wat gezonde belasting is voor een individuele patiënt met knie artrose en hoe patiënten begeleid kunnen worden om gezond te bewegen. Met de verworven kennis zullen gepersonaliseerde ondersteuningsstrategieën ontwikkeld worden voor gebruik in het dagelijks leven.

CureQ: Voorspellen, vertragen en genezen van hersenziekten veroorzaakt door  polyglutamine(Q)

Penvoerder: Eric Reits, Amsterdam UMC - Locatie AMC. Mede-aanvrager vanuit het Radboudumc: Bart van den Warrenburg

Er zijn ruim tien erfelijke hersenziektes die allen veroorzaakt worden door eenzelfde type DNA-fout, waaronder de ziekte van Huntington. Recent zijn de eerste hoopgevende trials gestart, maar er zijn nog veel openstaande en urgente vragen. Wat is het beste moment om met therapie te starten? Is het begin van de ziekte te voorspellen, en willen gendragers dat wel weten? Is een alternatieve behandeling ook mogelijk zonder ruggenprik of hersenoperatie? En wat betekent dit voor hele jonge patiënten? Onderzoekers, artsen, ethici, biotech bedrijven en patiëntenverenigingen zullen gezamenlijk deze vragen beantwoorden, met als doel een persoonsgerichte aanpak en behandeling mogelijk te maken.

Next generation immunodermatology (NGID)

Penvoerder: Robert Rissmann, Universiteit Leiden. Mede-aanvragers vanuit het Radboudumc: Ellen van den Bogaard, Marieke Seyger, Juul van den Reek en Elke de Jong, Tom Ederveen, Anna Niehues en Peter-Bram ’t Hoen.

Meer dan 2.5 miljoen Nederlanders lijden aan een chronische ontstekingsziekte van de huid. Deze ziekten zijn vaak niet levensbedreigend, maar de persoonlijke gevolgen en maatschappelijke kosten zijn zeer hoog. Het grootste probleem is dat behandelingen vaak onvoldoende werken. Om dit te veranderen moeten we meer te weten komen over welke behandeling voor welke patiënt het beste is. Daarom worden in dit project zes huidziekten zeer gedetailleerd onderzocht. Met deze informatie zal een patiënt-specifieke vingerafdruk van de ziekte worden gemaakt die zal bepalen welke behandeling voor elke unieke patiënt het beste is.

LESSEN: Chat-gebaseerde gespreksintelligentie met weinig middelen

Penvoerder: Maarten de Rijke, Universiteit van Amsterdam

Steeds vaker heeft onze interactie met apparaten en diensten de vorm van een conversatie. Hierbij voeren mensen een gesprek met een systeem om hun vragen en behoeften te uiten; het systeem antwoordt op een natuurlijke manier, stelt eventueel vragen ter verduidelijking, en voorziet daarmee in de behoefte van de gebruiker. Hoe zorgen we ervoor dat deze chat-technologie ook toegankelijk en bruikbaar is voor kleine talen en toepassingsdomeinen, met relatief weinig trainingsmateriaal en rekenkracht? LESSEN richt zich op de ontwikkeling van efficiënte chat-algoritmen en oplossingen voor het optimaal gebruik van geschreven conversationele data, op een veilige en transparante manier.

OBSeRVeD - Odour Based Selective Recognition of Veterinary Diseases

Penvoerder: Cas Damen, Saxion Hogeschool

Als kippen in een stal besmet raken of parasieten hebben, worden specifieke geuren geproduceerd. Een multidisciplinair team zal innovatieve sensoren, affiniteitslagen en machine learning-technieken combineren om een elektronische neus te ontwikkelen en te testen. Dit gevoelige systeem kan samenstellingen van vluchtige organische stoffen detecteren en daarmee specifieke infecties vroeger herkennen, wanneer (preventieve) maatregelen het meest effectief zijn. In dit project zullen professionals uit industrie, wetenschap en maatschappelijke organisaties samenwerken aan de ontwikkeling van een praktisch toepasbaar monitoringsysteem dat kippengezondheid- en welzijn en volksgezondheid ten goede komt en het gebruik van antibiotica/chemicaliën en de milieu-impact van de veehouderij helpt verminderen.

Screen & Intervene (SCIN) - Neurobiologische beoordelingen bij screening en individuele behandelingsbeslissingen in de forensische jeugdsetting

Penvoerder: Lucres Nauta-Jansen, Amsterdam UMC locatie VUMC. Mede-aanvrager vanuit de Radboud Universiteit: Roy Otten.

Jeugddelinquentie is een aanzienlijk probleem in onze maatschappij. In de forensische praktijk richten we ons op diagnostiek en behandeling van jeugdige delinquenten, teneinde de kans op recidive te verkleinen. Helaas is die behandeling nog niet voor iedereen effectief. De aanpak van jeugdcriminaliteit kan verbeterd worden door meer rekening te houden met de neurobiologische ontwikkeling van individuele jongeren. Daarom gaat SCIN in dit project neurobiologische en standaard psychosociale screening integreren, om zo beter te kunnen voorspellen wie baat heeft bij welke interventies. Met die kennis worden vervolgens bestaande forensische interventies en het adolescentenstrafrecht effectiever.

Van co-creatie tot innovatieve diervrije oplossingen voor bio-elektrische orgaandisfunctie: een circulaire onderzoeksaanpak (CIRCULAR)

Penvoerder: Bianca Brundel, Amsterdam UMC – locatie VUmc

De meest voorkomende hartritmestoornis, boezemfibrilleren, is moeilijk op te sporen en te behandelen. Reden hiervoor is het ontbreken van inzicht in het onderliggende moleculaire mechanisme. Via burgerwetenschap hebben wij de vijf meest gerapporteerde triggers voor boezemfibrilleren verzameld. Deze triggers gaan we samen met patiënten, onderzoekers en artsen verder uitzoeken, waarbij experimenteel onderzoek zal helpen het mechanisme in kaart te brengen. Deze kennis is essentieel om nieuwe aangrijpingspunten voor geneesmiddelen en bio-markers voor diagnostiek te ontdekken. Gezamenlijk gaan zij nieuwe geneesmiddelen gericht op deze triggers testen. De aanpak is uniek door inzet van proefdiervrije systemen voor circulair onderzoek in samenwerking met patiënten.

CURE4LIFE: Ontwikkeling en maatschappelijke impact van op stamcellen gebaseerde genetische geneesmiddelen

Penvoerder: Frank Staal, Leids Universitair Medisch Centrum

Het corrigeren van een genetisch defect in de bloedstamcellen van de patiënt kan voor een aantal zeldzame genetische ziekten levenslange genezing betekenen. Helaas bereikt dit soort volledig genezende gentherapie de patiënten vaak niet, maar niet omdat de therapie niet zou werken. Het consortium gaat een platforminfrastructuur ontwikkelen die voor veel verschillende ziekten kan worden gebruikt, in plaats van telkens te focussen op één benadering die uniek is voor elke ziekte. Tegelijkertijd pakken zij uitdagingen aan met betrekking tot de regulering, vergoeding en publieke acceptatie van deze therapieën in een kenniscentrum voor dialoog met de samenleving.

In totaal is ruim 149 miljoen euro beschikbaar voor alle gehonoreerde projecten. Lees meer over alle projecten die financiering ontvangen uit het NWA-ORC programma.

Meer weten? Neem contact op met

  • Persvoorlichting & Wetenschapscommunicatie Radboud Universiteit, media [at] ru.nl (media[at]ru[dot]nl), 024 361 6000