De European Research Counsel (ERC) heeft André Marquand een Consolidator Grant toegekend van 2 miljoen euro voor het project ’Mental Precision’. Marquand wil daarmee op AI (artificial intelligence) gebaseerde technieken ontwikkelen om mentale aandoeningen zoals depressie en bipolaire stoornissen in te delen op basis van hersenscans en het monitoren van smartphones. Ook Sonja Vernes ontvangt een ERC Consolidator Grant voor spraakonderzoek.
André Marquand onderzoekt het gebruik van biomarkers - specifieke stoffen die iets zeggen over de medische toestand van iemand. Deze hebben in veel gebieden van de geneeskunde een revolutie veroorzaakt in de diagnose en behandeling op maat. De psychiatrie loopt in dat opzicht duidelijk achter. Mentale stoornissen worden vrijwel altijd nog gediagnosticeerd op basis van de symptomen, omdat bruikbare biomarkers eenvoudigweg ontbreken. Dat komt omdat de middelen om mentale stoornissen op alle denkbare niveau’s te analyseren - van neurobiologie tot gedrag - nog ontbreken.
Op weg naar precision medicine in de psychiatrie
Marquand: 'Ik wil een nieuwe toolbox met middelen ontwikkelen waarmee je het begin en de uitkomst van mentale stoornissen kunt voorspellen op basis van biomarkers. Biomarkers die de variatie in de opbouw en organisatie van de hersenen aangeven, op basis van hersenscans van meer dan 40.000 mensen. Ik heb een ‘brain chart technology’ ontwikkeld, die als platform kan dienen voor de gedeelde én onderscheidende karakteristieken van de mentale stoornis voor individuele personen. Een platform en model dat niet alleen verschillende klinische hersentoestanden kan simuleren, maar ook potentiële interventies kan testen en modelleren.'
De innovatieve aanpak van Marquand, verbonden aan het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour, kan verreikende implicaties hebben. De aanpak die hij voorstaat, wil hij illustreren aan de hand van depressies en bipolaire stoornissen. 'We willen onderzoeken of we voor deze aandoeningen bijvoorbeeld de ontwikkeling naar weerbaarheid of risico kunnen voorspellen. Het zal de toepassing van precision medicine binnen het bereik van de psychiatrie brengen. Daarmee zullen we niet alleen de mentale aandoeningen beter begrijpen, maar worden ook vroege, op de individuele persoon gerichte interventies en preventieve behandelingen mogelijk.'
Ontwikkeling van spraak
Sonja Vernes, verbonden aan het Max Planck Institute for Psycholinguistics en het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour, doet onderzoek naar communicatie in zoogdieren om de biologische basis van het gespreksvermogen te onderzoeken, en hoe deze vorm van taal evolueert. Vele soorten zoogdieren, waaronder primaten, hebben slechts een beperkt vocaal repertoire. Sommige zoogdieren, zoals vleermuizen, walvissen en olifanten, gebruiken complexe, gevarieerde vocalisaties die gemeenschappen delen met andere delen van hun sociale groep.
Op dit moment is er nog weinig bekend over de achterliggende genetische basis die achter spraakgeluiden in niet-menselijke zoogdieren ligt. Vernes bestudeert deze dieren om te ontdekken hoe spraakvermogen gecodeerd zit in het brein en in genomen.