ERC Starting Grants worden jaarlijks toegekend aan getalenteerde jonge wetenschappers die minimaal twee en maximaal zeven jaar geleden zijn gepromoveerd. De Nijmeegse wetenschappers doen onderzoek naar de filosoof Avicenna en het selectief schakelen van magnetische ordening.
Avicenna Live: The Immediate Context of Avicenna’s Intellectual Formation (ALIVE)
Andreas Lammer, Center for the History of Philosophy and Science
Het project van Lammer richt zich op Avicenna (Ibn Sīnā, d. 1037), die tot de invloedrijkste filosofen in de geschiedenis behoort en de belangrijkste filosoof binnen de islamitische traditie is. Avicenna wordt beschreven als een wonderkind vergelijkbaar met Mozart. Hij had al op jonge leeftijd zijn opleiding voltooid en zijn begrip van de werkelijkheid geperfectioneerd. Toch bleef Avicenna gedurende zijn hele leven een enthousiaste leerling van zijn leraren en een toegewijde leraar voor zijn studenten. Dit leidt tot de kernvraag van het ALIVE-project: in hoeverre hebben Avicenna's persoonlijke relaties met medefilosofen de totstandkoming en formulering van zijn eigen filosofie beïnvloed? Zijn zijn gedachten veranderd of heeft hij deze anders geformuleerd naar aanleiding van zijn persoonlijke contacten met anderen?
Moderne wetenschappers die zich bezighouden met Avicenna zijn deze vragen vaak uit de weg gegaan en verwijzen daarbij naar zijn autobiografie, waarin hij zegt dat hij na zijn achttiende verjaardag nooit meer iets aan zijn opvattingen heeft toegevoegd. Daarnaast lijken wetenschappers niet op de hoogte te zijn van het bestaan van bronnen die het mogelijk maken om Avicenna's mogelijke schatplichtigheid aan en interactie met deze medefilosofen te onderzoeken, of worden ze afgeschrikt door de uitdagingen die het systematisch onderzoeken van deze bronnen met zich meebrengt. Als gevolg daarvan bleef de directe context waarbinnen Avicenna's intellectuele vorming zich afspeelde een verrassend onderbelicht onderzoeksgebied, ondanks het enorme potentieel voor nieuwe inzichten, niet alleen in bepaalde delen van zijn werk, maar in zijn filosofie als geheel.
Dit project biedt een radicaal nieuwe manier om Avicenna te benaderen door vier unieke bronteksten te bestuderen die Lammer en zijn collega's in staat stellen om "in te zoomen" op de intellectuele opvoeding en ontwikkeling van Avicenna en zo een geheel nieuw paradigma te bieden voor al het toekomstige onderzoek op dit gebied. Tegelijkertijd zal het project een belangrijke bijdrage leveren aan Digital Humanities door een online platform op te zetten dat het onderzoeken van diverse en moeilijke tekstcorpora mogelijk zal maken, zowel voor ALIVE als voor toekomstige projecten met vergelijkbare uitdagingen.
HandShake
Carl Davies, Institute for Molecules and Materials
In de moderne fysica van de gecondenseerde materie is een van de meest prominente onderzoeksrichtingen het onderzoek naar methoden die het ultrasnel en minimaal dissipatief schakelen van spontane ordening mogelijk maken. In de afgelopen jaren hebben baanbrekende experimenten aangetoond dat circulair gepolariseerde pulsen van een femtoseconde, in het zichtbare spectrale bereik, op niet-thermische wijze magnetisatie kunnen verstoren via het ultrasnelle omgekeerde Faraday-effect. De bijbehorende energiestroom (van licht naar elektronen naar spins) leidt echter tot aanzienlijke parasitaire energieverliezen en beperkt tegelijkertijd de functionele duur en amplitude van de impuls van de spin tot de zeer beperkte levensduur en sterkte van foto-geëxciteerde elektronen.
Met dit project wil Davies een alternatieve en mogelijk superieure methode vinden voor het selectief schakelen van magnetische ordening. Hiertoe wordt onderzocht of het mogelijk is om magnetisatie te manipuleren en uiteindelijk om te keren met behulp van links- of rechtsdraaiende circulair gepolariseerde optische fononen die in resonantie worden gebracht. Om dergelijke fononen coherent op te pompen, wordt in dit project gebruikgemaakt van de intense en smalbandige infrarode lichtpulsen van vrije-elektronenlasers. De voorspelling is dat de daaruit voortvloeiende rotatiebeweging van ionen, op een manier die overeenkomt met het ultrasnelle Barnett-effect, tijdelijk een magnetisch moment creëert dat sterk genoeg zou kunnen zijn om een permanente heroriëntatie van magnetisatie met grote amplitude teweeg te brengen, dankzij de langere levensduur en het niet-lineaire karakter van optische fononen.
Door state-of-the-art multi-color pump-probe-technieken te ontwikkelen, operationeel in zowel stroboscopische als single-shot modi, zullen het bestaan, de aard en de universaliteit van deze nooit eerder vertoonde bron voor magnetische opname en verwerking van gegevens worden onthuld. De uitdagende en risicovolle experimenten die hier worden voorgesteld verkennen grotendeels onbekende fysica, maar kunnen een disruptieve nieuwe tool aan het licht brengen die zeer efficiënt, ultrasnel en gericht schakelen van spontane ordening mogelijk maakt.