Natascha Wagner en Jeroen Smits kijken ver weg
Natascha Wagner en Jeroen Smits kijken ver weg

Global Data Lab is klaar voor de toekomst

“Een pareltje”, noemt oprichter Jeroen Smits het. “Een verborgen schat”, zegt de nieuwe directeur Natascha Wagner. Feit is dat het Global Data Lab (GDL) een unieke positie heeft in het onderzoek naar ontwikkelingslanden. Dankzij een financiële impuls van de faculteit zijn voortbestaan én uitbreiding van het lab verzekerd.

Het Global Data Lab (GDL) is een onafhankelijk data- en onderzoekscentrum van de Faculteit der Managementwetenschappen. Het lab beschikt over gegevens uit honderden huishoud-surveys over bijna alle ontwikkelingslanden. Op basis hiervan doet het GDL onderzoek naar thema's als armoede, onderwijsdeelname en genderongelijkheid. Ook ontwikkelt het lab instrumenten voor het meten en analyseren van maatschappelijke vooruitgang. Onderzoekers uit de hele wereld maken gebruik van deze instrumenten.

Jeroen Smits, hoogleraar Economic and Human Development, startte met het lab toen hij in de jaren negentig werkte aan zijn promotie en zag hoeveel ongebruikte databestanden over ontwikkelingslanden er in archieven lagen. “Ik dacht: als we al die bestanden bijeenbrengen, kunnen we gemakkelijker vergelijkend onderzoek doen. Dan begrijpen we beter wat er in ontwikkelingslanden gebeurt en kunnen we de problemen daar helpen oplossen. Dat zou de wereld een beetje beter kunnen maken.”

Enorm succes

Vanaf begin deze eeuw bouwde Smits een infrastructuur om de databestanden in te zetten. Sindsdien is het lab enorm gegroeid. Het bevat inmiddels gegevens van ruim 35 miljoen mensen uit bijna alle ontwikkelingslanden. Die gegevens komen uit grote huishoud-surveys van onder andere UNICEF en USAID. Smits: “We importeren en standaardiseren voortdurend nieuwe databestanden en voegen die toe aan onze centrale database. Op basis daarvan doen we onderzoek naar bijvoorbeeld armoede, kindersterfte en de arbeidsparticipatie van vrouwen.”

Maar Smits en zijn collega’s gaan nog een stap verder. Veel indicatoren op ontwikkelingsgebied zijn alleen beschikbaar op nationaal niveau. Maar wie bijvoorbeeld de onderwijsdeelname in Tanzania bestudeert, vindt allerlei regionale verschillen. “Daarom zijn we indicatoren gaan maken op subnationaal niveau, die we gratis online beschikbaar stellen. Dat is een enorm succes: vorig jaar kreeg onze website ruim 200.000 bezoekers en dat aantal stijgt nog steeds. Inmiddels bieden we bovendien een subnationale versie van de Human Development Index van de VN. Ook die is heel populair.” Smits is blij dat hij zulke managementtaken aan Wagner kan overlaten en beperkt zich tot zijn onderzoeksprojecten. “Vorig jaar ben ik met pensioen gegaan, maar onderzoek doen is nog steeds een hobby van me. Nu ben ik bijvoorbeeld betrokken bij de ontwikkeling van een Climate Vulnerability Monitor. Die moet tonen hoe kwetsbaar ontwikkelingslanden zijn voor klimaatverandering en welke sociale factoren daarbij meespelen. Ook werk ik aan een handleiding voor de database, zodat alle kennis die nu nog in mijn hoofd zit, voor alle GDL-medewerkers beschikbaar komt. Dat maakt mijn werk echt de moeite waard.”

Gezamenlijk portret Natascha Wagner en Jeroen Smits

Gefascineerd door data

De universiteit erkent de waarde van het Global Data Lab en heeft besloten er geld in te steken. Smits: “Ze zien het als een pareltje dat een unieke positie in de wereld inneemt.” Dankzij de financiële impuls konden er extra medewerkers worden aangenomen. Bovendien heeft Smits de leiding kunnen overdragen aan een nieuwe directeur: hoogleraar Internationale economie Natascha Wagner.

Zij is naar eigen zeggen gefascineerd door data. “Ik heb als onderzoeker altijd veel data verzameld en ken de kracht ervan. Data worden alleen maar belangrijker. Neem het fenomeen nepnieuws. Je kunt verschillende bronnen gebruiken en verschillende standpunten hebben, maar een goede discussie is fact-based. Ik zie daar een belangrijke missie en taak van het GDL en de universiteit als geheel: meedoen aan maatschappelijke discussies en tonen wat de kracht van data is. En soms ook wat de grenzen zijn, over welke onderwerpen we bijvoorbeeld meer gegevens nodig hebben.”

Wagner ziet ernaar uit om met het GDL een volgende stap te zetten. Hoe die stap eruitziet? “Het lab was een groot project van één persoon, maar de toekomst is team science. Ik ben blij dat de universiteit het GDL als een verborgen schat heeft ontdekt en dat we nu een team hebben kunnen oprichten, met een professionele webontwikkelaar, verschillende data-scientists en onderzoekers, en een nieuwe, gebruiksvriendelijke website. Samen kunnen we die schat bergen en nog meer informatie verzamelen en onderzoek doen.”

Natascha Wagner portret

Invloed uitoefenen

In de toekomst wil Wagner de GDL-data koppelen aan nog meer andere bronnen, zoals het CBS, Google en Facebook, om bijvoorbeeld politieke veranderingen te kunnen analyseren. “Verder zie ik veel mogelijkheden om het GDL op middelbare scholen te gebruiken. Dan kunnen scholieren fact-based discussies voeren over vragen als: waarom vluchten zoveel mensen en wat is de situatie in de landen van herkomst?” Tot slot wil Wagner de data, die vooral uit ontwikkelingslanden komen, graag teruggeven aan die landen. “Zodat de mensen daar op basis van feiten invloed kunnen uitoefenen op beleidsmakers. Op dat gebied kunnen we als GDL nog veel meer doen.”

Smits is blij dat hij zulke managementtaken aan Wagner kan overlaten en beperkt zich tot zijn onderzoeksprojecten. “Vorig jaar ben ik met pensioen gegaan, maar onderzoek doen is nog steeds een hobby van me. Nu ben ik bijvoorbeeld betrokken bij de ontwikkeling van een Climate Vulnerability Monitor. Die moet tonen hoe kwetsbaar ontwikkelingslanden zijn voor klimaatverandering en welke sociale factoren daarbij meespelen. Ook werk ik aan een handleiding voor de database, zodat alle kennis die nu nog in mijn hoofd zit, voor alle GDL-medewerkers beschikbaar komt. Dat maakt mijn werk echt de moeite waard.”

Kijk voor meer informatie op: https://globaldatalab.org/.

Tekst: Machiel van Zanten

Foto's: Duncan de Fey