Oude foto’s en filmopnames, archiefstukken, middeleeuwse handschriften – het zijn voorbeelden waar je aan kunt denken als het gaat om cultureel erfgoed. Erfgoed dat zorgvuldig bewaard wordt in bijvoorbeeld archieven, musea en universiteitsbibliotheken. Dat beschikbaar is voor onderzoek en onderwijs en wordt gedeeld met het brede publiek. Dat delen gaat des te beter als het erfgoed digitaal goed toegankelijk is.
‘Dat klinkt simpeler dan het is, want hoe doe je dat? Hoe zorg je dat je digitale collectie zo wordt beschreven en opgeslagen dat niet alleen de archivaris, maar ook diens opvolgers en een breder publiek er de weg in kunnen vinden? Grote erfgoedinstellingen zoals het Nationaal Archief of het Rijksmuseum hebben meerdere mensen in dienst die zich daarmee bezighouden, maar bij kleinere organisaties komt die digitalisering nogal eens op de schouders van een of twee personen terecht. Voor die mensen hebben we de cursus Duurzaam Digitaal Erfgoed opgezet.’ Aan het woord is Johan Oosterman, programmadirecteur van Radboud Erfgoed, dat de erfgoedcollecties van de Radboud Universiteit onderhoudt en toegankelijker maakt. Hij is ook programmaleider van de cursus ‘Duurzaam Digitaal Erfgoed’ van Radboud Academy, die op 4 oktober van start gaat.
Coronatijd maakte urgentie nog duidelijker
Erfgoedinstellingen hebben niet alleen te maken met bestaand materiaal dat gedigitaliseerd moet worden, maar ook met nieuw erfgoed dat alleen digitaal beschikbaar is. Denk aan mailwisselingen en digitale presentaties, of aan de lezingen en culturele livestreams die in de coronaperiode zijn gemaakt. ‘De coronatijd maakte heel snel duidelijk dat digitale presentatie enorm belangrijk is voor onderzoekers. Een partij als het Gelders Archief, dat de digitale infrastructuur al goed op orde had, daar kon je als onderzoeker vanaf je thuiswerkplek gewoon gebruik van blijven maken. Maar andere, kleinere archieven waren in 2020 ineens voor maanden onbereikbaar. Een gemis!’, aldus Oosterman.
Langetermijnbeleid op het vizier
De cursus is gericht op middelgrote en kleinere organisaties zoals musea, archieven en onderwijsinstellingen, die de eerste stappen in hun digitaliseringsbeleid net gezet hebben of nog moeten zetten. ‘We steken met name in op het beleidsniveau: hoe denk je hierover na, hoe pak je zo’n beleid goed aan? Daarbij is het de bedoeling dat cursisten ook leren van elkaars ervaringen. En er komen ook praktische do’s en don’ts aan de orde, maar het belangrijkste is dat niveau waarop je een langetermijnbeleid uitzet.’
Leren van elkaar
De cursus bestaat uit drie modules, verdeeld over drie bijeenkomsten tussen begin oktober en half november. De bijeenkomsten zijn achtereenvolgens bij het Limburgs Museum in Venlo (4 oktober), de Universiteit van Maastricht (31 oktober) en de Radboud Universiteit (14 november). De cursus is een samenwerking van Radboud Erfgoed en de Universiteit Maastricht, Erfgoed Gelderland, het Gelders Archief, Museum Het Valkhof en de Universiteit Maastricht. Oosterman: ‘Radboud Erfgoed wil een kenniscentrum zijn voor erfgoedorganisaties in zuid- en oost-Nederland. Daarvoor is samenwerking met partners als deze van groot belang. En uiteraard is een cursus als deze voor ons en onze samenwerkingspartners ook een gelegenheid om te horen wat de vragen zijn waar het werkveld mee zit.’
Samenwerking Radboud Universiteit en Universiteit Maastricht
In de cursus ‘Duurzaam Digitaal Erfgoed’ werken de Radboud Universiteit en de Universiteit Maastricht samen. Deze cursus begint op 4 oktober; inschrijven kan tot en met 20 september.