Stel je wilt iets te drinken bestellen in een drukke kroeg of je probeert iets uit te leggen in een rumoerige trein. Dan kom je er niet altijd door enkel te praten. Uit onderzoek van Brouwer bleek al dat de taal die op de achtergrond klinkt van invloed is op de verstaanbaarheid. Daarnaast concludeerde Drijvers in eerder onderzoek dat deze iconische gebaren, gebaren die betekenis dragen en waar de vorm van het gebaar aangeeft waar je het over hebt, nuttig zijn om jezelf duidelijk te maken in lawaaiige omgevingen.
Wilms combineerde deze bevindingen in een nieuw experiment. Ze nam 180 video’s op waarin een actrice een korte Nederlandstalige zin uitspreekt, zoals “Hij is klaar om te bidden” of “Ze kan erg goed zwemmen”. Wilms: ‘Het laatste woord was telkens een werkwoord. Soms maakte de actrice een iconisch gebaar bij dit woord en soms niet. De Nederlandse deelnemers aan het experiment zagen zowel video’s met als zonder gebaren. Daarbij was er op de achtergrond afwisselend Nederlands, Frans of niets te horen.’
Luisteraar profiteert
Wilms wilde testen in hoeverre gebaren inderdaad helpen om woorden en zinnen te begrijpen, terwijl op de achtergrond gesprekken klinken en of het daarbij uitmaakt of op de achtergrond de moedertaal (Nederlands) of een vreemde taal (Frans) klinkt. ‘Deelnemers begrepen de woorden inderdaad beter als ze werden gecombineerd met een gebaar dan wanneer er geen gebaar te zien was’, vertelt Wilms. ‘Verder bleken woorden makkelijker te verstaan met Franse gesprekken op de achtergrond dan met Nederlandse.’ Dat komt doordat de deelnemers bekend waren met de Nederlandse taal en doordat de Nederlandse zinnen en het Nederlands achtergrondgeluid erg op elkaar lijken. Dat is met Nederlandse zinnen en Frans achtergrondgeluid niet het geval.
Er zijn allerlei situaties waarin deze kennis bruikbaar is, zoals in cafés, restaurants, winkels of op de markt. ‘En zowel degene die iets zegt, als de luisteraar kan hiervan profiteren: als spreker door ook te gebaren en als luisteraar door ook op iemands handen te letten, zeker in een omgeving waar de gesprekken op de achtergrond in jouw moedertaal zijn.’
Publicatie
‘The Effects of Iconic Gestures and Babble Language on Word Intelligibility in Sentence Context’, Veerle Wilms, Linda Drijvers en Susanne Brouwer, Journal of Speech, Language, and Hearing Research.
https://pubs.asha.org/doi/epdf/10.1044/2022_JSLHR-21-00387
Meer weten? Neem contact op met:
- Veerle Wilms, veerle.wilms [at] mpi.nl (veerle[dot]wilms[at]mpi[dot]nl)
- Persvoorlichting & Wetenschapscommunicatie Radboud Universiteit, media [at] ru.nl (media[at]ru[dot]nl), 024 361 6000