Anti-elitarisme
Dat tweepartijenstelsel en de daaruit voortvloeiende verdeeldheid is uniek volgens Tolsma. Toch is dat zeker niet de enige reden voor de grote verdeeldheid in de Amerikaanse samenleving. Hij wijst op de groeiende inkomensongelijkheid en de segregatie die de Verenigde Staten kenmerken. ‘Als gevolg daarvan groeit ook het anti-elitarisme en het anti-establishment denken en daar maakt vooral Donald Trump handig gebruik van.’
Op dat gebied ziet Tolsma duidelijke parallellen met Europa en Nederland. ‘De onvrede over de elite leeft veel breder. In Zuid-Amerika, maar ook in Europa waar politici als Viktor Orbán en in Nederland Thierry Baudet op die sentimenten inspelen.’ Wat Tolsma betreft heeft dat iets cynisch. ‘Steeds meer mensen stemmen op partijen die niet per se hun belangen het beste behartigen.’
Geblokkeerde gemeentehuizen
Waar polarisatie, segregatie, ongelijkheid en een sterke identificatie met een politieke partij toe kunnen leiden bleek begin 2021, toen woedende Amerikanen het Capitool bestormden. Moeten we daar in Nederland ook bang voor zijn? Tolsma: ‘Zoiets hebben we hier gelukkig nog niet gezien, maar in Nederland worden wel gemeentehuizen geblokkeerd en politici opgezocht op hun privéadres. Dat kan de democratie óók bedreigen.’
Een pasklare oplossing heeft Tolsma niet, maar om op langere termijn minder verdeeldheid te creëren, zowel in Nederland als in Amerika, zou hij in eerste instantie de ongelijkheid aanpakken. Voor segregatie geldt: te diepe scheidingen zijn allerminst wenselijk, maar een bepaalde mate van segregatie hoort er nu eenmaal bij. ‘Meningenpolarisatie is de afgelopen jaren niet per se toegenomen. Je hoort meer over de extremen, maar er zijn nog steeds genoeg mensen met genuanceerde opvattingen.
Het beeld dat Nederland in sterke mate gepolariseerd is en dat de polarisatie verder toeneemt kan wel degelijk de bereidheid om te luisteren naar elkaar in de weg staan. Tolsma: ‘Dit foutieve beeld moet dus bijgesteld worden. Politieke onvrede wordt waarschijnlijk voor een belangrijker deel veroorzaakt door sociaal-economische ongelijkheid dan door polarisatie en segregatie. Pak daar dus de excessen aan.’
Lees meer over de Amerikaanse verkiezingen
Op 5 november 2024 kiezen de Verenigde Staten een nieuwe president. Wint Donald Trump of Kamala Harris de strijd om het presidentschap? En hoe duiden onze onderzoekers deze belangrijke gebeurtenis? Je leest het in een serie artikel op Radboud Recharge!
Lees de artikelen
Foto via Wikimedia Commons
