Code V tekenmoment
Code V tekenmoment

Meer vrouwelijk ondernemerschap is niet alleen maatschappelijk maar ook economisch verstandig

Gezien worden als een legitiem en potentieel succesvolle ondernemer in de maatschappij. Voor vrouwen is dat per definitie nog altijd lastiger dan voor mannen, zegt bedrijfskundige Caroline Essers. “37% van alle ondernemers in Nederland is vrouw. Dan is het voor financiële instellingen niet anders dan verstandig om hun systemen en producten vrouwvriendelijker te maken.”

Het zijn slechts twee voorbeelden van waar vrouwelijke ondernemers in hun dagelijkse leven tegenaan lopen: ze zijn succesvol met hun onderneming, maar komen niet tot serieuze netwerkgesprekken. Of ze dienen bij de bank hetzelfde ondernemingsplan in als hun mannelijk equivalent, en krijgen toch geen startkapitaal. “Ondernemerschap is over het algemeen een vrij masculien domein”, zegt universitair hoofddocent Entrepreneurship Caroline Essers. “Een domein dat vooral witte heteroseksuele mannen van middelbare leeftijd vertegenwoordigen. En dat is niet alleen maatschappelijk en economisch een gemiste kans”, zegt Essers, “het kan ook onjuist en onethisch worden.” Essers: “Als masculiniteit bewust of onbewust financiële ondersteuning of toegang tot netwerken domineert, dan draagt het ook bij aan uitsluitingsmechanismen. En dat is problematisch.”

Je zegt: ondernemerschap is een vrij masculien domein. Hoe ziet dat eruit?

“Daarmee bedoel ik de over het algemeen typische mannelijke kenmerken, zoals in planmatige taal communiceren, conventionele en zakelijke kleding dragen, werk en privé gescheiden houden, meedoen met het ‘old boys network’ en financieel en individueel succes boven het collectief stellen. Kenmerken die in tegenstelling tot meer feminien gedrag doorgaans meer verwacht worden bij ondernemers die als succesvol worden gezien. Voor vrouwen is het daardoor per definitie lastiger om als ondernemer gelijk te worden behandeld en beoordeeld als mannen. Succesvolle vrouwen zijn dus vaak de vrouwen die net genoeg vrouwelijkheid tonen, maar ook voldoende mannelijkheid: beetje hard, rationeel, niet te extravert en niet te ‘exotisch’. Daar zit een zekere discrepantie in, je kunt het als vrouw dus eigenlijk nooit goed doen. Dat vind ik heel jammer.”

Caroline Essers in entreehal EOS

Jammer? 

“Ja. Je vraagt eigenlijk aan die vrouwen om zich aan te passen aan de mannelijke norm in het ondernemerschap. Met als gevolg dat vrouwen al snel denken: we moeten ons maar aanpassen, veerkrachtig zijn, coaching erbij vragen, tot in den treure reflecteren op ons gedrag, anders worden we nooit succesvol. En dat is best vermoeiend. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat die ongelijkheden die vrouwen voelen nog steeds in de systemen zelf zitten. Want het is nou eenmaal zo in de geschiedenis dat de arbeidsmarkt en de financiële markt overheerst zijn door mannen. En dan is het logisch dat de financiële dienstverlening en de producten die eruit voortkomen gericht zijn op mannelijkheid.” 

Daarnaast zien we dat de personen die uiteindelijk over kapitaalverlening beslissen nog geregeld mannen zijn, en vaak bij hun besluiten gaan voor personen die op hen lijken. Zo werkt dat nou eenmaal in de praktijk, we noemen dat in wetenschappelijke termen ‘homofilie in sociale netwerken’. Maar daar moeten we wel van bewust zijn, en daar moet nu wel verandering in komen. Dat banken in het verstrekken van leningen meer buiten de gebaande paden gaan kijken. Ondernemerschap gaat namelijk ook gepaard met innovatie en creativiteit. En mensen nemen in die creativiteit onlosmakelijk hun culturele identiteit, seksualiteit en leeftijd mee. Niet alleen in hun producten of diensten, maar ook in hun hele bedrijfsvoering. Dan krijg je uiteindelijk dus een veel rijker ondernemerslandschap.”

ABN Amro ondertekening Code V

Je bent onderdeel van de publieke private partnership ‘Code-V’, om financiering in vrouwelijk ondernemerschap te versnellen en stimuleren. Wat gaat dat opleveren denk je?

“Op 12 december jl. hebben meer dan 65 financiële instellingen in Nederland deze code ondertekend. Dit draagt hopelijk bij aan een stukje verbetering in het systeem, omdat het meer bewustwording creëert in het ondernemersveld. Want op het moment dat ze ondertekenen, liggen deze organisaties natuurlijk wel onder een vergrootglas. Ze zullen hun interne praktijken inclusiever moeten maken en hun financiële producten vrouwvriendelijker. In hun beoordelingsproces voor (start)kapitaal bijvoorbeeld, maar ook in hoe zij in het algemeen zaken doen. Uit onderzoek weten we bijvoorbeeld dat vrouwen en dus ook vrouwelijke ondernemers op een andere manier gecontacteerd willen worden om klant te worden bij banken dan mannen.”

Wat zou je tegen vrouwelijke ondernemers willen zeggen die nu tegen barrières aanlopen?

“Het is een cliché, maar ik zou willen zeggen: geloof in jezelf. Het is jammer dat vrouwen het gevoel hebben dat ze zich moeten aanpassen omdat ze anders niet succesvol kunnen zijn. Ik zou ze willen adviseren: bevraag het systeem, wees er openlijk kritisch op en wees niet bang. Wees je bewust dat je af en toe tegen struikelblokken aanloopt, dat dit niet eerlijk en niet leuk is, maar laat je daardoor niet weerhouden. Als jij wilt ondernemen, dan kan je het!

En tenslotte: het gaat niet om strijd tussen mannen en vrouwen. Gender gaat over man én vrouw, mannelijkheid én vrouwelijkheid en het kan zowel in mannen als in vrouwen zitten. Het is ook niet dat iemand persé schuld heeft aan de problemen waar vrouwen tegenaan lopen. Maar er moet nu wel wat veranderen. Dus laten we alsjeblieft meer openstaan voor diversiteit en inclusiviteit, want het zorgt alleen maar voor meer economische groei, arbeidsmarktparticipatie en integratie. Laten we het dus omarmen!”

Foto's: BLINK fotografie en Duncan de Fey

Tekst: Annette Zonnenberg

Contactinformatie

Gaat over persoon
dr. C. Essers (Caroline)