Waterzuiveringsinstallaties halen onder andere stikstof uit afvalwater, voordat het water terug de natuur ingaat. ‘Dat proces gaat nu niet ideaal’, vertelt microbioloog Pieter Blom. ‘De stikstof wordt door bepaalde bacteriën omgezet naar nitraat, maar die specifieke bacteriën hebben veel zuurstof nodig en dat kost veel energie. Daarna wordt het door andere soorten bacteriën weer omgezet naar het onschadelijke stikstofgas (waar onze lucht voor 80% uit bestaat) en dat kost weer veel koolstof.’
Anammox
Niet efficiënt dus, maar 20 jaar geleden werd de anammox-bacterie ontdekt: een bacterie die zonder zuurstof stikstof direct naar stikstofgas kan omzetten. Op papier ideaal, maar de bacterie is veeleisend. ‘Anammox heeft geen zuurstof én geen koolstof nodig. Wat ze echter wel nodig hebben, is de juiste stikstof-nitriet-ratio. En dat is waar de comammox-bacterie zou kunnen helpen.’
De comammox-bacterie kan nitriet naar nitraat omzetten, en terug, ontdekte Blom. Daarmee kan hij de juiste ratio leveren voor de anammox-bacterie, waardoor die goed zijn werk kan doen. ‘Daarmee lijkt de comammox de ideale partner voor de anammox bij de zuivering van afvalwater’, legt de onderzoeker uit. Wat hierbij belangrijk is, is dat de omstandigheden waaronder de anammox functioneert ook goed werken voor de comammox. Dat bleek zo te zijn. ‘Wat we in ieder geval zagen, is dat de comammox ook goed onder zuurstofarme omstandigheden groeit en zijn werk kan doen. De combinatie met anammox zou dus kunnen werken.’
Omstandigheden
Met de comammox-bacterie lijkt het kringetje rond om met de anammox-bacterie efficiënt en goed stikstof uit afvalwater te krijgen. ‘Uiteraard is meer onderzoek nodig, maar de comammox-bacterie doet wel wat we hoopten en verwachten. Hij kan de omstandigheden voor de anammox vergemakkelijken.’