Om vrachtwagenchauffeurs op de weg te houden zijn goede leidinggevenden nodig

Voor duurzaam inzetbare chauffeurs zijn goede leidinggevenden nodig. In de transportsector wordt aan ‘leiderschap’ niet altijd inhoud gegeven, ontdekte Wouter. Uit interviews met chauffeurs, leidinggevenden en directie blijkt dat voor chauffeurs lang niet altijd helder is wie überhaupt hun leidinggevende is. Functioneringsgesprekken hebben ze zelden of nooit. Wouter: “Er heerst een cultuur van ‘niet lullen maar poetsen’. Eigenlijk ontbreekt wat wij ‘de zachte kant’ van een organisatie noemen, de menselijke kant.”

Waarom is dat een probleem?

“Als je mensen wil behouden in de sector, dan heb die die menselijke kant nodig. Uit onderzoek weten we dat medewerkers, chauffeurs in dit geval, minder verzuimen als ze zich meer verbonden voelen. Als er een menselijke kant in een organisatie is, kun je ook sneller problemen signaleren die tot uitval kunnen leiden en daarop interveniëren. Daarnaast is de houding van leidinggevenden naar medewerkers ook belangrijk. Die heeft namelijk effect op hoe chauffeurs zélf denken over hun beroep en loopbaan.”

Dus de sleutel voor duurzaam inzetbare chauffeurs ligt bij leidinggevenden?

“Precies. Goede leidinggevenden zijn onontbeerlijk. Om hun professionele ontwikkeling te faciliteren, hebben wij een leergemeenschap ontwikkeld. Leidinggevenden van chauffeurs van verschillende transportbedrijven uit Zuidoost Nederland hebben onder leiding van een facilitator met elkaar gediscussieerd over verschillende aspecten van het leidinggeven met het oog op duurzame inzetbaarheid. In een half jaar tijd zijn ze zes keer bij elkaar gekomen. Elke sessie vond plaats bij een ander bedrijf. Ze kwamen dus steeds bij elkaar op bezoek.”

Wat heeft die leergemeenschap opgeleverd?

“Uit de evaluatie kwam naar voren dat de leidinggevenden anders zijn gaan denken over medewerkers en hoe ze hen moeten benaderen. Ook hebben ze geleerd hoe ze sensitiever kunnen zijn voor signalen van chauffeurs. De leergemeenschap is duidelijk het begin van een professionaliseringsslag.”

Kun je een voorbeeld geven?

“In de transportsector zijn planners heel belangrijk. Zij verdelen de taken onder de chauffeurs en bepalen wie, wanneer, waarnaartoe rijdt. Het zijn ook de mensen met wie chauffeurs het meest contact hebben. Bij een van de bedrijven hebben ze tegen een aantal planners gezegd: jullie gaan je alleen nog maar op de mensen zélf richten. Schuif aan bij elke koffietafel en vang signalen op. En wat bleek: het verzuimpercentage daalde van elf naar zes procent.”

Wat is de maatschappelijke meerwaarde van dit onderzoek?

“Het Sectorinstituut is van plan om de leergemeenschap te gaan opschalen om zo de leercultuur bij bedrijven over duurzame inzetbaarheid te verbeteren. Het heeft dus direct impact op de sector. Verder hoop ik dat er meer aandacht komt voor de beroepsgroep van vrachtwagenchauffeurs, in lijn met het werk van arbeidssocioloog Fabian Dekker. Hij schreef het boek ‘Fabriekswerk. Over de vergeten arbeidersklasse’ waarin hij laat zien dat deze ‘vergeten klasse’ nog bestaat en een legitiem deel uitmaakt van onze beroepsbevolking. Er wordt vaak op neergekeken. Dat geldt ook voor vrachtwagenchauffeurs. Het is een gestigmatiseerd beroep. Ik wil ook laten zien dat het mensen zijn die ontzettend goed en belangrijk werk verrichten.”

Hoe kwam je terecht in de vrachtwagenbranche? Een oude jongensdroom?

“Nee, eigenlijk is het toeval. Ik heb gereageerd op een vacature - het onderzoek is een door NWO gefinancierd project van het ‘Future of Work’ programma. Anderzijds is het misschien niet alléén toeval. Mijn moeder werkt al veertig jaar in de logistiek. Eerst organiseerde ze de vracht over land, nu over zee. Misschien moest het toch zo zijn.”