In haar nu lopende promotieonderzoek bestudeert Mira Bruggeman de context van de onderwijsomgeving. Met studenten wandelde ze hiervoor naar de aan de campus verbonden Hortus Botanicus, voor een reflectie op de tuin als onderwijsplek. Alleen al de wandeling ernaartoe wierp haar vruchten af, zegt Bruggeman. ‘Je wordt je ervan bewust hoe vast je eigenlijk zit in een stramien, met lessen in steeds die door een rooster voorgeschreven lokaal. En je leert hoe makkelijk het is om eens aan het stramien te ontsnappen.’
Nieuwe ruimtes doen ertoe. Het gaat Bruggeman niet per se om het aanwijzen van plekken die al dan niet voor een bepaald soort onderwijs geschikt zijn. Wat ze wil is om sowieso te leren stilstaan bij de plek waar we onderwijs geven. ‘Dat hoeft niet per se met z’n allen onder een boom. Je kunt ook naar de stad gaan. Onze campus is enorm lux, met tal van mooie plekken waar je naartoe kunt, al is het maar voor een deel van een college of werkgroep.’
Verbinding met de natuur
Behalve studenten kunnen ook de docenten garen spinnen bij een reflectie op een andere context. Ook die zitten vast, zo wijst Bruggeman op een vast protocol waarin een dictaat wordt afgewerkt, met een al een vaste PowerPoint-presentatie. ‘Binnen in de klas is een hiërarchie, met de docent voorop. Dat doorbreek je als je naar buiten gaat. Je moet als docent je agenda durven loslaten. En studenten worden uit hun passieve rol gehaald. Ze worden bewuster van elkaar, en van de omgeving waarin ze leren.’
Voor haar onderzoek heeft Bruggeman al een groot aantal getuigenissen opgetekend over een dergelijke open onderwijsruimte. Studenten signaleren dat ze naast de docent ook ervaren dat ze van elkaar kunnen leren. Ook riep de context dieperliggende vragen op. Waarover doceren we nu eigenlijk? Wat is wetenschap? ‘De verbinding met de natuur kan uitnodigen om de vertrouwde manier van kennisvergaring opnieuw te doordenken.’
De onderwijswinst van naar buiten gaan is niet voorbehouden aan disciplines die gericht zijn op de natuur. In alle vakken kan een nieuwe ruimte nieuwe didactische ramen openzetten. Laatst was Bruggeman in gesprek met studenten pedagogiek, waar de natuur wel heel dichtbij lag. ‘Als deze studenten straks zelf lesgeven, of meedraaien in een buitenschoolse opvang, komt de oproep nu vanzelfsprekender op tafel: ‘Hé, we kunnen met onze kinderen ook naar buiten gaan.’
Dinsdag 3 juni, 12.00 – 17.00 uur: Radboud Impact Day: Met onder meer het lunchprogramma 'Education as a Playground for Student Empowerment' met Mira Bruggeman.