Multitasken
Gezonde mensen multitasken vaak tijdens gesprekken. Ze luisteren en bereiden tegelijkertijd hun antwoord voor. “Als je zit te wachten tot iemand klaar is met spreken en je wilt iets terugzeggen, wacht je op een signaal dat iemand klaar is, bijvoorbeeld dat iemand met zijn stem omlaag gaat,” legt Janse uit. Deze signalen stellen ons in staat om op het juiste moment te reageren. Dit proces wordt echter bemoeilijkt wanneer mensen door gezondheidsproblemen deze signalen niet kunnen oppikken of minder goed zijn in het tegelijkertijd luisteren en hun eigen reactie voorbereiden.
Gehoorapparaat in de la
“Mensen met gehoortoestellen, of mensen die eigenlijk een gehoortoestel hebben maar die liever in de la laten liggen, zeggen vaak: als anderen duidelijk praten, versta ik wel wat er gezegd wordt. Maar woorden verstaan is iets anders dan die beurtwisselingssignalen opvangen," vertelt Janse. Naast gehoorproblemen kunnen ook cognitieve beperkingen een mogelijke belemmering vormen in de beurtwisseling. “Bij mensen met Parkinson kan het bijvoorbeeld langer duren voordat ze de vraag van hun gesprekspartner verwerken. Maar ook ouderdom kan hierin een rol spelen.”
Janse's onderzoeksproject richt zich op het begrijpen van deze beurtovergang, vooral bij mensen die gehoorapparaten gebruiken of vermijden. Door te onderzoeken of zij de subtiele signalen in spraak kunnen oppikken, wil Janse inzicht krijgen in hoe beurtwisseling werkt bij deze doelgroepen.
Begrip kweken
Meer kennis over deze dynamiek kan bijdragen aan betere behandelingsstrategieën en meer begrip kweken voor de communicatie-uitdagingen van mensen met cognitieve of gehoorproblemen. “Door te begrijpen hoe beurtwisseling werkt bij deze groepen, kunnen we ook handvatten ontwikkelen voor degenen die met deze mensen communiceren. Want die persoon is natuurlijk in interactie met diens omgeving. Het is goed om dan te kunnen begrijpen dat iemand in een gesprek meer tijd nodig heeft om te luisteren en een antwoord te formuleren,” zegt Janse.
CLS Small Research Grant
Het onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door een CLS Small Research Grant, waarmee Janse een student-assistent kon inzetten voor het uitvoeren van experimenten. Zo kunnen de doelgroepen ouderen, mensen met Parkinson, mensen met gehoorproblemen, en een controlegroep van studenten allemaal getest worden.
In het experiment krijgen de testpersonen verbale input van een computer waarop ze moesten reageren en voeren ze ook gesprekken. Op die manier kan Jansen analyseren hoe en wanneer deze personen beginnen met het voorbereiden van hun antwoord op een vraag, wanneer ze hun antwoord precies geven en welke informatie ze daarvoor kunnen gebruiken.
Lees meer over het onderzoek op de projectpagina.