We hebben dit molecuul jaren geleden per toeval ontdekt en hadden toen geen enkel idee wat het deed', vertelt medeauteur Robert Jansen, inmiddels werkzaam bij de Radboud Universiteit. ‘En nu lijkt het erop dat het molecuul mogelijk bijdraagt aan de positieve effecten van beweging op het lichaam’.
Beweging leidt tot toename
Zo’n tien jaar geleden ontdekte en beschreef Jansen samen met onder andere Koen van de Wetering van de Thomas Jefferson University voor het eerst het molecuul N-lactoyl-phenylalanine (Lac-Phe) in mensen. ‘We deden onderzoek naar eiwitten die moleculen uit onze cellen pompen; fundamenteel onderzoek dat we deden in de onderzoeksgroep van Piet Borst in het Nederlands Kanker Instituut. Het had niets te maken met obesitas.’
Lac-Phe wordt gemaakt uit melkzuur, dat ontstaat wanneer je je zwaar inspant. Uit Jansens onderzoek was eerder al naar voren gekomen dat Lac-Phe toeneemt in het bloed van mensen die net hebben gerend. De onderzoekers van de Universiteit van Stanford, die geïnteresseerd zijn in het effect van lichaamsbeweging op stoffen in ons bloed, hebben nu ontdekt dat deze Lac-Phe-toename een van de grootste veranderingen is in het bloed van bewegende muizen, racepaarden en mensen. Met hulp van Jansen en collega’s konden de Amerikaanse onderzoekers verder uitzoeken welke rol Lac-Phe speelt bij de gezondheidseffecten van sport.
Minder eten met Lac-Phe
De onderzoekers gaven muizen een vetrijk dieet waardoor ze obesitas ontwikkelden. Als ze echter dagelijks Lac-Phe toegediend kregen, werden de muizen minder dik en na tien dagen waren ze 7% lichter. Ze bewogen evenveel, maar aten minder. Muizen die uit zichzelf minder van deze stof produceren door een genetische mutatie (zogenaamde knock-out muizen), hadden minder baat van dagelijkse beweging, als ze een vetrijk dieet kregen. Elke dag aten deze muizen iets meer dan normaal en na 40 dagen waren ze 13% zwaarder dan gewone muizen.
‘Er zijn nog een heleboel open vragen over de precieze werking van Lac-Phe’, aldus Jansen. ‘We weten bijvoorbeeld niet hoe het in muizenhersenen tot minder voedselinname leidt.’ Ook is het nog onbekend wat de werking van de stof is in mensen. ‘In grote studies bij mensen zijn eerder aanwijzingen gevonden dat Lac-Phe iets zou kunnen doen tegen dik worden, maar of het extra toedienen van Lac-Phe in mensen net zo werkt als in muizen is nog de vraag’, zegt Jansen.