Bekkenbodemverzakkingen komen bij bijna de helft van de vrouwen boven de 50 voor. Hierbij kunnen de blaas, baarmoeder of darm in de vagina zakken en dat kan leiden tot problemen bij onder andere het plassen, de ontlasting en seksueel functioneren. ‘Het bindweefsel van de bekkenbodem wordt zwakker door bijvoorbeeld een bevalling, waardoor de bekkenbodem een verminderde steunfunctie heeft’, legt onderzoeker Van Velthoven uit. Zij deed haar onderzoek in samenwerking met de groep van Jan-Paul Roovers, urogynaecoloog bij het Amsterdam UMC.
Operatie
Door die verzakkingen ondergaat een klein deel van de vrouwen een operatie om de bekkenbodem te versterken. Tijdens zo’n operatie wordt meestal lichaamseigen weefsel gebruikt om het bindweefsel te versterken en zo de verzakking te verhelpen. Van Velthoven: ‘Helaas kan na een operatie de verzakking weer terugkeren, waardoor ongeveer 20% van de vrouwen opnieuw geopereerd moet worden. Wij denken dat deze grote kans van terugkeer komt doordat het wondgenezingsproces verstoord is.’
PIC-gel
Voor haar onderzoek keek Van Velthoven hoe ze met de synthetische PIC-gel, ontdekt en ontwikkeld aan de Radboud Universiteit, de cellen in het bindweefsel zou kunnen stimuleren om de wondgenezing te verbeteren. ‘Voornamelijk collageen (voor stevigheid) en elastine (voor elasticiteit) kunnen helpen om het bindweefsel te herstellen.’ Van Velthoven deed dat met tissue engineering: door gebruik te maken van groeifactoren (eiwitten die wondgenezing kunnen stimuleren) of hormonen in combinatie met een dragermateriaal kunnen weefsels hersteld worden. Een geschikt dragermateriaal hiervoor is de PIC-gel.
Van Velthoven testte een combinatie van PIC-gel en groeifactoren en PIC-gel en hormonen op cellen. ‘Wat we zagen, is dat een specifieke groeifactor wel celgroei stimuleerde, maar we zagen geen duidelijk effect op de collageen- of elastineproductie. Toen we een hormoon koppelden aan de PIC-gel, zagen we dat dat de productie van collageen en elastine wel verhoogde.’
Immuunreactie
Vervolgens testte Van Velthoven de gel bij wondgenezing op proefdieren. Bij konijnen werd onder narcose een snee in de buik gemaakt en vervolgens werd de gel in het bindweefsel van de buik geïnjecteerd. ‘De gel veroorzaakte slechts een milde immuunreactie. Dat is goed nieuws, want wanneer je iets lichaamsvreemds in een lichaam brengt, komt er altijd een immuunreactie. Met hormonen in de gel kon de immuunreactie verder verlaagd worden. Ook zagen we dat het bindweefsel over tijd herstelde, gekenmerkt door een toename van de hoeveelheid collageen. We zagen helaas geen verhoging in de productie van elastine.’ De gel is daarmee dus veilig te gebruiken bij proefdieren.
Bij schapen werd gekeken of met PIC-gel de wondgenezing verbeterde bij een nagebootste bekkenbodemverzakkingoperatie. Dat onderzoek moet nog gepubliceerd worden.
Celmodel
Daarnaast keek Van Velthoven in haar onderzoek naar alternatieven voor proefdieren: ‘Voor onderzoek naar ziektebeelden en therapieën worden nu dieren gebruikt. Onze onderzoeksgroep probeert dit te voorkomen door modellen te ontwikkelen op basis van cellen in de PIC-gel. De modellen die ik heb gemaakt, lijken het menselijk lichaam veel beter na te bootsen dan wat tot nu toe beschikbaar is. Dat ziet er dus veelbelovend uit.’
Photo by Ivan Samkov via pexels.com.