Sterrenkundigen van de Radboud Universiteit gelauwerd door Royal Astronomical Society voor beelden van zwarte gaten

Monika Mościbrodzka en Heino Falcke van de Radboud Universiteit worden afzonderlijk geëerd door de Britse Royal Astronomical Society (RAS) voor hun baanbrekend onderzoek en leiderschap bij het maken en interpreteren van de eerste beelden van de zwarte gaten in het sterrenstelsel M87 in 2019 en onze Melkweg in 2022 met de Event Horizon Telescope (EHT) collaboration.

Mościbrodzka ontvangt de Eddington-medaille voor onderzoek van buitengewone verdienste in de theoretische astrofysica, en Falcke ontvangt de Herschel-medaille voor onderzoek van buitengewone verdienste in observationele astrofysica. Het is uniek dat twee onderzoekers van dezelfde universiteit tegelijkertijd deze twee prestigieuze medailles krijgen voor onderzoek over hetzelfde onderwerp.

Eddington-medaille voor Dr. Monika Mościbrodzka

Dr. Monika Mościbrodzka heeft de Eddington-medaille ontvangen voor haar leidende rol in de bekroonde beeldvorming en modellering van de zwarte gaten in de centra van het M87-stelsel en onze eigen Melkweg. De RAS: “Dr. Mościbrodzka leidde zowel numerieke simulaties als de polarisatieanalyse van deze twee zwarte gatenschaduwen door de Event Horizon Telescope (EHT) Collaboration. Dr. Mościbrodzka was een pionier in de directe vergelijking van numerieke simulaties met waarnemingen van zwarte gatenbeelden, die vandaag de dag de basis vormen van fundamentele tests van de algemene relativiteitstheorie met behulp van de EHT.”

“Ik ben zeer vereerd om deze onderscheiding te ontvangen”, zegt dr. Mościbrodzka. “Ik had nooit verwacht om in deze fase van mijn carrière deze erkenning te krijgen, daar ben ik zeer dankbaar voor. Ook ben ik dankbaar voor de samenwerking met al mijn collega’s binnen en buiten de Event Horizon Telescope collaboration die met mij samen werken aan verschillende onderwerpen.”

Dr. Monika Mościbrodzka was een van de coördinatoren van de EHT Polarimetry Working Group die in 2021 het eerste beeld van het zwarte gat in M87 in gepolariseerd licht publiceerde. Ze is coördinator van de EHT theorie werkgroep en was lid van de EHT Science Council.

Monika Moscibrodzka

Herschel-medaille voor Prof. Dr. Heino Falcke

Professor Heino Falcke heeft de Herschel-medaille 2023 ontvangen voor zijn pioniersrol bij het vastleggen van de eerste beelden van de schaduwen van zwarte gaten in de centra van de sterrenstelsels M87 en de Melkweg met behulp van millimeterinterferometrie, een unieke observatieprestatie.

Professor Falcke stelde dit experiment eind jaren negentig voor. Hij heeft met zijn team een belangrijke bijdrage geleverd aan de technische ontwikkelingen die ervoor zorgden dat alle samenwerkende telescopen werden uitgerust met op maat gemaakte apparatuur die nodig was om de waarnemingen uit te voeren.

Professor Falcke is erg blij met de erkenning: “De Event Horizon Telescope was meer dan 20 jaar een droom in mijn hoofd. Ik ben iedereen dankbaar die heeft geholpen om de droom werkelijkheid te maken. Daarom neem ik deze prijs ook dankbaar in ontvangst namens al mijn collega's over de hele wereld die hun hart en ziel hebben gestoken in het mogelijk maken van deze iconische beelden."

Prof. Dr. Heino Falcke

Falcke is mede-oprichter van de EHT en momenteel lid van het bestuur van de EHT. Hij bedacht de term 'schaduw van een zwart gat' en voorspelde de vorm van de schaduw in 2000. In 2013 ontving hij samen met twee collega's de European Research Council (ERC) Synergy Grant, BlackHoleCam. Deze subsidie financierde een groot deel van de VLBI-hardware en analysetools van de EHT.

Falcke wordt erkend voor zijn pionierswerk met verschillende prijzen, zoals de US National Academy of Science Henry Draper Medal of de Amaldi Medal van de Italian Society of General Relativity and Gravitation in 2021. Hij ontving onlangs een Synergy-beurs van 14 miljoen euro van de European Research Council met mede-Herschel-medaillewinnaar Robert Fender (2020, Universiteit van Oxford) en Sera Markoff (Universiteit van Amsterdam) om de eerste millimetergolfradiotelescoop in Afrika te bouwen om kleurenfilms van zwarte gaten te maken met het EHT-netwerk.

Over de medailles van de Royal Astronomical Society

Tijdens de jaarlijkse algemene vergadering in januari erkent de RAS excellent onderzoek in astrofysica en geofysica door middel van verschillende onderscheidingen, medailles en prijzen als onderdeel van haar taak om wetenschappers die werkzaam zijn op het gebied van sterrenkunde en geofysica te ondersteunen en aan te moedigen. Sommige zijn gericht op jonge wetenschappers, terwijl andere een erkenning zijn voor jarenlange toegewijde dienst.

De Eddington-medaille wordt toegekend voor onderzoeken van uitzonderlijke verdienste in de theoretische astrofysica. Deze medaille wordt toegekend voor een enkel onderzoek of een reeks nauw met elkaar verbonden onderzoeken van uitzonderlijke verdienste (inclusief opkomende gebieden). De medaille werd voor het eerst uitgereikt in 1953 aan George Lemaitre, vooral bekend om zijn 'big bang'-theorie over de schepping van het universum. Andere opmerkelijke ontvangers zijn Stephen Hawking en Nobelprijswinnaar Roger Penrose (1975) en Roger Blandford (1999, University of Oxford).

De Herschel-medaille wordt toegekend voor onderzoeken van uitzonderlijke verdienste in observationele astrofysica. Deze medaille wordt toegekend voor een enkel onderzoek of een reeks nauw met elkaar verbonden onderzoeken van uitzonderlijke verdienste (inclusief opkomende gebieden). De medaille werd voor het eerst uitgereikt in 1974. Andere ontvangers zijn Nobelprijswinnaars zoals Arno Penzias & Robert Wilson (1977) of Reinhard Genzel (2014, Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics), Pulsar-ontdekker Jocelyn Bell Burnell en Michael Kramer (2013, Max Planck Institute for Radio Astronomy in Bonn) die samen met Luciano Rezzolla (Goethe Univ. Frankfurt) ook lid is van de Event Horizon Telescope-samenwerking en een partner in het ERC Synergy-project BlackHoleCam met Falcke.