Wanneer neutronensterren en zwarte gaten botsen, komen er zwaartekrachtsgolven vrij en ontstaat er een extreem hete lichtgevende ring van gas. Op aarde worden deze golven gedetecteerd met laserinterferometers zoals LIGO en Virgo. Het is echter moeilijk om te bepalen waar deze botsingen in het heelal precies hebben plaatsgevonden. LIGO en Virgo kunnen dit slechts bepalen tot een gebied dat 400 keer de volle maan aan oppervlakte bestrijkt.
BlackGEM is een serie van drie telescopen die ontworpen zijn om de optische straling van botsende neutronensterren en zwarte gaten te kunnen vinden. BlackGEM is snel, bestrijkt een groot gebied en is gevoelig genoeg om het licht dat ontstaat bij de botsing te lokaliseren binnen het zoekgebied dat LIGO en Virgo aangeven. BlackGEM maakt eerst de meest gedetailleerde kaart van de zuidelijke sterrenhemel, in zes kleuren, en vergelijkt daarmee de nieuwe waarnemingen om het licht van de nieuwe bron te vinden.
Het voornaamste doel is het bepalen van de plaats aan de hemel waar de botsing zich voordeed. Uit de helderheid, de kleur van de bron en opvolgende waarnemingen met andere telescopen leren de onderzoekers vervolgens in welke omgeving de botsing zich voordeed, hoe de botsing verliep, hoeveel gas er uitgestoten werd, welke kernreacties er zich in voltrekken en welke chemische samenstelling het gas heeft.
De telescopen zijn ontwikkeld en gebouwd aan de Radboud Universiteit, NOVA en de KU Leuven, en zijn geïnstalleerd bij het La Silla-observatorium van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili. Een prototype is geïnstalleerd en operationeel in Zuid-Afrika.
