Over dit project
Sedert 1907 is een basisprincipe van het Nederlandse arbeidsrecht dat er een uniforme regeling is voor alle arbeidsrelaties, in plaats van een reeks speciale bepalingen, ongeacht de naam die de partijen aan de overeenkomst hebben toegekend en ongeacht het soort werk (Jansen en Loonstra 2013). Uniformiteit zorgt bovendien voor de saamhorigheid van de instellingen, bijvoorbeeld collectieve overeenkomsten en sociale zekerheid. Enkel bepaalde (groepen) werknemers beschermen zou vanuit de ordeningsgedachte niet stabiel en financieel levensvatbaar zijn. Ook vanuit EU-juridisch oogpunt kan men betogen dat regulering van verschillende atypische arbeidsrelaties in strijd zou met de EU-arbeidersdefinitie (Kountouris 2018).
Tegelijkertijd is een van de kernfuncties van het arbeidsrecht het verhelpen van de ongelijkheid van de onderhandelingsmacht om daarmee arbeidsrelationele mislukkingen te elimineren (Cabrelli en Zahn 2017). Die functie staat onder druk. De crisis lijkt dan te worden veroorzaakt door een mismatch tussen de twee bouwstenen van het arbeidsrecht. Dit dient te worden aangepakt door zowel het basisprincipe als de kernfunctie van het arbeidsrecht opnieuw te beoordelen. Met dat in het achterhoofd draagt dit project bij aan de verdere ontwikkeling van de arbeidsrechtwetenschap, en wel op drie manieren.
Ten eerste, afgezien van het signaleren van een mismatch (Jansen en Loonstra 2013) en het vaststellen van de noodzaak van een nieuwe arbeidsarchitectuurwet (van der Heijden 1997), ontbreekt het in het huidige onderzoek aan een rigoureus en wetenschappelijk verantwoord onderzoek naar de geïdentificeerde mismatch.
Terwijl Davidovs A Purposive Approach to Labour Law (Davidov 2016) als inspiratie dient voor dit onderzoek, zijn er belangrijke verschillen met de achterliggende aanpak: Davidov richt zich niet op civielrechtelijke systemen, maar alleen op zogeheten common law-systemen, waarbij een continentaal Europees perspectief wordt genegeerd, terwijl een niveau van generalisatie wordt aangenomen in alle rechtsgebieden (burgerlijk en gewoonterecht). Zijn benadering is dan ook niet gemakkelijk toe te passen op Nederland.
Dit onderzoek streeft het voorgaande nu juist exact na. Bij het ontwerpen van een juridische blauwdruk levert dit project de sleutelparameters om de huidige mismatch in het arbeidsrecht aan te pakken en opnieuw af te stemmen en zo nieuwe uitgangspunten te definiëren voor de toekomst.