Ondanks een lang proces van democratisering zijn autoritaire regeringsstijlen sinds enkele jaren ook in westerse landen in opkomst. Deze opkomst van autoritaire regeringsstijlen is op het Europese continent vooral zichtbaar in relatief nieuwe democratieën zoals Polen of Hongarije. Toch betekent dit niet dat oudere democratieën zoals de Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Duitsland en Nederland immuun zijn voor interne bedreigingen voor de liberale of constitutionele democratie.
Hoe moeten we deze interne bedreiging voor de constitutionele democratie begrijpen en hoe kunnen we de constitutionele democratie beter beschermen? De afgelopen tien jaar zijn deze interne bedreigingen vooral geduid als een vorm van democratisch verval. Over de vervolgvraag hoe de constitutionele democratie beschermd moet worden, is in de eerste helft van de twintigste eeuw een nieuw onderzoeksdomein ontstaan rondom het concept van de weerbare democratie, waarbij met name aandacht is voor de geoorloofdheid, effectiviteit en juridische vormgeving van partijverboden.
Toch is het niet evident dat de problemen die wij thans zien en de oplossingen die daarvoor worden aangedragen, vooral te maken hebben met de werking van het democratische proces. In onze tijd lijkt ook de rechtsstaat sterk aan verval onderhevig te zijn. Auteurs die ontwikkelingen (zoals die in Polen, Hongarije of de VS) als vorm van rechtsstatelijk achteruitgang zien, plaatsen naast het concept van weerbare democratie daarom een ander weerbaarheidsconcept namelijk dat van de weerbare rechtsstaat. In navolging van de democratie dient ook de rechtsstaat over een vorm van zelfverdediging te beschikken met eigen weerbaarheidsinstrumenten.
Dit onderzoek wil voorzien in de normatieve theorievorming rondom deze nieuwe rechtsstatelijke weerbaarheidsgedachte om zo handvatten te bieden voor een meer effectieve bescherming van de rechtsstaat. Daarbij staan niet alleen de formele instituties centraal die de rechtsstaat weerbaar kunnen maken (een zeker constitutional design) maar ook de informele instituties (zoals een rechtsstatelijke cultuur).
