In Nederlandse archieven liggen nog talloze onontdekte documenten die belangrijk zijn voor het begrijpen van de geschiedenis van ziekten en epidemieën. Doodsoorzaken.nl bouwt voort op de eerdere successen van de projecten “SOS Antwerpen” en “Dood in Amsterdam”, waar een team enthousiaste vrijwilligers duizenden doodsoorzaken vastlegde en zo toegankelijk maakte voor onderzoek. Het project Doodsoorzaken heeft als doel om van de in Nederland voor diverse andere gemeenten nog bewaard gebleven doodsoorzakenbronnen uit de negentiende en begin twintigste eeuw datasets te creëren. Het gaat in ieder geval om een tiental grote steden, zoals Leeuwarden, Nijmegen, Zwolle, Haarlem en Groningen.
Hoe gaan we te werk?
Om deze datasets te kunnen creëren wil de projectgroep verschillende indexeringsprojecten gaan opzetten via een bestaand platform. Aan dit platform kunnen vrijwilligers en geïnteresseerden uit alle lagen van de samenleving en onafhankelijk van hun achtergrond deelnemen om de verschillende doodsoorzakenbronnen te indexeren. Bovendien zal ook worden gewerkt aan een richtlijn voor archiefinstellingen die zelf aan de slag willen met het indexeren van doodsoorzakenbronnen, om enige houvast, nuttige tips en (wetenschappelijke) inzichten te bieden.
Waarom datasets?
Met het creëren van deze datasets van doodsoorzakenbronnen dient de projectgroep meerdere doelen. In de eerste plaats komen de datasets voor iedereen beschikbaar. Dit betekent dat deze datasets door archiefinstellingen in de database op hun website kunnen worden opgenomen, zodat stamboomonderzoekers hiermee naar de doodsoorzaak van hun voorouder kunnen zoeken. Ook kunnen lokale (amateur)historici, heemkundigen en journalisten gebruik maken van deze datasets om bijvoorbeeld te schrijven over ziekte-epidemieën in het verleden.
Ten tweede zijn deze datasets enorm nuttig voor de historische wetenschap. Academische historici kunnen deze datasets gebruiken om onderzoek te doen naar onder meer sociale ongelijkheid in sterfte, de epidemiologische transitie en het verloop en de ontwikkeling van infectieziekten en degeneratieve aandoeningen in het verleden. Bovendien kunnen de datasets ook door studenten worden gebruikt voor een bachelor of master thesis.
Als laatste wordt met dit project ook meer aandacht gegeven aan (het onderzoek naar) doodsoorzaken en de gezondheidstoestand in de negentiende en het begin van de twintigste eeuw. In deze pakweg 125 tot 150 jaar werd Nederland meermaals geconfronteerd met epidemieën van infectieziekten, zoals cholera en tuberculose en profiteerde niet iedereen in dezelfde mate van maatschappelijke ontwikkelingen rondom huisvesting, voeding en (medische) zorg.
Lees meer over het project op de projectwebsite www.doodsoorzaken.nl.
Word burgerwetenschapper
Lijkt het je interessant om zelf door archieven te speuren en het verleden van onze voorouders te ontrafelen? Dit onderzoek kan niet plaatsvinden zonder de actieve rol van burgers. Als burgerwetenschapper ga je zelf aan de slag met het digitaal invoeren van de gegevens die je in de handgeschreven documenten vindt. Samen met andere vrijwilligers bouw je aan datasets die de geschiedenis van ziekten, epidemieën en sterftepatronen in Nederland blootleggen.