Zuil van Trajanus
Zuil van Trajanus

Een nieuw soort lofzang op de keizer

Lofzangtradities en loci communes in Plinius' Panegyricus
Tijdsduur
1 september 2021 tot 31 augustus 2025
Projecttype
Onderzoek

In het jaar 100 na Chr. werd Plinius de Jongere (61 - ca. 113) benoemd tot Romeins consul en stond hij op van zijn senatorzetel om zijn dankbetuiging of gratiarum actio uit te spreken. Deze gewoonte in het keizerlijke Rome bood de spreker de gelegenheid om hun dank uit te spreken aan de regerende keizer - Trajanus (keizer 98 - 117), in Plinius' geval. Daarna breidde Plinius zijn toespraak uit en publiceerde hij deze. Deze versie van de toespraak heeft de tand des tijds doorstaan en is in onze handen gekomen via een verzameling van panegyrische teksten - de XII Panegyrici Latini - waaraan het zijn huidige naam ontleent: de Panegyricus. Plinius' Panegyricus bespreekt Trajanus' prestaties en karakter en vergelijkt deze met die van de Flavische keizer Domitianus (keizer 81 - 96).

Mijn project analyseert de verschillende tradities waarin Plinius zijn Panegyricus verankert en de manier waarop hij daarbij loci communes gebruikt. Cruciaal voor dit project zijn de concepten van loci communes - uitspraken die een algemene waarheid (waartegen men vrijwel onmogelijk in kon gaan) gebruiken om een argument uit zijn specifieke toepassing te verheffen en overtuigender te maken - en anchoring innovation - het verschijnsel waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende tradities als verankeringsgronden en verankeringsmiddelen (zoals de loci) om innovaties toegankelijker te maken.

In deze studie bespreek ik verschillende tradities waarin Plinius zijn Panegyricus verankert, schets ik de manieren waarop hij dat doet en onderzoek ik de doelen achter deze verankeringspraktijken. Bovendien analyseer ik de manieren waarop loci communes zich verhouden tot deze praktijken om licht te werpen op de kwestie van opzettelijke verankering in de antieke wereld. Daarnaast levert een grondige analyse van de manier waarop loci communes worden gebruikt om Plinius' tekst in zijn rijke traditie te verankeren informatie op over het gebruik van loci communes als manier om verankering te herkennen. Dit project biedt daarom een basis voor verder onderzoek naar het gebruik van loci communes en hun aanwezigheid in verankerde teksten.

Resultaten

Lees meer op de website van Anchoring Innovation.

Anchoring Innovation website

Financiering

Dit project is onderdeel van het Anchoring Innovation programma van OIKOS (Onderzoeksinstituut Klassieke Oudheidstudiën), de onderzoeksschool voor de Klassieken in Nederland.

Contactinformatie

Contactpersoon