Kritische AI-geletterdheid is cruciaal voor de wereld waarin we leven. Toch is dit onderwerp verrassend genoeg nog afwezig in curricula op scholen en hogeronderwijsinstellingen. AI-toepassingen worden in een zorgwekkend tempo in alle delen van de samenleving ingevoerd. Publieke en private plannen worden uitgerold om AI-systemen te gebruiken in het onderwijs, juridische besluitvorming, therapeutische omgevingen, medische diagnoses, journalistiek, politieonderzoek, creatieve kunst en wetenschappelijk onderzoek. Op dit moment ontbreekt echter een educatieve infrastructuur om kritische AI-geletterdheid te onderwijzen. Dit is problematisch, omdat de onkritische en ondoordachte adoptie van AI aantoonbaar schade toebrengt aan minderheden (zoals bleek bij het Nederlandse toeslagenschandaal), het milieu (bijv. door verhoogd energieverbruik), werknemers (bijv. door oneerlijke lonen onder het minimumloon), en creatieven (bijv. door schending van auteursrechten), om slechts enkele voorbeelden te noemen. Omdat AI bestaande vooroordelen en machtsstructuren in de samenleving automatiseert, versterkt het sociale, economische en milieugerelateerde ongelijkheden. Het is daarom noodzakelijk om leerlingen, studenten, docenten in scholen en het hoger onderwijs, en het brede publiek te onderwijzen over hoe onkritische adoptie van AI schade veroorzaakt en wat nodig is om deze schade te voorkomen of te beperken. Kritische AI-geletterdheid is dan ook dringend nodig.
In dit project richten we ons op het ontwikkelen van lesmateriaal over kritische geletterdheid voor leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs, studenten in het hoger onderwijs, docenten, schoolleiders en bestuursleden. Door gebruik te maken van transformatieve, transdisciplinaire en participatieve didactische tools, en onze doelgroepen vanaf het begin actief te betrekken, kunnen we onze kritische benadering afstemmen op innovatieve onderwijsmethoden. Dit stelt mensen in staat zelf de regie te nemen over hoe zij willen omgaan met AI-toepassingen in hun leven en professionele carrière.
