In de laatste tien jaar hebben wetenschappers ontdekt dat er belangrijke verschillen zijn tussen mannelijke en vrouwelijke embryo's in de vroege ontwikkeling. Studies laten meer zwangerschapsverlies van mannelijke embryo’s zien in de eerste twee weken na bevruchting. Daarna is er juist meer zwangerschapsverlies van vrouwelijke embryo's. Ook reageren mannelijke en vrouwelijke embryo's anders op schadelijke stoffen of stress bij de moeder.
Het is heel belangrijk om deze geslachtsspecifieke moleculaire kenmerken te begrijpen om de onderliggende mechanismen te ontrafelen. Maar dit onderzoek is erg moeilijk vanwege de ontoegankelijkheid van embryo's tijdens de zwangerschap, en de beperkte beschikbaarheid en ethische uitdagingen gerelateerd aan het gebruik van overtollige IVF-embryo's. Daarom is een betrouwbaar, vroeg embryo-achtig model nodig om moleculaire verschillen tussen geslachten te kunnen bestuderen.
Doel
Het onderzoeksteam heeft onlangs menselijke blastoïden kunnen maken, een embryo-achtig model dat vroege blastocyst-vorming natuurgetrouw nabootst, van zowel vrouwelijke als mannelijke cellen. Naar aanleiding van deze veelbelovende voorlopige data, heeft dit project als doel de huidige blastoïde structuren verder te ontwikkelen naar een experimenteel SeXY blastoïde systeem. Hiermee kunnen de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke vroege embryo's nauwkeurig onderzocht worden. Het interdisciplinaire team gaat onderzoeken hoe de verschillende geslachtschromosomale samenstelling tussen vrouwelijke en mannelijke embryo's hun ontwikkeling beïnvloedt tijdens en na blastocyst-vorming.
Methode
Binnen dit project zal het team gebruik maken van een interne collectie van vrouwelijke en mannelijke cellijnen om blastoïden te maken. Dit maakt het mogelijk om zowel de variabiliteit binnen geslachten als de moleculaire verschillen tussen vrouwelijke en mannelijke te onderzoeken, met behulp van moderne technieken om individuele cellen te bestuderen (hoge-resolutie single-cell -omics assays). Om lokale veranderingen in cellulaire activiteit binnen de blastoïden te kunnen vinden, zullen de onderzoekers ruimtelijke transcriptomics toepassen. Ze onderzoeken vooral de rol van geslachtschromosomen.
