The Sense of Touch

Kinderen leren al vroeg dat er vijf zintuigen zijn: zien, horen, proeven, ruiken en aanraken. Deze lijst is echter helemaal niet vanzelfsprekend. Eeuwenlang werd aanraking in de Aristotelische traditie beschouwd als een 'afwijkend' zintuig: terwijl alle andere zintuigen hun eigen orgaan hebben (ogen, oren, neus, tong) en hun eigen object van gewaarwording (kleur, geluid, geur, smaak) , aanraking is over het hele lichaam verspreid en heeft geen duidelijk orgaan of een eigen object. De zeventiende eeuw zette deze situatie op zijn kop, toen aanraking het ‘standaardmodel’ werd voor de werking van de zintuigen. In feite verklaarde de mechanische filosofie alle sensatie als het effect van deeltjes die onze organen beïnvloeden. Het doel van dit project is om de opvattingen van de tastzin tussen de late middeleeuwen en de vroegmoderne tijd in kaart te brengen. De periode die ik onderzoek zijn de eeuwen die voorafgaan aan de mechanische filosofie, dat wil zeggen de periode van de late dertiende tot de vroege zeventiende eeuw. Ik kijk vooral naar geselecteerde case-studies uit de geschiedenis van de filosofie en de geschiedenis van de geneeskunde (John Buridan, Tommaso del Garbo, Blasius van Parma, Girolamo Fracastoro, Bernardino Telesio, Julius Caesar Scaliger en Philip Melanchthon) met als doel antwoord te geven op de volgende onderzoeksvraag: Hoe en in hoeverre droegen laatmiddeleeuwse en renaissancistische opvattingen over aanraking bij aan de vorming van de alomvattende kijk op aanraking van vroegmoderne filosofie en wetenschap? De overgang tussen premoderne en moderne wetenschap en de opkomst van het mechanistische paradigma wordt daarom onderzocht vanuit een geheel nieuw perspectief, namelijk de geschiedenis van de tastzin.