Dit project streefde ernaar inzicht te krijgen in hoe het VIA participatietraject in de Gemeente Nijmegen bijdraagt aan hogere niveaus of participatie in de samenleving door werk, zowel vrijwillig als tegen betaling. Daarnaast richtte het onderzoek zich op het verkrijgen van inzicht in de bijdrage aan het hogere welvaartsniveau onder Nederlandse mensen met een niet-westerse migratieachtergrond die langdurig inkomensondersteuning ontvangen.
Doel
Het doel van het VIA participatietraject in de Gemeente Nijmegen is mensen die langdurig een uitkering ontvangen te helpen een trede naar boven te klimmen op de Participatieladder, waarbij een vorm van activering in de richting van dagbesteding, vrijwilligerswerk of betaald werk het doel is. Wetenschappelijk onderzoek zal uitwijzen in hoeverre het Nijmeegse participatietraject bijdraagt aan sociale activering en de toename van welzijn van mensen met een niet-Westerse migratieachtergrond die recht hebben op een bijstandsuitkering. Het onderzoek belicht ook de invoering van de participatietrajecten en de relevante (in)effectieve mechanismen waar deze trajecten uit bestaan.
Aanpak
De aanpak wordt gekenmerkt door een hogere intensiteit van persoonlijke begeleiding door de participatiecoaches van de gemeente. Andere eigenschappen zijn de domeinoverstijgende perspectieven op moeilijkheden bij activering (zoals welvaart, educatie, sociaal vangnet, gezondheid), de niet verplichte aard van het traject en de samenwerking tussen de participatiecoach en de relevante partners in de keten van het reïntegratietraject. Vanuit gemeentelijk perspectief is het uitgangspunt dat deelnemers daadwerkelijk gehoord en gezien worden. Dit is dan ook het startpunt van het traject, en een voorwaarde voor een succesvol verloop van het traject. Volgens de betrokken beleidsmakers en participatiecoaches schept dit een wederzijdse vertrouwensband en een respectvolle relatie. Deze vertrouwensrelatie stelt de coach in staat de deelnemer te helpen betekenisvolle stappen te zetten op de participatieladder, wat zou moeten leiden tot een toename in welzijn en sociale activering.
Verschillend reïntegratietraject
Het VIA participatietraject verschilt van andere reïntegratietrajecten door de hoge intensiteit van persoonlijke begeleiding van de deelnemer door de participatiecoach. Of de sociale activering ook daadwerkelijk toeneemt als gevolg van dit traject is nog onduidelijk, maar het lijkt er in ieder geval op dat meer stappen worden genomen richting vrijwilligerswerk, wat betekent dat er een betekenisvolle stap op de participatieladder wordt gezet door de mensen die hiervoor niet veel vooruitgang boekten.
Door de vrijwillige aard van dit traject slagen de participatiecoaches erin een persoonlijke relatie op te bouwen met de deelnemers. Deelnemers formuleren zelf concrete en realistische doelen met ondersteuning van de participatiecoach en andere samenwerkingspartners over hoe zij stappen willen nemen om hun participatie in de samenleving te vergroten. De dankbaarheid voor deze hulp van de gemeente lijkt groot te zijn onder deelnemers. Echter, een punt van kritiek moet genoemd worden; het blijft moeilijk voor participatiecoaches om de doelgroep te bereiken, omdat het realiseren van het eerste contactmoment tussen coach en deelnemer al een grote stap is voor sommige deelnemers. Dit kan natuurlijk verschillende oorzaken hebben, maar de waargenomen afstand tussen gemeente en inwoner van een andere culturele achtergrond is de meest genoemde reden.
