Politiekorpsen bevinden zich tussen overheid en burger en hebben vaak te maken met tegenstrijdige verwachtingen van beide kanten. Vanaf de jaren dertig professionaliseerde de Nederlandse politie zich en paste zich aan de voortschrijdende democratisering en emancipatie van burgers aan. De normen en beroepsethiek voor modern politiewerk zijn gedurende de twintigste eeuw grotendeels gelijk gebleven. Toch zijn publieke verwachtingen met betrekking tot verantwoording, transparantie en maatschappelijke vertegenwoordiging in de loop der tijd aanzienlijk veranderd. Druk van burgers, media en overheid leidde tot herstructurering van de organisatie en invoering van nieuwe werkwijzen. Als sterke organisatie met eigen ‘corporate identity’, verantwoordelijkheid voor openbare orde en het geweldsmandaat, vormt de politie een uitstekende lens voor het bestuderen van verschuivingen in interactie tussen overheid en burger. Dit project analyseert hoe Nederlandse politiekorpsen reageerden op en zich aanpasten aan maatschappelijke en bestuurlijke druk ten aanzien van hun organisatie en optreden. In de publieke opinie en literatuur wordt de politie veelal gezien als louter uitvoerder van overheidswensen zonder eigen ‘agency’. Het vergelijken van de interne werking van de politie in vijf middelgrote steden biedt nieuwe, bottom-up inzichten in aanpassingsmechanismen. De spanningen die de politie ervaart tussen de richtlijnen van de overheid enerzijds en de verwachtingen van burgers anderzijds worden tastbaar op het lokale niveau van ‘doing policing’. Het project stelt dus politiemensen centraal en richt zich hierbij op drie thema’s die centraal staan bij aanpassingsprocessen binnen de politie:
- Inclusie en diversiteit: kwesties van maatschappelijke vertegenwoordiging van vrouwen, minderheden en LHBTI-politiemensen die bij het korps komen.
- Plicht tegenover burgerschap: wanneer professionele regels botsen met persoonlijke, politieke of religieuze overtuigingen.
- Interactie met burgers: bijvoorbeeld de behandeling en bejegening van verdachten, het gebruik van geweld of etnisch profileren.
Photo: Stadsarchief Amsterdam / ANEFO
