Als scholier op de middelbare school was Laura van Niftrik goed in de alfa én bètavakken. ‘Ik was actief op politiek gebied en had interesse in de voedselindustrie en het milieu. Zo kwam ik uit bij de keuze tussen biologie of scheikunde. Ik koos voor biologie, een brede studie, waar ook scheikunde bij komt kijken. Al gauw raakte ik gefascineerd door de ‘onzichtbare wereld’ van bacteriën. Micro-organismen, die onmisbaar zijn voor ons leven en die waanzinnige dingen kunnen.’
Hoe werken bacteriën?
Laura van Niftrik staat nu aan het hoofd van haar eigen vakgroep van wetenschappelijk onderzoekers als hoogleraar Microbiologie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. ‘Mijn leerstoel is Microbiële Celbiologie en Biochemie. Mijn team bestaat uit elf mensen, promovendi en postdoc-onderzoekers. Onderzoek is altijd teamwerk. We doen hier fundamenteel onderzoek naar hoe bacteriën eigenlijk werken. Samen met bedrijven zetten we die kennis om in praktische toepassingen.’
Milieukant van microbiologie
Haar onderzoeksteam houdt zich bezig met de milieukant van de microbiologie. ‘We onderzoeken hoe je rommel kunt opruimen met bacteriën. Hoe kun je bijvoorbeeld stikstof of methaan met behulp van bacteriën omzetten in een onschadelijke stof. We zoeken daarom steeds naar nieuwe bacteriën die dit kunnen. We schatten dat we momenteel zicht hebben op ongeveer 5 procent van alle bacteriën die er bestaan. Er is dus nog een hoop werk te doen.’
Bacterie haalt ammonia uit afvalwater
Een wonderlijk beestje dat rommel uit het milieu kan opruimen is anammox. ‘Deze bacterie is in de jaren negentig ontdekt. Anammox eet ammonia op en zet dit schadelijke stikstof om in onschadelijk stikstofgas. We hebben onderzocht hoe deze bacterie dit klaarspeelt. Inmiddels werkt een aantal afvalwaterzuiveringsinstallaties in Nederland met de anammox-bacterie om ammonia uit het afvalwater te halen.’
College geven aan studenten
Naast onderzoek geeft Laura van Niftrik college aan studenten. ‘Als hoogleraar ben je met drie dingen druk: onderzoek, onderwijs en management. Voor de eerstejaars studenten verzorg ik inleidende colleges microbiologie. Die colleges zijn in het Engels, want de helft van onze eerstejaars komt niet uit Nederland. Daarnaast geef ik aan de studenten in de masterfase college microbiële celbiologie. Het grootste deel van mijn onderzoekswerktijd besteed ik aan subsidieaanvragen en het begeleiden van mijn onderzoeksteam. Daarnaast zet ik met collega’s de koers van ons onderzoeksinstituut uit. Dat is veel overleggen op onze eigen universiteit, maar ook met andere universiteiten.’
Tips geven aan onderzoekers
Het leukst vindt Laura van Niftrik het begeleiden van haar onderzoeksgroep in het laboratorium. ‘Ik bekijk en beoordeel onderzoeksuitkomsten, geef tips en adviezen en help op die manier de onderzoekers om het beste uit zichzelf te halen. En soms moet ik ze ook afremmen, want onderzoekers zijn gedreven en enthousiaste mensen.’