Ervaringen
Je moet de juiste vragen durven stellen, en dat durf ik wel.
- Opleiding
- Wiskunde
Sterre van Dijk was op de middelbare school wel heel goed in wiskunde A, maar niet zo goed in wiskunde B. Haar vriendinnen zeiden: waarom ga je later geen wiskunde studeren? Toch neigde ze meer naar Nederlandse taal en cultuur.
Hoe kwam dat?
‘Voor wiskunde A had ik bizar goede cijfers in de vierde klas. Maar van de docent hoorde ik niets. En het is heel simpel: pas als je een 7 ½ of meer hebt, kun je kiezen voor wiskunde B. En ik had voor wiskunde een 7. Dat werd hem dus niet. En daarom dacht ik: ik ga na school wel Nederlandse taal en cultuur studeren. Dat leek me ook leuk. Voor mijn eindexamen had ik echter een heel goed gesprek met de wiskundelerares van de eindexamenklas, die zei: waarom neem je niet een tussenjaar en ga je een certificaat halen voor wiskunde B, dan kun je daarna toch wiskunde gaan studeren. Want als iemand goed is in wiskunde, dan ben jij het wel.’
Wat deed je toen?
‘Ik heb haar raad opgevolgd, en daar ben ik haar nog steeds dankbaar voor. Ik heb het B-certificaat gehaald. In het tussenjaar heb ik ook bij een instituut voor huiswerkbegeleiding gewerkt. Daar zag ik hoe weinig er naar de capaciteiten van leerlingen gekeken werd. Er wordt vooral naar je cijfers gekeken, maar niet of nauwelijks naar je talenten. Vaak ging ik me dan met die leerlingen bemoeien.’
Hebben scholieren zo’n bemoeienis nodig, denk je?
‘Ja, want vaak is wat docenten wiskunde op de middelbare school vertellen niet genoeg. Daar kun je niet echt een gemotiveerde keuze mee maken. Ik zit nu als eerstejaars ook bij Domeinvoorlichting. We gaan onder andere naar scholen om scholieren uit te leggen wat de studie wiskunde inhoudt. Wij kunnen ook uit eigen ervaring vertellen. Wat ik iedereen die erover denkt aan kan raden is: ga naar de meeloopdagen en probeer een proefstudeerdag te volgen. Pas dan voel je hoe het is en krijg je meteen een idee of het echt bij je past.’
Wat is dan het bijzondere van wiskunde, wat trekt jou zo aan?
‘Je leert echt probleemoplossend denken. Je leert ook vragen stellen om problemen te analyseren. Wiskunde – en zeker de theoretische kant – is heel praktisch. Het gekke is: als ze me een natuurkundevraag stelden over een karretje op een helling, dan haakte ik vaak af. Maar vraag me iets over vectorruimte, dan heb je mijn aandacht helemaal. Ik snap hoe eenvoudig dat in feite is en ik kan me daar helemaal in vastbijten. Je hebt wel echt tijd en doorzettingsvermogen nodig voor wiskunde. Ik werk elke dag van negen tot vijf, want als ik dat niet doe raak ik achter.’
Wat ga je later doen met wiskunde?
‘Op school heb ik ooit een competentietest gedaan en daar kwam onder andere uit dat ik een goede docent zou kunnen worden. Op dat moment zag ik dat absoluut niet zitten. Maar nu, al na een paar maanden op de Universiteit, denk ik: dat zou hem best wel eens kunnen worden. Ik weet nog niet of dat op een middelbare school wordt of op het hbo, maar lesgeven: dat zie ik wel zitten.’
Heb je nog een uitdaging?
‘Er zijn nog talloze velden in de wiskunde die nog niet ontdekt zijn. Hoogleraren breken daar hun hoofd over. In algoritmes bijvoorbeeld. Het lijkt mij echt interessant om me daarin te gaan vastbijten en de oplossing te vinden. Je moet de juiste vragen durven stellen, en dat durf ik wel.’
Dit interview verscheen voor het eerst op TechGelderland. Foto's: Linda Verweij.
We streven ernaar wiskundige theorieën te ontwikkelen die zo algemeen mogelijk zijn en toepasbaar op een brede groep van problemen.
- Opleiding
- Wiskunde
Stefanie Sonner is in München gepromoveerd op toegepaste wiskunde, analyse van differentiaalvergelijkingen en toepassingen in de biologie. Daarna werkte ze als docent en onderzoeker in Bilbao, Kaiserslautern en Graz. ‘Inmiddels ben ik alweer dik vier jaar aan de Radboud Universiteit verbonden.’
Docent Stefanie Sonner geeft er hoorcolleges aan bachelor- en masterstudenten wiskunde. Ook begeleidt ze studenten bij het schrijven van hun scriptie. Daarnaast is ze lid van de Opleidingscommissie Wiskunde, waar ze zich onder meer inzet voor de herinrichting en stroomlijning van de master wiskunde. ‘Formeel geef ik 40 procent van mijn werkweek onderwijs en doe ik 40 procent onderzoek, de resterende 20 procent is gereserveerd voor administratieve taken.’
Meerdere talen
Onder andere door haar universitaire carrière in verschillende landen beheerst Stefanie Sonner meerdere talen. Naast haar moedertaal Duits, spreekt ze Spaans, Portugees, Engels en Nederlands op hoog niveau. ‘Engels spreek en schrijf ik professioneel niveau, het is de taal van de wetenschap. Nederlands spreken gaat best goed, hoewel ik soms moet zoeken naar het juiste woord.’
Het talent en de lenigheid van geest die Stefanie Sonner bezit op het gebied van taalvaardigheid heeft ze eveneens in haar onderzoekswerk. ‘Ik doe onderzoek in theoretische wiskunde, maar ook in de mathematische biologie. Op dit terrein analyseer ik modellen voor biofilms en cel-communicatie.’
Biofilms, bijvoorbeeld tandplak
‘Biofilms zijn groepen micro-organismen die een biologisch systeem vormen, bijvoorbeeld tandplak. De groei van biofilms kan worden beschreven door een wiskundige model’, verklaart Stefanie Sonner. ‘Dat model analyseer ik; is dit het juiste gedrag en geeft het een verklaring voor wat we in experimenten zien? Dat is puzzelen. Gewoon met bord en krijt of pen en papier aan de slag en logisch nadenken. Weken, maanden, jaren… dat weet je niet van tevoren.’
‘Wiskundigen worden vaak geïnspireerd door een concrete toepassing, maar we streven ernaar wiskundige theorieën te ontwikkelen die zo algemeen mogelijk zijn en toepasbaar op een brede groep van problemen.’
Communicatie van cellen
Samen met de afdeling celbiologie van het Radboudumc werkt Stefanie Sonner aan wiskundige modellen voor de communicatie van cellen. ‘In zo’n systeem vinden heel veel processen plaats en er zijn onmeetbare achtergrondprocessen. Met een wiskundig model probeer ik in kaart te brengen wat er in de achtergrond gebeurt. Met simulaties kijken we of het model overeenkomt met experimentele waarnemingen. Klopt het niet, dan moet ik de modelaannames weer aanpassen. Overigens is dit een altijd voortgaand proces in de wetenschap.’
Gerichte medicatie
‘Praktisch moet het onderzoek naar biofilm en bij celbiologie leiden tot het in kaart brengen van belangrijke processen die in een cel of systeem plaatsvinden. Pas dan kun je de cel of het systeem naar gewenst gedrag sturen, ofwel in medische termen; met gerichte medicatie ziekte bestrijden.’
Dit interview verscheen voor het eerst op TechGelderland. Foto's: Erik van 't Hullenaar.
Ik vind Nijmegen een open stad: iedereen is welkom en niemand wordt buitengesloten.
- Opleiding
- Wiskunde
- Startdatum studie
- Einddatum studie
Waarom heb je voor de Radboud Universiteit gekozen?
Ik koos voor de Radboud Universiteit omdat ik graag in Nederland wilde wonen en Nijmegen maakte een heel goede indruk op mij. Een ander belangrijk aspect voor mij was het grote sportcentrum.
Wat vind je leuk aan de Bachelor en waarom? Hoe daagt het programma je uit?
Het programma daagt me constant uit, maar ik geniet ervan om nieuwe aspecten binnen de wiskunde te leren.
Wat vind je van de sfeer in de klas?
Omdat ik Nederlands moest leren voordat ik met mijn studie begon, was het makkelijk om nieuwe contacten te leggen omdat ik de moedertaal van mijn medestudenten sprak. De relatie met docenten is goed: ik weet dat ik bij (de meeste) docenten terecht kan als ze op kantoor zijn en ik vragen heb over hun vak.
Wat zijn je plannen na het behalen van je Bachelor?
Ik ga waarschijnlijk door met een Master.
Ben je betrokken bij de studievereniging van je opleiding? Zo ja, op welke manier?
Ja, ik ben betrokken bij onze studentenorganisatie DESDA. Ik doe niet aan veel activiteiten mee, maar de activiteiten waar ik aan heb meegedaan heb ik altijd als positief ervaren. Ik zit ook in een commissie binnen DESDA.
Wat vind je leuk aan Nijmegen?
Ik vind Nijmegen een open stad: iedereen is welkom en niemand wordt buitengesloten. Zelfs als ik laat 's nachts naar huis ga voel ik me meestal veilig, wat niet overal vanzelfsprekend is. Ik vind ook dat Nijmegen een mooi centrum heeft en het Waalstrand is ook top.
Wiskunde is als het oplossen van een puzzel
- Vooropleiding
- PhD in Mathematics, University of Klagenfurt (Oostenrijk) en MSc in Applied Mathematics, University of Belgrade (Servië)
- Opleiding
- Wiskunde
- Land van vorige opleiding
- Duitsland
Na het afronden van haar promotie in Oostenrijk en postdoctoraal onderzoek in München, kwam Vanja Nikolić in 2019 naar de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ze volgt er een traject om universitair hoofddocent te worden en geeft les aan zowel bachelor- als masterstudenten. Haar huidige onderzoek richt zich op het gebruik van wiskundige modellen om ultrasone golven te begrijpen. ‘Deze golven helpen artsen bijvoorbeeld om tijdens prenatale echo’s in het lichaam te kijken. Ook kunnen ze worden ingezet voor het behandelen van tumoren, waardoor een operatieve behandeling niet nodig is.’
Werken met wiskundige modellen
Vanja werkt met wiskundige modellen, die verschillende fenomenen beschrijven. ‘Ik specialiseer me in modellen, die niet-lineaire ultrasone golven vastleggen. Veel vakgenoten doen op dit gebied vooral onderzoek in laboratoria. Wij leggen dat wat we in het lab waarnemen op een computer vast. Dit stelt ons in staat om de basisprincipes te onderzoeken in een simulatieomgeving, wat ook nog eens minder kostbaar is.’
Niet-lineaire golven
Geluid reist als een golf, vergelijkbaar met watergolven. ‘Het geluid dat je hoort als ik met je praat, is bijna hetzelfde als het geluid dat ik produceer. Dit is een voorbeeld van lineair geluidsgedrag. Niet-lineaire golven kunnen echter van vorm veranderen, terwijl ze zich voortplanten’, verklaart Vanja. ‘Dergelijke interessante fenomenen komen van nature voor in ultrasone golven. Ze hebben zeer hoge frequenties, waardoor we ze niet kunnen horen. Deze golven worden gebruikt in verschillende medische toepassingen, zowel diagnostisch als therapeutisch. Het meest bekende voorbeeld is het maken van beelden van het lichaam, zoals bij prenatale zorg.’
Onderzoek naar medische toepassingen
Een van de beoogde toepassingen van ultrasone golven is het onderzoek naar kanker, waarbij een mammogram niet meer nodig is. Wetenschappers uit verschillende vakgebieden werken hieraan. Een ander onderzoeksgebied is het gebruik in tumortherapie. ‘In therapeutische zin kunnen we ultrasone golven gebruiken om tumoren te vernietigen. Gefocuste echografie kan hoge druk genereren en weefsel verhitten, wat kankercellen kan verminderen of vernietigen’, legt Vanja uit. ‘Het voordeel hiervan is dat het niet pijnlijk is, geen snijwerk in het lichaam vereist en veelvuldig herhaald kan worden.’
Constant nieuwe vragen
‘Mijn onderzoek genereert constant nieuwe vragen over de onderliggende echografiemodellen, vooral in de context van de genoemde toepassingen. Er zijn altijd potentiële verbeteringen te ontdekken, wat een van de redenen is waarom we dit werk doen. Er blijven altijd vragen om te stellen en te beantwoorden.’
Het oplossen van wiskundige puzzels
‘Toen ik begon, waren er veel wiskundige uitdagingen in ons vakgebied. Sommige van die theoretische vragen zijn beantwoord. Daar ben ik trots op,’ zegt Vanja. ‘Een belangrijke mijlpaal was dat we nu in staat zijn om vast te leggen hoe niet-lineaire ultrasone golven afhangen van de eigenschappen van het medium waar ze doorheen reizen. ‘We konden aantonen dat er een zekere continuïteit is wanneer golven door verschillende media reizen. In de wiskunde is het beantwoorden van open vragen altijd interessant. Het is als het oplossen van een puzzel. De reden dat we dit theoretisch onderzoek doen, is om een uitgebreid begrip van echografie te creëren. We willen een compleet beeld genereren dat op de lange termijn ook andere onderzoekers en laboratoria helpt. We willen iets neerzetten dat bijdraagt aan een dieper begrip van het vakgebied.’
Efficiëntie verhogen
Het verkrijgen van een fundamenteel begrip van de onderliggende wiskundige modellen is heelbelangrijk. Vanja: ‘Het draagt namelijk bij aan een efficiënter gebruik, waardoor we de computersimulaties betrouwbaarder en efficiënter kunnen maken. We brengen ze als het ware dichterbij de echte wereld.’
Inspirerende en motiverende studenten
‘Een ander mooi aspect van mijn werk is de interactie met studenten en het aanwakkeren van hun interesse in wiskunde. Contact hebben met studenten, die onderzoek doen en een passie voor het onderwerp ontwikkelen, is een prachtig onderdeel van mijn baan.’ Vanja concludeert: ‘En soms komen studenten met ideeën, die ik zelf niet had bedacht. Geweldig vind ik dat!’
Gepubliceerd op TechGelderland (11 oktober 2024)
Fotografie Linda Verweij
Tekst Joep Peters
