Industrieel ontwerper Sjors Witjes, één van de aanjagers en opleidingsdirecteur van de nieuwe masteropleiding, noemt een heel scala voorbeelden waarmee het spaak is gelopen. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld hebben veel bedrijven moeite om het korte-termijndoel – belangen van aandeelhouders – te laten rijmen op de roep van maatschappelijke organisaties die wijzen op de klimaaturgentie. ‘De aandacht voor duurzaamheid is weer dalende, terwijl de bosbranden in Californië heviger zijn dan ooit. Deze trend zien we overkomen naar Europa en Nederland. Hoe krijgen we het tij gekeerd?’
Het antwoord zit deels besloten in de mensen die binnen de nieuwe tweejarige master Science for Sustainability worden opgeleid. Witjes: ‘Die mensen noemen we sustainability navigators, zij zijn de wegwijzers naar de toekomst, die kunnen helpen bij de noodzakelijke transities. De master leert om buiten de lijntjes te kijken: de navigators kunnen evengoed meepraten over de milieudoelen, als over de organisatieverandering.
Twee faculteiten hand in hand
Opleidingscoördinatrice Desiré Dekker noemt als voorbeeld de afvalreductie. ‘Dat begint al vanaf het begin van de productiecyclus: hoe een product zó te ontwikkelen dat het aan het einde van de levenscyclus zo min mogelijk impact heeft op het milieu.’ Daar is dus technische kennis voor nodig, om bijvoorbeeld de afvaldruk in een bepaald milieu te kunnen meten. ‘Maar je kunt dit niet implementeren zonder kennis over organisatieverandering.’ Daarom gaat in deze master de bètafaculteit hand in hand met de faculteit managementwetenschappen.
En de samenwerking gaat verder: ook bedrijven en andere organisaties zijn aangehaakt: die hebben meegedaan in het ontwerp van de master en leveren gastdocenten. ‘Je kunt wel allerlei mooie dingen bedenken, maar je moet het ook kunnen uitleggen en organisaties daarin meekrijgen’, zegt Dekker. ‘Navigators begrijpen tegen welke hobbels je in de praktijk kunt aanlopen.’
‘Dit is de eerste keer dat deze faculteiten formeel samenwerken aan een masteropleiding van deze aard. Daarmee willen we de verschillende kennisgebieden met elkaar verbinden’, verklaart Sjors Witjes. Naast programmadirecteur van de master Science for Sustainability is hij ook universitair hoofddocent Organizational Circularity & Sustainability bij de faculteit der Managementwetenschappen.
Mooie plannen sneuvelen
Sjors Witjes legt uit dat theorie en praktijk te ver uit elkaar lopen. Ondanks dat bijvoorbeeld op papier mooie en door theorie gevoede subsidieregelingen voor zonnecellen zijn bedacht, loopt het alsnog spaak. ‘Er wordt tussentijds te weinig gereflecteerd op de weerbarstige praktijk, en zo kan de uitvoering alsnog mislopen vanwege een overbelast energienetwerk.’ Op tijd terug naar de tekentafel, aldus de aanbeveling van Witjes. En de op te leiden navigators zijn de noodzakelijke schakels tussen die werelden van kennis en uitvoering.
Die schakels worden in het veld node gemist, weet Desiré Dekker. Daarom doen de publieke en private organisaties ook graag mee aan de opleiding, en daarom ook heeft de masteropleiding het noodzakelijke NVAO-keurmerk gekregen: de op te leiden navigators – gemikt wordt op veertig tot zestig studenten – worden niet werkloos. Dekker is hoopvol, mede gevoed door de vele contacten die ze al in het veld heeft gelegd. ‘Er is veel vraag naar mensen die de bruggen kunnen slaan.’
Veel interesse tijdens open dagen
De nieuwe master Science for Sustainability, die dus in september 2025 van start gaat aan de Radboud Universiteit, combineert kennis uit de management- en bètawetenschappen om studenten op te leiden tot duurzaamheidsnavigatoren. In het artikel "Nieuwe duurzaamheidsmaster mikt op gamma- én bètastudenten" van Voxweb geeft de opleidingsdirecteur aan dat het in ieder geval niet ontbreekt aan interesse voor de nieuwe master. ‘Tijdens de laatste open dag zat de zaal twee keer vol, met zowel Radboudstudenten als geïnteresseerden van andere universiteiten.’
Artikel bevat elementen uit publicaties van Radboud Recharge (september 2024), Voxweb (februari 2025) en TechGelderland (januari 2025)
