Health Care Humanities

Sinds september 2022 is er het onderwijstraject Health Care Humanities, toegankelijk voor alle studenten met een afgeronde bacheloropleiding binnen of buiten de Radboud Universiteit. In dit onderwijstraject leren studenten van verschillende faculteiten samen vanuit verschillende perspectieven te kijken naar de gezondheidszorg in Nederland, en mee te denken over verbeteringen.
De wetenschappelijke disciplines geschiedenis, antropologie/sociologie, taal&communicatie/kunst, theologie/religiestudies en filosofie/ethiek staan centraal. Dit betekent dat je een brede oriëntatie krijgt op wetenschappelijke kennis en onderzoek rond dit belangrijke domein. Met een getrainde kritische blik als aanvulling op elke bestaande masteropleiding, kun jij daarna aan het werk in de gezondheidszorg of aan de gezondheidszorg gelieerde domeinen.

Wat is Health Care Humanities?

Health Care Humanities is een interdisciplinair studiegebied. Het combineert kennis en inzichten uit de (bio)medische wetenschappen met die uit geesteswetenschappelijke disciplines. Denk hierbij aan ethiek, communicatie, filosofie, religie, kunst en geschiedenis. Hierdoor krijg je een rijker begrip van problemen en ervaringen rondom ziekte, gezondheid, dis/ability, lichamelijkheid, identiteit en diversiteit in de context van de gezondheidzorg. Op basis daarvan ontdekken we nieuwe oplossingen en bredere samenwerkingsmogelijkheden.

Waarom Health Care Humanities?

Is de gezondheidzorg in Nederland echt voor iedereen toegankelijk? Moeten alle medische innovaties mogelijk worden gemaakt? Waarom is voor veel mensen een gezonde levensstijl zo moeilijk? Kan beeldende kunst, muziek of literatuur helend werken voor patiënten? Hoe gaan mensen om met de dood en was dat altijd zo?

Vragen zoals deze zijn niet makkelijk te beantwoorden. Ze gaan over de plaats die gezondheid en gezondheidszorg krijgen in onze samenleving en over hoe ziekte en gezondheid door mensen wordt ervaren. Bij Health Care Humanities is het basisidee dat veel complexe vragen en problemen uit de gezondheidszorg gebaat zijn bij een multidisciplinaire aanpak, waarbij niet alleen een biomedisch, maar ook sociaal-culturele en geesteswetenschappelijke perspectieven een rol spelen.

Maatschappelijke relevantie

De samenleving heeft een groeiende behoefte aan afgestudeerde studenten met een brede en kritische blik. Zorgprofessionals die zich blijven ontwikkelen door samenwerking met andere wetenschappelijke disciplines. Maar ook beleidsmedewerkers en onderzoekers die het gezondheidsdomein en de mensen die zich daarin bewegen goed kennen. Zij kunnen hun studie specifieke kennis over onder andere cultuur, religie, filosofie en ethiek, geschiedenis, en taal en beeld in de praktijk brengen.

Interessant voor studenten vanuit verschillende disciplines

Als student Geneeskunde of Biomedische Wetenschappen leer jij dat de relatie tussen de arts/onderzoeker en patiënt niet alleen biomedisch te begrijpen is, maar dat de mens-mens relatie minstens net zo belangrijk is voor een persoonsgerichte en humane zorg en onderzoek.
Als student Sociale Wetenschappen en Geesteswetenschappen leer je wat de maatschappelijke domeinen zijn van de gezondheidszorg en wat de toegevoegde waarde is van je eigen wetenschappelijke discipline in de gezondheidszorg als systeem als ook direct in de zorgverlening.
Maar ook voor studenten vanuit andere richtingen, is Health Care Humanities toegankelijk! Ben je student met een andere disciplinaire achtergrond, dan krijg jij een brede kijk op de gezondheidszorg en leer jij een brug te slaan tussen de nieuw opgedane kennis en kennis uit je eigen discipline.

Modules

Het onderwijstraject Health Care Humanities bestaat uit 5 modules van 5 EC, die los kunnen worden gevolgd met iedere afgeronde bacheloropleiding. In elke module staat een vraagstuk uit de gezondheidszorg centraal. We bekijken dit vraagstuk vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines zoals geschiedenis, antropologie en sociologie, taal, communicatie en kunst, theologie en religiestudies, filosofie en ethiek, en (bio)medische wetenschappen.

Na het afronden van de module(s) kan een certificaat worden aangevraagd via het StIP van de faculteit waar het vak is gevolgd

Module Mondiale problemen, lokale gezondheidszorg

Cursuscode: MED-HCHMPLG
Coördinatoren: Jelle van Gurp (FMW) en Gert Olthuis (FMW)
Aangeboden in: semester 1, als keuzevak bij de contractopleiding Health Care Humanities bij de medische faculteit
Voertaal: Nederlands

In deze cursus leer je hoe wij mensen individueel en collectief betekenis ervaren en geven (in woord, artefacten en handelingen) aan vier urgente algemene mondiale gezondheidsvraagstukken die ons omringen, namelijk de toenemende activiteit van virale en bacteriële agentia (de zogenaamde overdraagbare ziekten), de problemen rond zwangerschap, geboorte en het eerste levensjaar, de toename van ernstige chronische ziekten (bijv. hart- en vaatproblemen, overgewicht, longproblemen) in alle regio's van de wereld, en vraagstukken rond sterven en dood. We zullen de geesteswetenschappen gebruiken om meerdere perspectieven op deze kwesties te genereren en te bespreken, gebaseerd op de opvatting dat mensen in wisselwerking staan met hun omgeving en elkaar ten goede en ten kwade beïnvloeden. Je krijgt inzicht in culturele en politieke processen met betrekking tot mondiale gezondheidskwesties, ontwikkelt begrip van hoe de interactie tussen de mens en zijn natuurlijke omgeving tegelijkertijd de gezondheid van de mens en de natuurlijke wereld beïnvloedt (One health; zoönose) en leert vanuit een ethisch en filosofisch perspectief na te denken en te discussiëren over mondiale gezondheidskwesties.

Module Levensloop

Cursuscode: FTR-THMA 208
Coördinatoren: Eric Venbrux (FFTR) en Jelle van Gurp (FMW)
Aangeboden in: semester 2, als keuzevak in de track Geestelijke Verzorging van de master Religiewetenschappen
Voertaal: Nederlands

In deze collegereeks presenteren docenten (leidende deskundigen in de betreffende onderwerpen) met een achtergrond in ethiek, biomedische wetenschappen, taalwetenschappen en religiewetenschappen belangwekkend onderzoek en inzichten in het verband tussen levensfasen en gezondheidszorg. Je leert belangrijke fasen in de menselijke levensloop verbinden met ontwikkelingen in de praktijk van de moderne gezondheidszorg. Daarnaast leer je zowel de belangrijke fasen als de daaraan gerelateerde medische zorg relateren aan rituele markeringen van de overgangen (rites de passage) tussen de levensfasen en de daarin besloten (multi)culturele waarden analyseren. Je leert de denkbeelden te expliciteren achter de maatschappelijke oproep tot healthy ageing (‘gezond ouder worden’) en de impact van deze voorstellingen op het individuele leven, het maatschappelijke leven en de gezondheidszorg duiden, mede in het licht van andere perspectieven op ouder worden.

Module Pijn en Lijden

Cursuscode: FTR-THMA 209
Coördinatoren: Eric Venbrux (FFTR) en Jelle van Gurp (FMW)
Aangeboden in: semester 2, als keuzevak in de track Geestelijke Verzorging van de master Religiewetenschappen
Voertaal: Nederlands

In deze cursus word je vertrouwd gemaakt met, en krijg je inzicht in, de verschijnselen pijn en lijden, hoe ze beleefd worden en hoe er mee omgegaan kan worden in de gezondheidszorg vanuit een interdisciplinair perspectief. Één op de vijf Nederlanders is pijnpatiënt. Toch is pijn een moeilijk grijpbaar verschijnsel. Ondanks verwoede pogingen door dokters, blijft pijn een nauwelijks objectief te meten fenomeen. Er zijn vele soorten van pijn, en hetzelfde geldt voor de aanduiding ‘lijden’. Vaak ontbreekt het mensen ook aan de taal om over pijn te spreken, wat de communicatie erover en het onderkennen ervan bemoeilijkt. Soms geeft de verbeelding in kunst en literatuur verheldering. De wijze waarop we pijn verdragen verschilt van persoon tot persoon, bovendien doet de culturele achtergrond ertoe. Chronische pijn kan een hel zijn, maar lijden kan ook religieus geduid, ja zelfs opgezocht, worden als een offer of een vorm van spirituele zuivering. Rituele zelfkastijding geldt als boetedoening. In tribale samenlevingen wordt de kennis voor ingewijden vaak ingeprent met het ondergaan van fikse pijn tijdens de initiatie.

Module Ziekte en Gezondheid

Cursuscode: LET-CIWM 477
Coördinatoren: Wyke Stommel (FdL) en Gert Olthuis (FMW)
Aangeboden in: semester 2, als keuzevak in de track Global communication and Diversity van de master Communicatie- en Informatiewetenschappen
Voertaal: Nederlands

In deze cursus maak je kennis met belangrijke begrippen en definities van ziekte en gezondheid, inclusief medicalisering en stigma, waarbij de nadruk ligt op sociologische/sociaal-constructivistische benaderingen. Ook wordt er aandacht besteed aan het microniveau van sociale interactie als omgeving waarin ziekte en gezondheid geconcretiseerd worden: de manier waarop klachten gepresenteerd worden bepaalt mede of er behandeling voorgeschreven wordt. Onderwerpen die aan de orde komen, onder andere in gastcolleges, zijn CFS, diabetes, eetstoornissen en ADHD.

Module Technologie en Toekomst van Gezondheid en Zorg

Cursuscode: LET-CIWM 478
Coördinatoren: Iris Hendrickx (FdL), Verna Jans (FMW) en Marianne Boenink (FMW)
Aangeboden in: semester 2, als keuzevak in de track Communicatie en Beïnvloeding van de master Communicatie- en Informatiewetenschappen
Voertaal: Nederlands

In deze cursus bestudeer je samen met studenten uit andere faculteiten welke communicatieve en ethische uitdagingen zorgtechnologische ontwikkelingen met zich meebrengen. Je leert reflecteren op de voordelen en risico’s van zorgtechnologie en analyseert de overwegingen van verschillende stakeholders om het gebruik van dit soort technologie al dan niet te stimuleren. De koppeling tussen theorie en praktijk wordt gewaarborgd door opdrachten die uitmonden in een communicatieadvies en door gastlezingen van sprekers uit de zorg(technologie)praktijk.

Dit zeggen studenten

Interessante toevoeging aan coschappen die momenteel inderdaad vooral een eenzijdig medisch wetenschappelijk licht schijnen op ziekte en gezondheid. Ik mis maatschappelijke toevoeging al langer in de studie - student Faculteit der Medische Wetenschappen

Supergoed dat dit eindelijk een keer wordt aangeboden!! Het moet niet teveel 'gedoe' zijn om je hiervoor aan te melden (bijv. goedkeuring, motivatie, voldoende studiepunten, zoals soms het geval is als je een vak bij een andere faculteit wil volgen...) - student Faculteit der Letteren

Inschrijven

Health Care Humanities is toegankelijk voor iedereen met een afgeronde bachelor. De manier waarop je je kunt inschrijven kan verschillen. Bekijk hieronder hoe jij je kunt inschrijven om deel te nemen aan een of meerdere modules van Health Care Humanities!

(Aankomende) masterstudent

Ben jij een masterstudent aan de RU? Dan kun je je inschrijven voor een of meerdere modules via Osiris. De gevolgde modules komen dan als keuzevak op je diploma of het diplomasupplement te staan (dit geldt in ieder geval voor studenten aan de Faculteit der Letteren, Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen en de Faculteit der Medische Wetenschappen. Masterstudenten GNK kunnen een of meerdere modules volgen en ze vervolgens opvoeren als invulling van de vrije keuzeruimte (episode keuzecoschappen). In plaats van keuzecoschappen kunnen ook tot 12 EC andere mastervakken gevolgd worden (aanvragen via de examencommissie).

Student in de wachttijd

Ben jij een GNK student met een afgeronde bachelor, maar in je wachttijd voor de master? Stuur dan eerst een mail aan het STIP (stip [at] radboudumc.nl). Je wordt dan ingeschreven als contractstudent. Stuur vervolgens een mail naar de coördinator van Health Care Humanities. Deze persoon zal er via functioneel beheer voor zorgen dat je wordt ingeschreven bij de modules naar keuze. Je hoeft hiervoor geen collegegeld te betalen.

Externe student

Ben jij een masterstudent aan een andere universiteit en wil je een of meer modules volgen? Stuur dan eerst een mail aan het STIP (stip [at] radboudumc.nl). Je wordt dan ingeschreven als externe contractstudent. Vervolgens kun je je inschrijven voor een of meerdere modules via Osiris. Je betaalt een bedrag per module.

Contact

Dr. Gert Olthuis

Het onderwijstraject Health Care Humanities is een samenwerking tussen de Faculteit der Medische Wetenschappen, Faculteit der Letteren en Faculteit der Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen.

gert.olthuis [at] radboudumc.nl